Strategia finansowa – co to jest i jak ją stworzyć?

Zrównoważona strategia finansowa pomaga w budowie trwałego wzrostu i stabilności przedsiębiorstwa. Jak dzięki niej można przetrwać turbulencje rynkowe i długoterminowo rozwijać rentowność firmy?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest strategia finansowa?
• Jakie są elementy strategii finansowej?
• Jakie są rodzaje strategii finansowych?
• Jakie są zależności między strategią finansową a innymi strategiami w firmie?
• Jak stworzyć strategię finansową?
• Jaka jest rola strategii finansowej?

Strategia finansowa – definicja

Strategia finansowa to zasadniczy element planowania działalności każdej firmy. Pomaga ona w określaniu kierunków rozwoju oraz sposobów finansowania bieżącej działalności i inwestycji. Uwzględnia zarówno krótkoterminowe, jak i długoterminowe cele finansowe organizacji, dostosowując je do ogólnych celów strategicznych przedsiębiorstwa^{[1] [2]}.

Strategia finansowa to długoterminowy plan zarządzania zasobami finansowymi organizacji, mający na celu wspieranie jej celów strategicznych i zapewnienie stabilności finansowej.

Definicja strategii finansowej

Strategie finansowe są ukierunkowane na optymalizację zasobów finansowych tak, aby wspierać osiągnięcie założonych celów biznesowych. Powinny zapewniać efektywne zarządzanie kapitałem, zarówno w zakresie jego pozyskiwania, jak i wykorzystania. Nie da się tego osiągnąć bez zastosowania różnych metod oceny ryzyka i potencjalnych zwrotów z inwestycji. Strategia obejmuje również planowanie podatkowe, zarządzanie przepływami pieniężnymi oraz kontrolę kosztów. Dzięki temu przedsiębiorstwo może nie tylko maksymalizować swoje zyski, ale także utrzymywać stabilność finansową.

Elementy strategii finansowej

Strategia finansowa składa się z kilku elementów:

• Cel finansowy definiuje, co firma pragnie osiągnąć na polu finansowym w dłuższej perspektywie. Cele mogą obejmować np. zwiększenie wartości dla akcjonariuszy czy maksymalizację zysków, ale zawsze powinny być ściśle powiązane z ogólną strategią biznesową przedsiębiorstwa.
• Zarządzanie kapitałem obejmuje metody i techniki efektywnego zarządzania kapitałem firmy, w tym kapitałem obrotowym, inwestycyjnym i własnym. Zalicza się do niego także strategie dotyczące struktury kapitału, czyli proporcji między kapitałem własnym a obcym oraz decyzje dotyczące dywidend i reinwestycji zysków.
• Zarządzanie ryzykiem wymaga identyfikacji potencjalnych zagrożeń dla stabilności finansowej firmy i wdrożenia odpowiednich strategii mających na celu minimalizowanie tych ryzyk.
• Planowanie przepływów pieniężnych to proces prognozowania i planowania wpływów i wydatków gotówkowych, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie odpowiedniej płynności finansowej firmy i zapobieganie niedoborom środków na bieżącą działalność oraz inwestycje.
• Optymalizacja kosztów obejmuje strategie działania, zmierzające do minimalizacji wydatków i maksymalizacji efektywności operacyjnej. Zalicza się do niej optymalizację kosztów stałych i zmiennych, a także strategie inwestycyjne i zakupowe.
• Strategie finansowania dotyczą wyboru źródeł finansowania (np. kredyty bankowe, emisja akcji, obligacje) i warunków finansowych, które najlepiej odpowiadają potrzebom i możliwościom przedsiębiorstwa.
• Zarządzanie inwestycjami odnosi się do podejmowania decyzji dotyczących inwestycji kapitałowych oraz finansowych. Dobre zarządzanie inwestycjami zapewnia, że środki są wykorzystywane na projekty przynoszące największe możliwe ROI.
• Podatkami zarządza się poprzez wykorzystanie dostępnych ulg i zachęt podatkowych w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami.

Rodzaje strategii finansowych

Strategie finansowe można podzielić na następujące rodzaje:

• Strategia wzrostu koncentruje się na ekspansji firmy poprzez inwestycje w nowe rynki, produkty, przejęcia lub fuzje. Celem jest zwiększenie przychodów i udziału w rynku. Wymaga sporych zasobów finansowych i często wiąże się z wyższym ryzykiem, ale może przynieść większe zwroty.
• Strategię stabilizacji stosuje się w okresach ekonomicznej niepewności lub gdy firma osiągnęła pożądany poziom wzrostu. Pozwala ona utrzymać obecny poziom działalność oraz ułatwia kontrolę kosztów i maksymalizacji przepływów pieniężnych. W tym podejściu priorytetem jest zabezpieczenie stabilności finansowej.
• Strategia przetrwania stosowana jest w trudnych warunkach rynkowych, takich jak kryzys gospodarczy, spadek popytu lub intensywna konkurencja. Jej głównym celem to minimalizacja strat, optymalizacja kosztów i zachowanie płynności finansowej, co osiąga się za pomocą redukcji wydatków, renegocjacji długów czy sprzedaży nieproduktywnych aktywów.
• Strategia konsolidacji jest wykorzystywana, gdy firma chce ulepszyć swoją efektywność poprzez integrację różnych działów lub spółek.
• Strategia dywersyfikacji polega na rozszerzeniu działalności firmy o nowe produkty lub rynki w celu zmniejszenia zależności od jednego segmentu rynkowego. Może to zabezpieczać przed ryzykiem, ale wymaga dokładnej analizy nowych obszarów inwestycji.

Strategia finansowa a inne strategie w firmie

Kluczową zależnością jest to, że każda strategia biznesowa, niezależnie od obszaru, wymaga odpowiednich zasobów finansowych do realizacji, więc strategia finansowa musi być zintegrowana z ogólną strategią biznesową firmy.

Przykładowo, strategia marketingowa pozwala zwiększyć rozpoznawalność marki i zdobyć nowych klientów, ale żeby to osiągnąć, wymaga inwestycji w kampanie reklamowe, promocje i rozwój nowych kanałów dystrybucji. Działania te muszą być zabezpieczone finansowo, co jest bezpośrednim przedmiotem strategii finansowej.

Podobną zależność widać na przykładzie strategii operacyjnej – optymalizacja procesów produkcyjnych lub wdrożenie nowych technologii również wymaga alokacji środków finansowych, które umożliwią zakup odpowiednich maszyn czy oprogramowania. Przykłady można mnożyć, ale już na wymienionych widać, że każda stosowana w firmie strategia do realizacji wymaga pieniędzy i innych zasobów – te zaś zdobywa się dzięki opracowaniu i wdrożeniu strategii finansowej.

Tworzenie strategii finansowej

Tworzenie strategii finansowej rozpoczyna się od szczegółowej analizy finansowej przedsiębiorstwa, co powinno obejmować ocenę obecnego stanu finansów, takich jak bilans, rachunek zysków i strat oraz przepływy pieniężne. W ten sposób można znaleźć najistotniejsze obszary do poprawy oraz potencjalne zagrożenia.

Następnie można przejść do zdefiniowania celów finansowych. Powinny być spójne z ogólnymi celami biznesowymi i bez względu na to czy, będą dotyczyć wzrostu przychodów, czy zwiększenia rentowności, powinny być mierzalne, ambitne, ale jednocześnie możliwe do realizacji.

Po określeniu celów konieczne jest opracowanie planów i podjęcie działań, które pomogą w ich realizacji. Może to obejmować m.in.:

• restrukturyzację finansową,
• zmiany w strukturze kapitału,
• inwestycje w nowoczesne technologie,
• dywersyfikację przychodów w firmie,
• zwiększenie efektywności operacyjnej.

W realizacji powyższych działań pomagają kreatywność oraz umiejętność przewidywania i adaptacji do warunków ekonomicznych.

Implementacja strategii finansowej wymaga zaangażowania na wszystkich szczeblach organizacji. Żeby skutecznie ją zrealizować, trzeba nie tylko wprowadzić nowe procedury i systemy, ale również zadbać o rozwój pracowników i monitorowanie postępów. Nie wolno też zapominać o korektach strategii, w odpowiedzi na nieprzewidziane wydarzenia.

Ostatnim krokiem jest kontrola efektywności wdrożonej strategii finansowej. Do tego celu stosuje się m.in. przeglądy finansowe i analizę odchyleń od założonych planów. Wnioski wyciągnięte z realizacji założeń strategii mogą być podstawą przyszłych decyzji strategicznych.

Rola strategii finansowej

Strategia finansowa jest niezbędna do efektywnego zarządzania finansami. Dzięki niej firma nie tylko zapewnia sobie odpowiednią płynność finansową, lecz także może skutecznie reagować na zmiany rynkowe i różnego rodzaju ryzyka.

Strategia finansowa pomaga także w wyznaczaniu i realizacji celów długoterminowych, kieruje działaniami firmy oraz wspiera jej wzrost i rozwój, jednocześnie zabezpieczając przed potencjalnymi kryzysami. Jej zapisy stanowią podstawę decyzji inwestycyjnych oraz planowania kapitałowego, co jest konieczne w utrzymaniu konkurencyjności i innowacyjności.

Ponieważ strategia finansowa jasno określa plany rozwoju, sposób zarządzania kapitałem oraz podejście do zarządzania ryzykiem, dzięki niej firmy mogą skuteczniej negocjować z inwestorami i instytucjami finansowymi, a także lepiej wykorzystać dostępne opcje finansowania. Odgrywa ona też ważną rolę w budowaniu zaufania inwestorów, klientów, dostawców oraz pracowników.