Analiza sektorowa – co to jest i jak ją przeprowadzić?

Analiza sektorowa jest ważnym narzędziem dla przedsiębiorstw i inwestorów. Jak ją przeprowadzić i co sprawia, że pozwala ona zrozumieć dynamikę, trendy oraz ryzyka określonego sektora gospodarki?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest analiza sektorowa?
• Jakie są elementy analizy sektorowej?
• Jakie są metody analizy sektorowej?
• Jak przebiega analiza sektorowa?
• Jaka jest rola analizy sektorowej?

Analiza sektorowa – definicja

Analiza sektorowa to metoda oceny i porównywania różnych sektorów gospodarki, pozwalająca na zrozumienie ich dynamiki, perspektyw wzrostu oraz ryzyk. Polega na badaniu czynników ekonomicznych, technologicznych, społecznych i politycznych, takich jak poziom konkurencji, bariery wejścia, innowacyjność, regulacje prawne, zmiany preferencji klientów oraz inne, które wpływają na dany sektor. Celami są identyfikacja trendów, mocnych i słabych stron oraz przewidywanie przyszłych zmian^{[1] [2]}.

Analiza sektorowa to ocena specyficznych cech, struktury, trendów i perspektyw określonego sektora gospodarki.

Definicja analizy sektorowej

Analiza sektorowa jest też powiązana z dwoma innymi rodzajami analizy: strategiczną i fundamentalną. Analiza strategiczna koncentruje się na długoterminowych planach i celach organizacji oraz obejmuje ocenę wpływu wewnętrznych i zewnętrznych czynników na organizację i zdolności do konkurowania na rynku. Analiza sektorowa dostarcza informacji do analizy strategicznej, co pomaga firmom zrozumieć, w jakim otoczeniu działają, jakie są trendy i jakie wyzwania mogą napotkać.

Z kolei analiza fundamentalna obejmuje badanie bilansów, rachunków zysków i strat, przepływów pieniężnych oraz innych wskaźników finansowych, aby określić wartość firmy i jej perspektywy wzrostu. Informacje z analizy sektorowej mogą pomóc w analizie fundamentalnej, ponieważ sektor, w którym działa firma, wpływa na jej wyniki finansowe. Mówiąc inaczej, analiza sektorowa dostarcza kontekstu makroekonomicznego niezbędnego dla pozostałych rodzajów analiz.

Elementy analizy sektorowej

Analiza sektorowa składa się z następujących elementów:

• Analiza struktury sektora polega na zrozumieniu, jak jest on zorganizowany, ponieważ może to wpływać na zdolność firm do osiągania zysków oraz na dynamikę rynku. Obejmuje identyfikację głównych graczy, ich udziałów w rynku, poziomu konkurencji, bariery wejścia oraz stopnia koncentracji.
• Analiza trendów rynkowych obejmuje analizę bieżących i przyszłych zmian w sektorze, co pomaga przewidzieć, w jakim kierunku będzie się on rozwijał. Obejmuje to zmiany technologiczne, innowacje, zmiany w preferencjach konsumentów, a także trendy ekonomiczne i demograficzne.
• Analiza finansowa sektora obejmuje ocenę finansowej kondycji branży poprzez analizę finansowych KPI, takich jak zyski, przychody, marże zysku, wskaźniki zadłużenia oraz przepływy pieniężne. Pomaga to ocenić rentowność i stabilność sektora oraz identyfikować możliwości inwestycyjne.
• Analiza regulacji prawnych i polityki rządowej wpływających na sektor i firm działających w nim obejmuje analizę przepisów dotyczących ochrony środowiska, prawa pracy, polityki podatkowej, dotacji oraz innych regulacji.
• Analiza makroekonomiczna polega na badaniu wpływu czynników ekonomicznych determinujących działanie sektora, a także ich roli w kształtowaniu popytu i podaży na produkty i usługi. Mowa o czynnikach, takich jak stopa inflacji czy bezrobocia, poziom dochodów, stopy procentowe oraz ogólna kondycja gospodarki.
• Analiza technologii może obejmować badania nad nowymi produktami, procesami produkcyjnymi, a także zmianami w sposobie dostarczania usług. W tym celu bada się wpływ innowacji technologicznych na daną branżę.
• Analiza siły dostawców i odbiorców, znana również jako analiza łańcucha wartości, służy ocenie, jak silni są dostawcy surowców i jaką siłę mają klienci w negocjacjach cen i warunków, ponieważ wysoka siła dostawców lub odbiorców wpływa na marże zysku firm w sektorze.
• Identyfikacja i ocena głównych ryzyk i wyzwań w sektorze obejmuje analizę zmian prawnych, ryzyk związanych z łańcuchem dostaw i finansowe, a także innych czynników zewnętrznych wpływających na stabilność i rentowność sektora.

Metody analizy sektorowej

Analiza sektorowa wykorzystuje różne metody:

• Analiza PEST (znana też jako analiza PESTEL) to metoda analizy zewnętrznego otoczenia makroekonomicznego sektora, która obejmuje czynniki polityczne (Political), ekonomiczne (Economic), społeczne (Social) i technologiczne (Technological). Rozszerzona wersja, PESTEL, uwzględnia też czynniki środowiskowe (Environmental) i prawne (Legal). Pomaga to zrozumieć wpływ wymienionych czynników na sektor i ewentualne konsekwencje dla firm w nim działających.
• Analiza pięciu sił Portera ocenia konkurencyjność sektora poprzez analizę pięciu kluczowych sił: siły przetargowej dostawców, siły przetargowej nabywców, zagrożenia ze strony nowych wejść, zagrożenia ze strony substytutów oraz intensywności rywalizacji w sektorze. Pomaga zrozumieć strukturę sektora i identyfikować czynniki determinujące poziom konkurencji.
• Analiza SWOT to metoda oceny mocnych stron (Strengths), słabych stron (Weaknesses), szans (Opportunities) i zagrożeń (Threats) związanych z sektorem. Dzięki niej można zidentyfikować wewnętrzne i zewnętrzne czynniki wpływające na sektor oraz sformułować strategie, które mogą pomóc w wykorzystaniu mocnych stron i szans oraz minimalizacji słabych stron i zagrożeń.
• Analiza cyklu życia sektora polega na ocenie etapu, na którym znajduje się sektor w swoim cyklu życia – w tym kontekście wyróżnia się fazy wprowadzania, wzrostu, dojrzałości i spadku. Każdy etap charakteryzuje się innymi wyzwaniami i możliwościami, które wpływają na strategie firm działających w sektorze.
• Benchmarking to metoda, w której porównuje się wskaźniki wydajności, efektywności i innych kluczowych czynników pomiędzy firmami w sektorze. Pozwala to zidentyfikować najlepsze praktyki i ocenić pozycję konkurencyjną poszczególnych firm w sektorze.
• Analiza scenariuszowa polega na tworzeniu różnych scenariuszy przyszłości, aby zrozumieć potencjalne wpływy różnych czynników na sektor, co pomaga przygotować się na różne możliwe przyszłe sytuacje.

Przebieg analizy sektorowej

Analiza sektorowa zawsze zaczyna się od zdefiniowania jej celu – dzięki temu można określić zakres niezbędnych informacji oraz potencjalne decyzje, które zostaną podjęte na podstawie wyników. Następnie należy zidentyfikować granice sektora, czyli budujące go branże i firmy, ponieważ dzięki temu można precyzyjnie określić przedmiot analizy.

Po określeniu granic sektora można przejść do zbierania wszystkich opisujących go danych, zarówno ilościowych, jak i jakościowych. W bazie do analizy powinny znaleźć się informacje m.in. o:

• strukturze sektora,
• głównych graczach,
• udziałach rynkowych,
• trendach technologicznych,
• preferencjach konsumentów,
• regulacjach prawnych,
• warunkach ekonomicznych.

Niezastąpionymi źródłami wymienionych wyżej danych są studia przypadków, raporty branżowe, publikacje naukowe dotyczące analizowanego sektora, dane statystyczne oraz wywiady z ekspertami i przedstawicielami firm.

Kolejnym krokiem jest analiza zewnętrznego otoczenia sektora. Do tego celu wykorzystuje się m.in. analiza PESTEL czy model pięciu sił Portera. Równocześnie należy ocenić wewnętrzną siłę sektora, czego można dokonać za pomocą analizy finansowej i oceny wskaźników wydajności poszczególnych firm. W tym kontekście przyda się również analiza SWOT.

Po wstępnym zarysowaniu obrazu można zająć się analizę trendów i oceną cyklu życia sektora. Warto też skorzystać z benchmarkingu – synergia między wymienionymi rodzajami analizy pozwoli uzyskać całościowy obraz możliwych przyszłości danego sektora.

Jednym z ostatnich etapów analizy sektorowej jest przeprowadzenie analizy scenariuszowej – na podstawie uzyskanych wcześniej wyników można stworzyć prawdopodobne scenariusze przyszłości. Proces kończy się przedstawieniem wyników w formie raportu – powinien on zawierać najważniejsze wnioski, rekomendacje oraz propozycje działań.

Rola analizy sektorowej

Dzięki analizie sektorowej przedsiębiorstwa mogą lepiej zrozumieć otoczenie, w którym działają. Z jej pomocą mogą także zidentyfikować głównych trendów, szans i zagrożeń, a w rezultacie mogą opracowywać strategie uwzględniające dynamikę rynku oraz wpływ różnych czynników.

Inwestorom analiza sektorowa pomaga w ocenie atrakcyjności różnych sektorów, co ma wpływ na późniejsze decyzje inwestycyjne. Poprzez analizę takich aspektów jak poziom konkurencji, bariery wejścia czy innowacyjność mogą oni lepiej przewidywać przyszłe zyski i ryzyka związane z inwestycjami w poszczególne sektory.

Analiza sektorowa dostarcza także danych niezbędnych do formułowania celów strategicznych i jest nieoceniona w tworzeniu strategii biznesowej. Zrozumienie specyfiki sektora pozwala dostosować działania marketingowe, operacyjne i finansowe do warunków rynkowych, co zwiększa konkurencyjność organizacji i jej zdolność do adaptacji. Analiza sektorowa jest też ważna w kontekście czynników sukcesu w danej branży, a dzięki niej decyzji firmy mogą podejmować lepsze decyzje dotyczące wejścia na rynek, ekspansji czy dywersyfikacji działalności.

W przypadku zarządzania ryzykiem analiza sektorowa dostarcza danych o potencjalnych zagrożeniach, które mogą wpłynąć na stabilność i rentowność sektora. Z kolei w kontekście prawnym jest ona ważnym narzędziem dla regulatorów i decydentów politycznych, ponieważ dostarcza im danych niezbędnych do tworzenia efektywnych polityk gospodarczych.