Raporty CSR – jak je tworzyć?

Era transparentności w biznesie już nadeszła, a raporty CSR stają się jej flagowym narzędziem. Do czego służą i jak je stworzyć?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest raport CSR?
• Jakie są główne zastosowania raportów społecznej odpowiedzialności?
• Jak stworzyć raport CSR?
• Kiedy i dlaczego warto tworzyć raporty CSR?

Najważniejsze informacje:

• Raport CSR to kompleksowy dokument prezentujący działania firmy w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu, zawierający oświadczenia dotyczące polityki, celów i strategii CSR oraz przegląd osiągniętych wyników w określonym okresie.
• Zastosowania raportów CSR obejmują komunikację z interesariuszami, budowanie transparentności i zaufania, wsparcie strategiczne w podejmowaniu decyzji, zarządzanie ryzykiem, przyciąganie inwestorów oraz wypełnianie rosnących wymogów regulacyjnych w zakresie raportowania niefinansowego.
• Tworzenie raportu CSR wymaga holistycznego podejścia obejmującego planowanie strategiczne z zaangażowaniem zarządu, określenie zakresu zgodnego z normą ISO 26000, systematyczne zbieranie i analizę danych, oraz publikację transparentnego dokumentu dostosowanego do ewoluujących standardów ESG.
• Raporty CSR należy tworzyć regularnie, najczęściej rocznie, szczególnie w kontekście nowych regulacji CSRD wprowadzających obowiązkowe raportowanie dla coraz większej liczby firm oraz w odpowiedzi na rosnące oczekiwania interesariuszy dotyczące transparentności i odpowiedzialności biznesowej.

Raport CSR – definicja

Raport CSR, określany również jako raport społeczny lub raport zrównoważonego rozwoju, stanowi kluczowe narzędzie komunikacji przedsiębiorstw z otoczeniem, służące prezentacji działań w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu oraz strategii firmy. Jest to dokument, który wykracza daleko poza tradycyjne sprawozdania finansowe, koncentrując się na wpływie organizacji na społeczeństwo i środowisko naturalne.

Raport CSR to kompleksowy dokument prezentujący działania firmy w zakresie społecznej odpowiedzialności, zawierający przegląd polityki, celów, strategii oraz osiągniętych wyników w określonym okresie.

Definicja raportu CSR

Kluczowe cechy i elementy raportu CSR obejmują jego kompleksowość – przedstawia działania firmy w określonym okresie, zawierając oświadczenia dotyczące polityki, celów i strategii CSR, a także przegląd osiągniętych wyników i postępów w realizacji założeń. Raport identyfikuje wszystkich istotnych interesariuszy, takich jak pracownicy, klienci, dostawcy, społeczności lokalne, inwestorzy, uwzględniając ich potrzeby i oczekiwania w kontekście działań społecznych firmy.

Budowanie zaufania i legitymizacji stanowi fundamentalny cel raportów społecznych. Służą one nie tylko informowaniu interesariuszy o działaniach CSR, ale także budowaniu zaufania i legitymizacji działań przedsiębiorstwa w społeczności. Przejrzystość i odpowiedzialność w raportowaniu są kluczowe dla budowania pozytywnego wizerunku firmy oraz kreowania wartości społecznej i ekonomicznej dla wszystkich zainteresowanych stron.

Transparentność i mierzenie efektów to kolejne istotne charakterystyki raportów CSR. Powinny one pokazywać skumulowane efekty działań społecznej odpowiedzialności, co zwiększa ich wiarygodność i umożliwia obiektywną ocenę postępów organizacji. Raporty zawierają informacje na temat ładu organizacyjnego, praktyk z zakresu pracy, wpływu na środowisko, uczciwych praktyk operacyjnych, zagadnień konsumenckich oraz zaangażowania społecznego.

Ewolucja raportowania CSR w kierunku standardów ESG sprawia, że dokumenty te stają się coraz bardziej ujednolicone i wymagają zewnętrznej weryfikacji. Dyrektywa Corporate Sustainability Reporting Directive wprowadza obowiązkowe i bardziej szczegółowe standardy raportowania niefinansowego, rozszerzając ich zakres na większą liczbę firm i wymagając audytu oraz weryfikacji danych przez niezależne podmioty.

W ciągu ostatnich pięciu lat liczba firm publikujących raporty zrównoważonego rozwoju wzrosła o 78%^[1], a nowa dyrektywa CSRD sprawi, że około 50 tysięcy europejskich przedsiębiorstw będzie zobowiązanych do obowiązkowego raportowania ESG^[2]. To nie przypadek – badania pokazują, że firmy regularnie raportujące swoje działania CSR osiągają średnio o 18% lepsze wyniki finansowe^[3] i cieszą się o 25% większym zaufaniem inwestorów^[4]. 86% inwestorów instytucjonalnych uwzględnia czynniki ESG w swoich decyzjach^[5], więc umiejętność tworzenia wiarygodnych raportów CSR staje się kluczową kompetencją biznesową.

Jakie są główne zastosowania raportów społecznej odpowiedzialności?

Komunikacja i transparentność stanowią podstawowe zastosowanie raportów CSR. Dokumenty te służą do prezentacji działań i strategii społecznej odpowiedzialności firmy w danym okresie, włączając oświadczenia dotyczące polityki, celów oraz przegląd osiągniętych wyników i postępów. Raporty informują różne grupy interesariuszy o wpływie działań firmy na społeczeństwo i środowisko, ryzykach i korzyściach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Dyrektywa CSRD ma na celu ujednolicenie ujawnianych informacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, co umożliwia porównywalność danych między podmiotami i zwiększa przejrzystość rynku.

Zarządzanie strategiczne i podejmowanie decyzji to drugi kluczowy obszar zastosowań. Raporty są narzędziem do mierzenia wpływu działań CSR na wyniki biznesowe poprzez wskaźniki KPI oraz do regularnego informowania zarządu o postępach w realizacji celów strategicznych. Pomagają firmom w identyfikowaniu i minimalizowaniu ryzyka związanego z działalnością biznesową, szczególnie w kontekście zmieniających się regulacji społecznych i środowiskowych, co może zapobiegać karom finansowym i szkodom wizerunkowym.

Relacje z inwestorami i dostęp do finansowania stanowią trzeci istotny obszar. Firmy postrzegane jako odpowiedzialne społecznie dzięki transparentnemu raportowaniu mogą przyciągać inwestorów i klientów, którzy cenią etyczne podejście do biznesu. Inwestorzy coraz częściej analizują, czy przedsiębiorstwa faktycznie wypełniają swoje zobowiązania w zakresie zasad społecznej odpowiedzialności. Raportowanie ESG przekłada się na zwiększenie możliwości związanych z dostępem do finansowania oraz buduje zaufanie na rynkach kapitałowych.

Zgodność z przepisami i adaptacja regulacyjna to czwarty obszar zastosowań, zyskujący na znaczeniu w kontekście nowych regulacji. Dyrektywa CSRD wprowadza obowiązkowe i bardziej szczegółowe standardy raportowania ESG, rozszerzając ich zakres na większą liczbę firm i wymagając audytu oraz weryfikacji danych. Firmy, które podejmują działania CSR i raportują je transparentnie, są lepiej przygotowane na spełnienie przyszłych wymagań regulacyjnych i mogą zyskać przewagę konkurencyjną.

Korzyści wewnętrzne dla firmy to piąty obszar zastosowań raportów CSR. Przygotowywanie raportów wzmacnia komunikację wśród pracowników, ich lojalność i zaangażowanie, a także dumę z bycia częścią odpowiedzialnej organizacji. Raporty wspierają budowanie wizerunku pracodawcy i procesy rekrutacyjne, ponieważ potencjalni kandydaci często pytają o działania CSR firmy podczas rozmów kwalifikacyjnych. Polityki społecznej w średnich przedsiębiorstwach zyskują na znaczeniu również w kontekście employer brandingu i przyciągania najlepszych talentów.

Jak stworzyć raport CSR?

Planowanie strategiczne i zaangażowanie stanowi pierwszy etap. Należy profesjonalnie zaplanować projekty CSR, wpisać je w strategię biznesową firmy oraz rozpisać procesy raportowania z wykorzystaniem zewnętrznych ekspertów. Pełne wsparcie i aktywne zaangażowanie zarządu jest fundamentalne dla sukcesu działań CSR i zapewnienia, że raportowanie jest integralną częścią strategii biznesowej. Zarząd musi rozumieć korzyści płynące z transparentnego raportowania poprzez warsztaty, szkolenia i analizę studiów przypadków innych firm.

Określenie zakresu i zawartości raportu to drugi etap, oparty na kompleksowym podejściu do działalności firmy. Raport powinien prezentować działania w określonym okresie, zawierając oświadczenia dotyczące polityki, celów i strategii CSR oraz przegląd osiągniętych wyników i postępów. Kluczowe obszary zgodne z normą ISO 26000 obejmują ład organizacyjny, prawa człowieka, sprawiedliwe praktyki rynkowe, a także z zakresu pracy, środowisko, uczciwe praktyki operacyjne, zagadnienia konsumenckie oraz zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej.

Identyfikacja interesariuszy stanowi trzeci istotny element procesu. Raport musi identyfikować wszystkich kluczowych interesariuszy, takich jak pracownicy, klienci, dostawcy, społeczności lokalne, inwestorzy, oraz uwzględniać ich potrzeby i oczekiwania w kontekście działań społecznych firmy. Włączenie pracowników w proces tworzenia polityki CSR już od wczesnego etapu poprzez ankiety lub warsztaty zapewnia autentyczność i wiarygodność raportowanych działań.

Zbieranie i analiza danych to czwarty krok. Firmy muszą zaangażować całą organizację w proces wypracowania sposobów pomiaru wskaźników, edukację pracowników oraz skuteczne pozyskiwanie i analizowanie danych. Raport powinien pokazywać skumulowane efekty działań CSR, wykorzystując wskaźniki KPI do mierzenia wpływu na wyniki biznesowe, społeczne i środowiskowe.

Komunikacja i publikacja raportu stanowi piąty etap procesu. Raporty muszą być publicznie dostępne, co zwiększa przejrzystość i znaczenie sprawozdawczości. Przejrzystość i odpowiedzialność w raportowaniu są kluczowe dla budowania pozytywnego wizerunku firmy. Do komunikowania można wykorzystać dedykowane sekcje na stronach internetowych, media społecznościowe oraz newslettery. Roczny raport podsumowujący skumulowane efekty jest ważnym narzędziem komunikacji zewnętrznej z interesariuszami.

Ewolucja i dostosowanie do regulacji ESG to ostatni etap. Dyrektywa CSRD wprowadza nowe, obowiązkowe i bardziej szczegółowe standardy raportowania niefinansowego dla coraz większej grupy firm, w tym ich dostawców i partnerów w łańcuchu wartości. Raportowanie będzie opierać się na jednolitych Europejskich Standardach Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) i będzie wymagać obowiązkowego audytu oraz weryfikacji danych przez niezależne podmioty.

Kiedy i dlaczego warto tworzyć raporty CSR?

Decyzja o tworzeniu raportu CSR oraz wybór odpowiedniego momentu na jego publikację zależy od wielu czynników, które ewoluują wraz ze zmieniającym się krajobrazem regulacyjnym i oczekiwaniami rynkowymi. Współczesne przedsiębiorstwa muszą uwzględniać zarówno obowiązki prawne, jak i strategiczne cele biznesowe przy planowaniu swoich działań raportowych.

Zmiany regulacyjne i obowiązek raportowania stanowią pierwszą przesłankę do tworzenia raportów CSR. Dyrektywa CSRD, obowiązująca od 5 stycznia 2023 roku, wprowadziła nowe, bardziej rygorystyczne standardy raportowania niefinansowego. Jej celem jest zwiększenie przejrzystości danych i ujednolicenie ujawnianych informacji, aby umożliwić lepszą ocenę wyników przedsiębiorstw przez inwestorów i innych interesariuszy. Dyrektywa rozszerza grupę spółek objętych obowiązkiem raportowania z około 12 tysięcy do około 50 tysięcy przedsiębiorstw^[6].

Rok 2025 jest kluczowy dla rozwoju idei zrównoważonego biznesu, ponieważ nowe regulacje obejmą nie tylko duże przedsiębiorstwa, ale także ich dostawców oraz partnerów w całym łańcuchu wartości. Oznacza to, że nawet małe i średnie przedsiębiorstwa, które nie są bezpośrednio objęte dyrektywą, będą musiały dostosować się do wymagań swoich większych kontrahentów. Raportowanie zgodnie z CSRD będzie wymagać audytu i weryfikacji danych przez niezależne podmioty.

Cele i korzyści z dobrowolnego raportowania stanowią drugą istotną przesłankę. Nawet jeśli raportowanie nie jest obowiązkowe, firmy często decydują się na jego sporządzanie ze względu na liczne korzyści. Raporty społeczne są kluczowym narzędziem komunikacji przedsiębiorstw z otoczeniem, prezentującym ich działania w zakresie społecznej odpowiedzialności i strategii firmy. Celem raportów jest budowanie zaufania i legitymizacji działań przedsiębiorstwa w społeczności oraz kreowanie pozytywnego wizerunku.

Dzięki raportowaniu firma może pozytywnie wpłynąć na swój wizerunek i reputację, przyciągnąć inwestorów i klientów, zwiększyć lojalność pracowników oraz zyskać przewagę konkurencyjną. Raporty pomagają w mierzeniu skumulowanych efektów działań CSR, co zwiększa ich wiarygodność i umożliwia ciągłe doskonalenie strategii zrównoważonego rozwoju.

Praktyka i częstotliwość raportowania to trzeci aspekt decyzji o czasie tworzenia raportów. Raporty CSR zazwyczaj przedstawiają działania firmy w określonym okresie, najczęściej rocznym. W Polsce Forum Odpowiedzialnego Biznesu co roku publikuje „Raport Odpowiedzialny Biznes w Polsce. Dobre praktyki”, będący przeglądem inicjatyw firm. Zgłoszenia do tego raportu przyjmowane są cyklicznie, zazwyczaj od połowy listopada do początku stycznia.

Raportowanie CSR przestało być opcją – to strategiczna konieczność. Firmy, które rozpoczną raportowanie już dziś, będą lepiej przygotowane na nadchodzące regulacje i zyskają przewagę konkurencyjną. Kluczem jest rozpoczęcie od prostych raportów i stopniowe doskonalenie procesów oraz jakości danych. Transparentność w raportowaniu buduje zaufanie i otwiera drzwi do nowych możliwości biznesowych.

Michał Włodarczyk, Head of Customer Success