Mapa interesariuszy – czym jest i jak ją stworzyć? 

Dogłębna znajomość otoczenia biznesowego to podstawa skutecznych działań marketingowych. Bez tego, nawet najbardziej innowacyjne pomysły mogą zostać niezauważone. Prowadząc własny biznes, potrzebujesz zatem odpowiednich narzędzi, które pozwolą Ci na zrozumienie rynkowego kontekstu. Jednym z najskuteczniejszych narzędzi jest w tym przypadku mapa interesariuszy. Z tego artykułu dowiesz się: 

• Kim są interesariusze? 
• Czym jest mapa interesariuszy? 
• Jak stworzyć mapę interesariuszy? 
• Jak stworzyć strategię zaangażowania?
• Jak mapa interesariuszy wpływa na prowadzone działania marketingowe? 

Interesariusze – definicja 

Interesariusze (stakeholders) to osoby lub grupy, które wpływają na działalność organizacji lub są z nią jakiś sposób związane. 

Według ogólnego podziału, wyróżniamy dwa rodzaje interesariuszy: wewnętrznych i zewnętrznych. Interesariusze wewnętrzni to m.in.: 

• właściciele – do tej grupy zaliczamy zarówno indywidualnych właścicieli (w małych przedsiębiorstwach), jak i akcjonariuszy (w dużych korporacjach), 
• zarząd – menedżerowie i dyrektorzy,  
• pracownicy – każda osoba pracująca w organizacji (od pracowników szeregowych, po pracowników na kierowniczych stanowiskach).  

Interesariusze zewnętrzni to z kolei: 

• klienci – osoby lub organizacje, które decydują się na zakup produktu lub skorzystanie z usługi przedsiębiorstwa, 
• dostawcy – firmy lub osoby, zajmujące się dostarczaniem surowców, produktów lub usług, które organizacja wykorzystuje w prowadzonych działaniach, 
• partnerzy biznesowi – firmy lub organizacje, współpracujące z danym przedsiębiorstwem, 
• rząd i organy prawne – instytucje, które poprzez regulacje prawne wpływają na działalność danej organizacji, 
• społeczność – może być zarówno lokalna, jak i globalna (przykładowo w sytuacji, gdy działalność danej organizacji w znaczący sposób wpływa na środowisko naturalne). 

Każda grupa interesariuszy ma odmienne cele i oczekiwania, a w związku z tym, odmienny wpływ na organizację. Z tego powodu tak ważna jest znajomość i zrozumienie wszystkich interesariuszy. Środek do celu to w tym przypadku właśnie mapa interesariuszy.  

Mapa interesariuszy – definicja 

Mapa interesariuszy to zazwyczaj graficzne przedstawienie zależności, jakie zachodzą pomiędzy interesariuszami, a projektem lub organizacją. Najczęściej są to siatki lub matryce, które pozwalają na zobrazowanie wpływów, zainteresowań i priorytetów interesariuszy oraz ich powiązań z danym projektem bądź organizacją.  

Mapa interesariuszy jest narzędziem analizy stosowanym w zarządzaniu projektami i strategii biznesowych, które służy do identyfikacji i zrozumienia różnych grup osób, organizacji lub instytucji, które mają wpływ na dany projekt lub działalność. Mapa interesariuszy ukazuje związek między interesariuszami a danym projektem lub działalnością, identyfikując ich oczekiwania, potrzeby, cele oraz stopień wpływu na podejmowane decyzje.

Definicja mapy interesariuszy

Mapowanie interesariuszy ma na celu lepsze zrozumienie poziomu wpływu poszczególnych osób na projekt lub organizację oraz identyfikację tego, co motywuje poszczególnych interesariuszy, jakie są ich oczekiwania, potrzeby, możliwości oraz potencjalne ryzyko, wynikające z relacji z nimi. Dzięki temu mapa interesariuszy pozwala na skuteczne planowanie i zarządzanie projektami, strategiami i relacjami biznesowymi.

Tworzenie mapy interesariuszy 

Tworzenie mapy interesariuszy to proces, który w znaczący sposób wpływa na skuteczność i efektywność prowadzonych działań. Jak stworzyć zatem mapę interesariuszy? W procesie wizualizacji uwzględnij następujące etapy:

Identyfikacja interesariuszy 

Pierwszy etap tworzenia mapy to identyfikacja wszystkich potencjalnych interesariuszy. Bez sporządzenia dokładnej isty, możesz przypadkiem pominąć wpływowe osoby, co w efekcie przyczyni się do nieporozumień, konfliktów i utraconych szans. 

Pamiętaj o tym, że poszczególni interesariusze projektu lub firmy mogą pochodzić zarówno z zewnątrz, jak i z wewnętrz organizacji. Aby prawidłowo zidentyfikować określone grupy interesariuszy, wykorzystać możesz różnorodne techniki i narzędzia, takie jak burza mózgów, ankiety, wywiady, analiza dokumentów czy techniki grupowe (np. metodę Delphi).

Po zidentyfikowaniu interesariuszy zewnętrznych i wewnętrznych, nie zapominaj o tym, aby co jakiś czas przeglądać i aktualizować ich listę. Może ona bowiem zmieniać się wraz z rozwojem Twojego projektu lub organizacji.

Analiza interesariuszy 

Kolejnym krokiem w mapowaniu interesariuszy jest ich analiza. Korzyści analizy interesariuszy to przede wszystkim możliwość zrozumienia tego, jakie ich są cele, oczekiwania, wpływy oraz potencjalne zagrożenia. Posiadając taką wiedzę, zyskasz szansę na to, aby skuteczniej zarządzać swoimi relacjami z interesariuszami projektu lub organizacji, co pozwoli Ci na dopasowanie swojej strategii do ich indywidualnych potrzeb i oczekiwań.  Analiza interesariuszy powinna obejmować takie aspekty, jak:

• Zrozumienie celów i oczekiwań interesariuszy – zastanów się, co chcą osiągnąć Twoi poszczególni interesariusze? Jakie mają oczekiwania względem Twojej organizacji lub projektu? 
• Ocena wpływu interesariuszy – w tym momencie warto zadać sobie pytanie o to, jak duży wpływ dany interesariusz wywiera na Twój projekt lub organizację? Czy może w znaczący sposób zmienić jej wyniki? 
• Ocena stopnia zaangażowania – rozważ to, czy dany interesariusz angażuje się w Twój projekt lub działania, prowadzone przez organizację? Charakteryzuje go aktywna czy raczej bierna postawa?
• Ocena potencjalnych zagrożeń i możliwości – pomyśl o tym, jakie potencjalne zagrożenia mogą wiązać się z utrzymywaniem relacji z danym interesariuszem? Zastanów się również nad tym, jakie są potencjalne korzyści, wynikające z tej relacji? 

Przeanalizowanie interesariuszy pozwoli Ci na stworzenie profilu każdego interesariusza. Powinien on zawierać informacje na temat jego celów, oczekiwań, skali wpływów, zaangażowania, a także potencjalnych zagrożeń i możliwości. Profil ten w następnym etapie posłuży Ci do tworzenia mapy interesariuszy – zwizualizowanych relacji, łączących interesariuszy z Twoim projektem lub organizacją. 

Mapowanie interesariuszy 

Po identyfikacji i analizie osób, mających wpływ na Twój projekt lub organizację, możesz przystąpić do tworzenia mapy interesariuszy. Mapowanie interesariuszy to proces kreowania wizualnej reprezentacji relacji, łączącej interesariuszy z Twoją organizacją lub z konkretnym projektem. W praktyce, proces mapowania interesariuszy obejmuje zwykle tworzenie matrycy lub siatki, które pokazują skalę wpływu oraz poziom zaangażowania każdego interesariusza. Aby stworzyć mapę interesariuszy:

• utwórz matrycę interesariuszy – na jednej osi umieść wpływy interesariuszy (od niskiego do wysokiego), a na drugiej poziom ich zaangażowania (również od niskiego do wysokiego), 
• rozmieść interesariuszy na matrycy – bazując na analizie interesariuszy, rozmieść każdego z nich w odpowiednim miejscu matrycy; przykładowo, interesariusz, który wywiera duży wpływ na Twoją działalność, a jednocześnie wykazuje duży poziom zaangażowania, znajdzie się w prawym górnym rogu Twojej matrycy,
• dokonaj analizy i interpretacji mapy – posiadając gotową mapę, możesz przystąpić do analizy i interpretacji zamieszczonych na niej danych – dzięki temu zidentyfikujesz tych interesariuszy, którym warto poświęcić szczególną uwagę (do grupy tej należeć będą osoby, które wywierają duży wpływ na Twoje działania, a jednocześnie wykazują wysoki poziom zaangażowania.

Strategia zaangażowania 

Posiadając mapę interesariuszy, możesz stworzyć strategię zaangażowania. Jest to plan komunikacji i współpracy z każdym z wewnętrznych i zewnętrznych interesariuszy. Efektywna strategia zaangażowania uwzględniać powinna takie aspekty, jak indywidualne potrzeby, oczekiwania, skala wpływu oraz poziom zaangażowania każdego z interesariuszy. Dzięki temu zyskasz szansę na zbudowanie silnych i wartościowych relacji, które w przyszłości przyczynią się do Twojego biznesowego sukcesu. Tworząc strategię zaangażowania, pamiętaj o tym, aby:

• określić cele angażowania – zdefiniuj, co chcesz osiągnąć poprzez angażowanie każdego z interesariuszy – przykładowo, może to być pozyskanie wsparcia czy zrozumienie ich oczekiwań interesariuszy,
• wybrać metody angażowania – zastanów się nad tym, jakie metody angażowania będą najefektywniejsze dla każdego z Twoich interesariuszy; konkretne metody angażowania to np. regularne spotkania, newslettery, ankiety czy warsztaty,
• stworzyć harmonogram działań – w ostatnim etapie musisz zaplanować swoje działania, a więc to, kiedy i jak będziesz komunikować się z każdym z interesariuszy.

Znaczenie mapy interesariuszy w marketingu 

Mapa interesariuszy to nieocenione narzędzie w rękach każdego marketera. Mapowanie interesariuszy pozwala bowiem na:

• Zrozumienie kontekstu – tworzenie mapy interesariuszy pozwala na zrozumienie szerszego kontekstu projektu lub organizacji. Znając cele, potrzeby i oczekiwania osób/instytucji, wpływających na Twoją firmę, możesz planować i realizować skuteczniejsze działania marketingowe. 
• Ustalanie priorytetów – tworząc mapę interesariuszy, możesz zidentyfikować te relacje, którym poświęcić należy najwięcej uwagi i zasobów. Dzięki temu możesz ustalić, które działania mają najwyższy priorytet i skupić się na realizowaniu najważniejszych celów. 
• Zarządzanie relacjami – mapa interesariuszy pozwala także na efektywne zarządzanie relacjami z osobami, wpływającymi na dany projekt lub prowadzoną działalność. Dzięki mapowaniu interesariuszy możesz zrozumieć bowiem, jakie są ich oczekiwania i jak możesz je zaspokoić. To pozwoli Ci natomiast na budowanie trwałych, wartościowych relacji. 
• Planowanie strategii – mapa interesariuszy to również podstawa skutecznej strategii marketingowej. Umożliwia bowiem identyfikację tego, które działania marketingowe będą najbardziej efektywne dla poszczególnych interesariuszy.

Podsumowując, mapa interesariuszy to niezbędny element, pozwalający na skuteczne zarządzanie prowadzonymi działaniami marketingowymi. Dzięki niej lepiej zrozumiesz swoje otoczenie biznesowe. Ponadto, będziesz efektywniej zarządzać swoimi relacjami z interesariuszami oraz tworzyć i realizować skuteczne strategie marketingowe. Bez mapowania interesariuszy, Twoje działania marketingowe będą przypadkowe, nieskoordynowane i zdecydowanie mniej efektywne.