​Strategia błękitnego oceanu – czym jest?

Błękitny ocean może kojarzyć się z żeglugą, ale jest też ważnym pojęciem w strategii biznesowej. Czasami odkrywanie nowych rynków jest jak wypłynięcie na przestwór błękitnego oceanu.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest strategia błękitnego oceanu?
• Jakie są elementy strategii błękitnego oceanu?
• Jakich narzędzi używa się w strategii błękitnego oceanu?
• Jakie są przykłady strategii błękitnego oceanu?
• Jakie są ryzyka i ograniczenia strategii błękitnego oceanu?
• Jakie są korzyści ze stosowania strategii błękitnego oceanu?

​​Strategia błękitnego oceanu – definicja

Strategia błękitnego oceanu to koncepcja w zarządzaniu i strategii rozwoju przedsiębiorstwa, której ideą przewodnią jest zachęcanie firm do tworzenia nowych rynków (znanych jako błękitne oceany), co jest alternatywą wobec konkurencji na przesyconych rynkach. Metafora kontrastuje „czerwone oceany”, reprezentujące wszystkie dzisiaj istniejące branże, w których firmy rywalizują o klientów, a krawędzie rynków są wyraźnie zdefiniowane, z „błękitnymi oceanami” symbolizującymi jeszcze nieodkryte i niezagospodarowane przestrzenie rynkowe.

Strategia błękitnego oceanu to idea w zarządzaniu i strategii biznesowej, która zachęca firmy do tworzenia i odkrywania nowych rynków.

Definicja strategii błękitnego oceanu.

Historia tej koncepcji sięga początku XXI wieku. Po raz pierwszy przedstawili ją i spopularyzowali W. Chan Kim i Renée Mauborgne w artykule z 2004 roku. Następnie rozwinęli ją w bestsellerowej książce „Strategia błękitnego oceanu” z 2005 roku. Kim i Mauborgne, profesorowie INSEAD, jednej z najbardziej prestiżowych szkół biznesu na świecie, argumentowali, że przyszły sukces nie zależy od rywalizacji, a od tworzenia nowych, wolnych od konkurencji rynków.

​​Elementy strategii błękitnego oceanu

Strategia błękitnego oceanu bazuje na kilku elementach, które razem tworzą ramy do poszukiwania i tworzenia nowych rynków. Centralnym punktem jest innowacja wartości, która polega na równoczesnym dążeniu do różnicowania i obniżania kosztów, aby stworzyć nowy rynek. Zachęca też do przemyślenia tradycyjnych granic sektora oraz odkrywania nowych możliwości, ponieważ celem jest nie tylko biznesowy sukces, lecz przede wszystkim poszerzenie działalności przez eksplorację lub stworzenie nowych pól.

Podstawą strategii błękitnego oceanu jest analiza krzywej wartości, która pomaga w zidentyfikowaniu czynników, uznawanych w branży za oczywiste, ale nadających się do redefinicji. Firmy zachęca się do kwestionowania tradycyjnych granic rynków oraz poszukiwania nowych sposobów zaspokojenia potrzeb klientów.

Inną istotną składową jest skupienie się na nieobsługiwanych lub niedocenianych segmentach rynku, co często skutkuje odkryciem nowych grup docelowych. Tworzenie nowego popytu pozwala firmie unikać rywalizacji na przesyconych rynkach, a także eliminuje lub zmniejsza oddziaływanie czynników mniej istotnych dla klientów, dzięki czemu można zredukować koszty.

Ostatni aspekt to skupienie i wzmocnienie czynników, które mają znaczenie dla klientów. Łączy to eliminację, redukcję, podniesienie i stworzenie nowych cech produktu lub usługi, co pozwala wykreować nową, unikatową ofertę. Wszystkie elementy tworzą holistyczne podejście do strategii biznesowej, co pozwala nie tylko przetrwać na rynku, lecz także stworzyć zupełnie nowe miejsce do działania.

​​Narzędzia używane w strategii błękitnego oceanu

Strategia błękitnego oceanu wykorzystuje szereg narzędzi, które pomagają firmom w identyfikacji i tworzeniu nowych rynków. Oto kilka najważniejszych:

• Kanwa strategii (Strategy Canvas) to narzędzie wizualizacyjne, dzięki któremu można analizować obecną sytuację rynkową i identyfikować nowe możliwości. Dzięki niej można przedstawić najważniejsze czynniki konkurencji w branży i stopień, w jakim konkurenci oferują wartość w każdym z tych czynników. Pozwala to zobrazować, jak Twoja firma może wyróżnić się na tle konkurentów, a także znaleźć potencjalne obszary do innowacji.
• Schemat czterech działań (Four Actions Framework) znany też jako diagram „Eliminuj-Redukuj-Wzmocnij-Stwórz”, pomaga w redefiniowaniu granic rynku. Składa się z czterech kluczowych pytań:
  • co można eliminować (dotyczy to przestarzałych lub nieprzynoszących wartości klientom cech branży),
  • co można zredukować poniżej standardów branżowych (pozwala znaleźć elementy, które można zminimalizować, żeby zmniejszyć koszty),
  • co można wzmocnić powyżej standardów branżowych (odpowiedź na to pytanie podpowiada aspekty, które warto podkreślić lub rozwijać),
  • co można stworzyć, czego jeszcze w branży nie ma (służy identyfikacji nowych elementów, które można wprowadzić na rynek).
• Pozostałe narzędzia to m.in.:
  • proces poszukiwania błękitnego oceanu, który obejmuje systematyczne metody odkrywania niezagospodarowanych rynków poprzez analizę różnych wymiarów rynku i konkurencji,
  • analiza popytu na niezagospodarowane rynki skupia się na identyfikowaniu niezaspokojonych potrzeb i trendów, które mogą wskazywać nowe rynki,
  • benchmarking z poziomu wartości, w przeciwieństwie do tradycyjnego benchmarkingu konkurencyjnego, koncentruje się na porównaniu sposobów dostarczania wartości klientom.

​Przykłady strategii błękitnego oceanu

Strategia błękitnego oceanu została zastosowana przez wiele znanych marek, co przyniosło im znaczący sukces. Oto kilka przykładów:

• Cirque du Soleil to jeden z najbardziej znanych przykładów strategii błękitnego oceanu. Firma zredefiniowała tradycyjny cyrk poprzez eliminację kosztownych czynniki, takich jak zwierzęta i drogie gwiazdy oraz wzbogaciła doświadczenie o elementy teatralne i artystyczne. Pozwoliło jej to stworzyć zupełnie nową kategorię rozrywki, łączącą teatr i cyrk oraz przyciągającą zarówno dorosłych, jak i dzieci.
• Apple często stosowało strategię błękitnego oceanu. Przykładem może być wprowadzenie iPhone’a w 2007 roku – stworzyło to nową kategorię smartfonów, które łączyły telefon, odtwarzacz muzyki i internetowe urządzenie komunikacyjne. Innowacja polegała na połączeniu wymienionych funkcji w jednym, intuicyjnym urządzeniu, co stworzyło nowy rynek i pozwoliło Apple go zdominować.
• Nintendo Wii zrewolucjonizowało rynek gier wideo, skupiając się nie na zaawansowanej grafice czy skomplikowanych grach, ale na prostocie i zaangażowaniu całej rodziny. Wprowadzenie innowacyjnego kontrolera ruchowego przyciągnęło nową grupę klientów, którzy wcześniej nie byli zainteresowani grami wideo.
• Netflix zmienił rynek usług streamingowych – firma początkowo oferowała usługi wynajmu DVD przez pocztę, żeby później przejść do strumieniowania online. Eliminując potrzebę wypożyczalni filmów i przekształcając sposób oglądania filmów i seriali, firma stworzyła nowy rynek.
• Dyson zrewolucjonizował rynek odkurzaczy dzięki technologii bezworkowej. Odrzucając konwencjonalne odkurzacze z workiem na kurz, Dyson skupił się na mocniejszym ssaniu i łatwości użytkowania, tworząc nową kategorię urządzeń domowych.

Wskazane powyżej przykłady pokazują, że firmy mogą odnieść sukces, tworząc nowe rynki. W każdym z przypadków innowacje i kreatywne myślenie pozwoliły zdominować wcześniej nieistniejącą lub niedocenianą niszę rynkową.

​​Ryzyka i ograniczenia strategii błękitnego oceanu

Strategia błękitnego oceanu, pomimo swoich korzyści, wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Jednym z największych jest wysokie ryzyko niepowodzenia – tworzenie nowego rynku to często skok w nieznane, a Twoja firma nie ma gwarancji, że produkt lub usługa spotka się z zainteresowaniem klientów. Wymaga to też znacznych inwestycji w badania i rozwój, marketing oraz edukację.

Innym ograniczeniem jest trudność w długim utrzymaniu przewagi konkurencyjnej. Strategia błękitnego oceanu może pomóc w początkowym uniknięciu konkurencji, ale rynkowy sukces często przyciąga naśladowców i konkurentów. Także znalezienie i rozwijanie całkowicie nowego rynku wymaga głębokiego zrozumienia klientów i ich niespełnionych potrzeb, co z kolei wymaga zwinności i adaptacji. Istnieje również ryzyko, że koncentracja na tworzeniu zupełnie nowego rynku może odciągnąć zasoby od obecnych działań operacyjnych.

Warto też podkreślić, że strategia błękitnego oceanu nie jest odpowiednia dla każdej firmy czy branży. Niektóre rynki są tak rozwinięte lub wyspecjalizowane, że znalezienie nowych nisz może być niezwykle trudne, więc organizacje muszą być świadome swoich możliwości, zasobów i otoczenia rynkowego.

​​Korzyści ze strategii błękitnego oceanu

Korzystanie ze strategii błękitnego oceanu może przynieść szereg korzyści – najważniejszą jest możliwość uniknięcia bezpośredniej rywalizacji poprzez stworzenie nowego rynku, co często także zwiększa ogólną konkurencyjność i rentowność firmy. Organizacje, które odnoszą sukcesy w kreowaniu nowych rynków, mogą cieszyć się wyższymi marżami zysku i dłuższą dominacją rynkową, ponieważ konkurencja w nowo stworzonym segmencie zwykle pojawia się wolniej niż w ustabilizowanych branżach.

Z kolei innowacja wartości, która jest rdzeniem strategii błękitnego oceanu, pozwala firmom nie tylko wyróżnić się na tle innych, lecz także często skutkuje obniżeniem kosztów operacyjnych dzięki eliminacji lub zmniejszeniu mniej istotnych cech produktu czy usługi. Dzięki temu można również odkryć nowe grupy klientów i zaspokoić niespełnione potrzeby rynkowe.

Stosowanie strategii błękitnego oceanu wiąże się z kreatywnym myśleniem, co może przyczynić się do rozwoju kultury organizacyjnej. Firmy, przyjmujące takie podejście, często postrzega się jako pionierów w branżach, co może dodatkowo wzmacniać wizerunek marki. Ponadto, może to prowadzić do bardziej zrównoważonego rozwoju – skupienie się na tworzeniu wartości zarówno dla klientów, jak i dla firmy pozwala unikać pułapki ciągłej walki cenowej.

Strategia błękitnego oceanu zachęca też do myślenia w kategoriach globalnych, co otwiera możliwości wejścia na nowe rynki i często skutkuje adaptacją produktów do różnych kultur i potrzeb, co może prowadzić do większej rozpoznawalności marki.