Macierz Ansoffa – co to jest i jak wykorzystać?

Macierz Ansoffa jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi do planowania strategicznego. Od prawie siedmiu dekada udowadnia swoją przydatność i jest stosowane przez kolejne pokolenie marketerów i przedsiębiorców.

Z tego tekstu dowiesz się:

• Czym jest macierz Ansoffa?
• Jak stworzyć macierz Ansoffa?
• Jak zastosować macierz Ansoffa?

Pomaga ona organizacjom zrozumieć, jakie możliwości rozwoju mają do wyboru, analizując kombinację obecnych i nowych produktów oraz obecnych i nowych rynków.

Została zaprezentowana po raz pierwszy przez Harry’ego Igora Ansoffa w 1957 roku, a następnie rozwinięta w jego książce „Corporate Strategy” z 1965 roku. Ansoff był matematykiem i ekonomistą oraz pionierem w dziedzinie zarządzania strategicznego. Macierz Ansoffa była jednym z pierwszych narzędzi stworzonych, aby pomóc menedżerom w myśleniu o strategii rozwoju firmy w sposób zorganizowany i zintegrowany.

Macierz Ansoffa to narzędzie strategiczne służące do identyfikowania i oceny możliwości wzrostu przedsiębiorstwa poprzez analizę obecnych i nowych produktów oraz obecnych i nowych rynków. Składa się z czterech kwadratów, które reprezentują strategie wzrostu: Penetracja Rynku, Rozwój Produktu, Rozwój Rynku i Dywersyfikacja.

Definicja macierzy Ansoffa.

Zdobyła na przestrzeni lat dużą popularność i jest nauczana na programach MBA i szkoleniach z zarządzania na całym świecie. Pomimo tego, że została stworzona ponad pół wieku temu, jest nadal stosowana jako istotne narzędzie w procesie planowania strategicznego.

Proces tworzenia macierzy Ansoffa zaczyna się od zdefiniowania osi, gdzie oś pozioma reprezentuje rynek, na którym firma działa, i jest podzielona na „Rynek Bieżący” i „Rynek Nowy”, a oś pionowa przedstawia produkty firmy, podzielone na „Produkt Bieżący” i „Produkt Nowy”.

Po połączeniu osi tworzone są cztery kwadraty reprezentujące podstawowe strategie wzrostu. Definiują one cztery główne strategie rozwoju firmy:

• Pierwszą z nich jest penetracja rynku, gdzie firma dąży do zwiększenia udziału w obecnym rynku za pomocą obecnych produktów. Jest to strategia o stosunkowo niskim ryzyku, a jej celem jest zwiększenie lojalności klientów poprzez różne taktyki, takie jak obniżenie cen, zwiększenie promocji czy poprawa jakości obsługi klienta.
• Druga strategia to rozwój produktu, która polega na wprowadzeniu nowych produktów na obecny rynek. Wykorzystuje obecne produkty na nowym rynku. Cel może obejmować ekspansję geograficzną, zwiększenie liczby segmentów klientów lub wprowadzenie produktów na zupełnie nowe rynki.
• Trzecia strategia, rozwój rynku, obejmuje wprowadzenie obecnych produktów na nowy rynek. Może to wiązać się z ekspansją na nowe rynki geograficzne lub docieraniem do nowych segmentów klientów. Ryzyko to może być średnie do wysokiego, w zależności od stopnia złożoności nowego rynku.
• Czwarta i ostatnia strategia to dywersyfikacja, gdzie firma wprowadza nowe produkty na nowe rynki. Jest to najbardziej złożona i ryzykowna strategia, ponieważ wprowadzenie nowych produktów na nowy rynek, ale może prowadzić do dywersyfikacji ryzyka i ekspansji na nowe rynki, gdy jest odpowiednio zarządzana.

Poza wyznaczeniem osi i kwadratów kluczowe jest również zaangażowanie osób w organizacji w proces i zapewnienie, że zrozumieją wybraną strategię oraz jej wpływ na Twoją firmę.

Pierwszym jest zrozumienie obecnej pozycji Twojej firmy na rynku – jest to podstawa dalszego planowania. Wykorzystanie analizy SWOT może pomóc w zidentyfikowaniu odpowiedniej strategii. Powinna być ona szczegółowa i realistyczna oraz uwzględniać unikalne aspekty rynku i Twojej branży. Przegląd mocnych i słabych stron firmy pomoże zrozumieć, jakie są jej unikalne kompetencje. Musisz zadać pytania, takie jak:

• Czy istnieją odpowiednie zasoby do wsparcia ekspansji na nowe rynki?
• Jakie są umiejętności zespołu?
• Jakie technologie są dostępne?

Równie ważna jest analiza konkurencji – pomaga ona zrozumieć, gdzie Twoja firma znajduje się na rynku. Badanie konkurentów, ich strategii, pozycjonowania i produktów oraz rozpoznanie trendów w branży może pomóc w przewidywaniu przyszłych zmian. Może wykazać, gdzie znajdują się największe możliwości wzrostu. W tym samym czasie warto podjąć dialog z zespołem, akcjonariuszami i innymi interesariuszami, ponieważ zrozumienia ich oczekiwań i ograniczeń jest ważne dla powodzenia działań. Równie istotne jest jasne określenie długoterminowej wizji i misji firmy oraz celów, które powinny być z nimi zgodne, klarowne, ale przede wszystkim osiągalne.

Wykorzystanie macierzy Ansoffa pomaga zidentyfikować różne ścieżki wzrostu, ale wybór odpowiedniej strategii zależy od zasobów, celów i skłonności do ryzyka Twojej firmy, ponieważ każde działanie wiąże się z nim. Należy dokładnie ocenić ryzyko i korzyści dla każdej możliwej ścieżki, a następnie opracować szczegółowy plan działania. Powinien on zawierać cele, zasoby, harmonogram i wskaźniki efektywności, aby mierzyć postęp wdrożenia.

Każda strategia wymaga zasobów: ludzi, kapitału i technologii. Należy też rozumieć ich ilość i ograniczenia oraz odpowiednio planować zużycie, aby były efektywnie wykorzystywane. Nie wolno też zapominać, że technologia i innowacje odgrywają kluczową rolę w strategii, więc warto zastanowić się, jak wpływają na strategię oraz czy Twoja firma rozumie i wykorzystuje najnowsze rozwiązania technologiczne.

Strategia wybrana za pomocą macierzy Ansoffa musi być zintegrowana z innymi działaniami organizacji, takimi jak marketing czy sprzedaż. Zapewnia to spójność i efektywność realizacji celów, ale nie wolno zapominać, że strategia musi być elastyczna. Regularne ocenianie postępu i gotowość do zmian są kluczowe w utrzymaniu stabilnego kursu i reagowaniu na nieprzewidziane wydarzenia.

Macierz Ansoffa jest nie tylko narzędziem do identyfikacji możliwości wzrostu, ale także ramą do kompleksowego planowania i realizacji strategii wzrostu. Jej staranne i systematyczne stosowanie może prowadzić do skutecznego planowania i realizacji strategii spójnej z celami, zasobami i kulturą organizacji.