Architektura informacji na stronie internetowej – dobre praktyki

Każdy odwiedzający Cię użytkownik poszukuje na Twojej stronie jakiejś informacji – nie trafia tam bez powodu. Ale czy masz pewność, że szybko znajdzie to, czego szuka? Aby tak się stało, musisz zadbać nie tylko o właściwy UX, ale również o odpowiednio zaprojektowaną architekturę informacji. Jak powinna wyglądać?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest architektura informacji?
• Jakie są podstawowe elementy architektury informacji?
• Jak zaprojektować architekturę informacji na stronie?
• Jakie użyć narzędzia do projektowania architektury informacji?

Architektura informacji – definicja

Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego niektóre strony internetowe są tak łatwe w nawigacji, podczas gdy inne sprawiają, że czujemy się zgubieni w gąszczu zakładek i linków? Odpowiedzią jest architektura informacji – nauka o organizacji i strukturze treści. Dotyczy to zarówno contentu na stronie, jak i w social mediach czy aplikacjach.

Architektura informacji to, mówiąc najprościej, sztuka i nauka organizowania i etykietowania danych w cyfrowych ekosystemach, aby wspierać intuicyjną nawigację. Jest to struktura, organizacja i etykietowanie informacji w środowiskach cyfrowych, takich jak strony internetowe, aplikacje mobilne czy intranety.Tak jak architektura budynków pozwala nam poruszać się w przestrzeni, tak architektura informacji pomaga w poruszaniu się po cyfrowym świecie.

Architektura informacji jest dziedziną związaną z projektowaniem i organizowaniem informacji w celu zapewnienia intuicyjnego, efektywnego i zrozumiałego dostępu do treści. Stanowi ona proces projektowania struktury i układu informacji, tak aby użytkownicy mogli łatwo znaleźć potrzebne informacje, poruszać się po stronach internetowych, aplikacjach lub innych interfejsach, oraz zrozumieć prezentowane treści.

Architektura informacji definicja

Eksperci od UX twierdzą, że architektura informacji to po prostu decydowanie o tym, jak ułożyć poszczególne części systemu, aby było to możliwie najbardziej zrozumiałe dla użytkownika. W efekcie znalezienie wszystkich informacji i funkcjonalności ma być łatwe i szybkie. Struktura treści na stronie powinna być dopasowana do użytkownika końcowego, więc warto projektować ją w oparciu o badania grupy docelowej.

Jednak, jak każde narzędzie, architektura informacji ma swoje ograniczenia. Może stać się skomplikowana i trudna do zarządzania, zwłaszcza w przypadku rosnących i ewoluujących ekosystemów cyfrowych. Istnieje także ryzyko zbytniego skomplikowania struktury, co z kolei może utrudnić zrozumienie przez użytkowników. Wymaga też stałego dostosowywania do szybko zmieniających się trendów i oczekiwań użytkowników.

Podstawowe elementy architektury informacji

Architektura informacji składa się z kilku kluczowych elementów, które pomagają w organizacji i strukturyzacji informacji na stronie internetowej lub w aplikacji. Pomagają użytkownikom zrozumieć, gdzie się znajdują, co mogą zrobić i gdzie mogą pójść. Oto najważniejsze z nich:

Organizacja

Architektura informacji definiuje, jak informacje są zorganizowane i strukturyzowane na stronie lub aplikacji. Może to obejmować kategorie, podkategorie i inne poziomy informacji. W skład organizacji wchodzą też hierarchie, mapy witryn, przepływy użytkowników i sekwencje interakcji.

Organizację można też rozumieć jako grupy kategorii, na jakie dzielimy treści. Dzięki nim użytkownik może przewidzieć, gdzie znajdują się informacje, których szuka. Istnieją trzy systemy organizacji informacji:

• Hierarchiczny – przedstawienie elementów według stopnia ich ważności;
• Sekwencyjny – struktura, która wskazuje użytkownikowi ścieżkę. Często spotykana w sklepach Internetowych;
• Matrix – użytkownik sam wybiera sposób przedstawienia elementów np. według daty lub tematu.

Etykietowanie

Architektura informacji określa, jak informacje są etykietowane i kategoryzowane, co pomaga użytkownikom zrozumieć zawartość i jej kontekst. Etykiety pomagają użytkownikom zrozumieć, co znajduje się w danej kategorii lub sekcji. Powinny być jasne, zrozumiałe i spójne na całej stronie lub w aplikacji. Jako przykład tego systemu można podać zakładkę Kontakt, która standardowo zawiera dane takie jak: adres e-mail, telefon, formularz kontaktowy czy odnośniki do mediów społecznościowych. Kilka elementów znajduje się pod jedną nazwą.

Nawigacja

Nawigacja pomaga użytkownikom poruszać się po stronie internetowej lub aplikacji. Elementami nawigacji są linki i przyciski, ale jest to też menu strony (zarówno główne, jak i na podstronach). Ma prowadzić użytkownika za rękę, wskazując mu drogę do interakcji z produktem. Przejrzysta nawigacja jest niezbędnym elementem przy tworzeniu efektywnej architektury informacji. Elementami nawigacji są:

• menu nawigacyjnego,
• struktury adresów URL,
• struktury kategorii / stron ofertowych,
• menu okruszkowego (breadcrumps),
• struktury linkowania wewnętrznego,
• nagłówki strony oraz stopki,
• nagłówki wewnątrz treści.

Szczególnie istotnym aspektem przy projektowaniu architektury informacji jest korelacja z procesem pozycjonowania strony w wyszukiwarkach oraz UX strony co przekłada się optymalizacje doświadczenia wyszukiwania w wyszukiwarce (SXO). Dobrze zaplanowana architektura informacji oraz wyczerpujące i angażujące treści powodują, że użytkownik nie wraca do wyszukiwarki, czyli nie zachodzi zjawisko odrzucenia (bounce), które opisuje się przy pomocy jednostki współczynnika odrzuceń. Oznacza to dla algorytmów Google, że treść jest wartościowa i powinna znajdować się wyżej w rankingu wyszukiwarki.

Wyszukiwanie

Systemy wyszukiwania pomagają użytkownikom znaleźć konkretne informacje, które mogą być trudne do odnalezienia za pomocą nawigacji. Mogą obejmować pole wyszukiwania, filtry, sortowanie i inne funkcje. Poprawnie zaprojektowana wyszukiwarka na stronie pozwala na szybkie odnalezienie dokładnie tych informacji, których użytkownik potrzebuje.

Przepływy użytkowników

Przepływy użytkowników opisują, jak użytkownicy poruszają się po stronie internetowej lub aplikacji, od momentu wejścia do wykonania określonego zadania. Są szczególnie ważne w kontekście architektury informacji, ponieważ pomagają zrozumieć, jak informacje i funkcje powinny być zorganizowane, aby ułatwić użytkownikom wykonanie zadania. Na przykład, przepływ użytkownika dla sklepu internetowego może pokazać, jak klient przeszukuje katalog produktów, dodaje przedmioty do koszyka, przechodzi przez proces płatności i otrzymuje potwierdzenie zamówienia.

Meta-informacje i linki

Meta-informacje to dodatkowe informacje, które pomagają użytkownikom zrozumieć kontekst i znaczenie informacji, takie jak daty, autory, opisy itp. Pomagają też w organizacji informacji i w efektywnym tagowaniu, katalogowaniu i wyszukiwaniu danych.

Proces tworzenia architektury informacji

Tworzenie skutecznej architektury informacji to proces wymagający analizy, strategii, projektowania i testowania. Wymaga on też ciągłego badania, projektowania, testowania i iteracji. Każdy projekt jest inny, więc należy dostosować go do specyficznych potrzeb i celów Twojej firmy.

Zrozumienie kontekstu

Zrozumienie kontekstu to kluczowy element tworzenia skutecznej architektury informacji. Definiuje on ramy, w których użytkownicy będą korzystać z produktu, i wpływa na decyzje dotyczące projektowania. Aby go zrozumieć, warto wziąć pod uwagę cele biznesowe, potrzeby użytkowników i ograniczenia technologiczne.

Każda strona internetowa, aplikacja lub system ma określone cele biznesowe – mogą obejmować np. sprzedaż produktów, ale też zwiększanie świadomości marki. Ich zrozumienie pomaga określić, które funkcje i informacje powinny być priorytetowe, co jest kluczowe dla sukcesu projektu. Jeśli Twoim celem biznesowym jest sprzedaż produktów, architektura informacji powinna ułatwiać klientom przeglądanie i zakup produktów.

Należy też pamiętać o technologicznym kontekście projektu. To może obejmować języki programowania, systemy zarządzania treścią, urządzenia oraz wszelkie techniczne wymagania lub ograniczenia, które mogą wpływać na projekt. Jeśli większość użytkowników korzysta z mobilnych urządzeń, architektura informacji powinna być zoptymalizowana pod ich kątem.

Badanie użytkowników i zbieranie informacji

Badanie użytkowników i zbieranie informacji dają głębszy wgląd w to, jak użytkownicy korzystają z produktu, jak poszukują informacji i jakie są ich oczekiwania. Dane można zdobyć np. dzięki wywiadom. Dostarczają one szczegółowych informacje na temat doświadczeń, zachowań i oczekiwań odbiorców. Podobnym sposobem są ankiety – różnica polega głównie na otwartości pytań. W wywiadach użytkownicy mogą udzielać rozbudowanych wypowiedzi, podczas gdy w w ankietach z reguły zaznaczają jedną z dostępnych opcji.

Pomocne mogą być także obserwacje. To nic innego jak oglądanie użytkowników podczas korzystania z produktu, aby zrozumieć, jak go używają. Może to obejmować testy użyteczności, w trakcie których obserwujesz użytkowników wykonujących określone zadania lub obserwacje użytkowników podczas normalnej pracy czy codziennego życia. Obserwacje mogą dostarczyć cennych informacji, które mogą nie być widoczne w wynikach ankiet czy wywiadów.

Ważna jest także wstępna analiza danych. Dane (np. z Google Analytics) dostarczają informacji, które strony są najczęściej odwiedzane, jak długo użytkownicy na nich przebywają oraz jakie ścieżki najczęściej wybierają. Dzięki temu można wskazać elementy najbardziej wartościowe dla użytkowników oraz określić potencjalne problemy.

Warto też poprosić użytkowników o sortowanie kart. Otrzymują oni zestaw kart z etykietami reprezentującymi różne elementy strony internetowej lub aplikacji, a następnie porządkują je w grupy, które dla nich mają sens. Może to pomóc zrozumieć, jak użytkownicy myślą o strukturze informacji.

Wymienione techniki badawcze często stosuje się razem, aby uzyskać możliwie najpełniejszy obraz potrzeb i zachowań użytkowników.

Tworzenie struktury

Na tym etapie organizuje się informacje w sposób zrozumiały i intuicyjny dla użytkowników. Pamiętaj, że proces tworzenia struktury jest iteracyjny, co znaczy że będzie wymagał wielokrotnych modyfikacji na podstawie informacji zwrotnych od użytkowników i wyników testów użyteczności.

Tworzenie struktury często rozpoczyna się od stworzenia mapy witryny, czyli wizualnej reprezentacji struktury strony internetowej lub aplikacji. Następnie określa się hierarchię informacji. Najważniejsze powinny być najbardziej widoczne, podczas gdy mniej ważne mogą być mniej widoczne lub ukryte.

Potem można przejść do etykietowania sekcji i stron, czyli nadawania im nazw na stronie internetowej lub w aplikacji. Dobre etykiety powinny być krótkie, jasne i opisowe, aby użytkownicy mogli łatwo zrozumieć, co znajduje się w każdej sekcji.

Równie ważne w określenie struktury jest zdefiniowanie nawigacji i ścieżek użytkowników. Może to obejmować menu, linki, przyciski, wyszukiwarki oraz sekwencje kroków, które użytkownicy muszą podjąć, aby zrealizować określone zadania.

Tworzenie prototypów i wireframe’ów

Tworzenie prototypów i wireframe’ów pomaga zespołowi zrozumieć, jak produkt będzie wyglądał i działał, zanim zostanie rzeczywiście zbudowany. Dzięki temu można zidentyfikować potencjalne problemy, zanim wystąpią, co oszczędza czas i pieniądze. Pozwala to również testować produkt z użytkownikami i zbierać od nich informacje zwrotne.

Wireframe, inaczej szkielet strony, to uproszczony szkic strony internetowej lub aplikacji. Skupiają się na podstawowej strukturze, funkcjonalności i hierarchii treści i nie zawierają detali stylistycznych, takich jak kolory, czcionki czy obrazy. Z kolei prototypy to bardziej zaawansowane wersje wireframe’ów. Mogą pokazywać, jak użytkownicy będą poruszać się po stronie, używać różnych funkcji, etc.

Testowanie i iteracja

Testowanie i iteracja są kluczowymi elementami procesu tworzenia architektury informacji. Pomagają one zapewnić, że twoja strona internetowa lub aplikacja jest użyteczna, używalna i satysfakcjonująca dla użytkowników.

Jednym z elementów testowania są testy użyteczności. W ich trakcie rzeczywiści użytkownicy próbują wykonać określone zadania na Twojej stronie internetowej lub aplikacji, podczas gdy ty obserwujesz i notujesz, jak się z tym radzą. Pomaga to zidentyfikować różne problemy z architekturą informacji.

Innym sposobem jest analiza ścieżek użytkowników, czyli badanie, jak użytkownicy poruszają się po Twojej stronie internetowej lub aplikacji. Śledząc ruch na stronie za pomocą narzędzi analitycznych, możesz zrozumieć, czy Twoja architektura informacji jest intuicyjna i efektywna.

Implementacja i utrzymanie

Po dokładnym zaprojektowaniu i przetestowaniu architektury informacji, nadchodzi czas na implementację. To obejmuje budowanie strony internetowej lub aplikacji zgodnie z zaprojektowaną strukturą, nawigacją, etykietami, treścią i innymi elementami architektury informacji. W tym etapie, ważne jest, aby ściśle współpracować z zespołem deweloperskim i graficznym, aby upewnić się, że twoja wizja architektury informacji jest poprawnie zrealizowana.

W przeciwieństwie do budynku, który po zbudowaniu pozostaje niezmieniony przez wiele lat, strona internetowa lub aplikacja wymaga regularnej konserwacji i aktualizacji. Technologia, trendy, cele biznesowe i potrzeby użytkowników stale się zmieniają, a twoja architektura informacji powinna nadążać za tymi zmianami. Pamiętaj, że tworzenie efektywnej architektury informacji to ciągłe dążenie do zrozumienia, jak ludzie poszukują i przetwarzają informacje, i do dostosowywania twojej strony internetowej lub aplikacji, aby lepiej służyła ich potrzebom.

Narzędzia do projektowania architektury informacji

Najważniejszymi narzędziami w projektowanie architektury informacji są wiedza i umiejętności osoby odpowiedzialnej za jej stworzenie i wdrożenie. Nawet najbardziej skomplikowane narzędzia nie przydadzą się do niczego, jeśli architekt informacji nie będzie wiedział, co chce osiągnąć i jak się nimi posługiwać.

Nie zmienia to faktu, że stworzenie dobrej architektury informacji wymaga korzystania z różnych narzędzi, które pomagają wizualizować i testować strukturę informacji. Wybór konkretnych rozwiązań zależy od specyfiki projektu, dostępnych zasobów i preferencji zespołu. Na rynku dostępne są narzędzia do różnego rodzaju prac nad architekturą informacji. Mowa m.in. o takich działaniach jak:

• Mapy witryn – pomagają wizualizować strukturę strony internetowej lub aplikacji. Najpopularniejsze aplikacje do tego celu to XMind, Microsoft Visio czy draw.io.
• Wireframe i prototypowanie – narzędzia, takie jak Sketch, Figma czy Adobe XD pozwalają tworzyć szkice stron i testować przepływ użytkownika.
• Narzędzia do sortowania kart – sortowanie kart to technika pozwalająca odkryć, jak ludzie rozumieją i kategoryzują informacje. Do tego celu wykorzystuje się np. Optimal Workshop.
• Narzędzia do tworzenia diagramów przepływu – diagramy przepływu (ang. flowcharts) ilustrują ścieżki użytkowników w trakcie ich interakcji z produktem. Tego typu diagramy można tworzyć za pomocą narzędzia stosowanych do mapowania strony, a więcj Microsoft Visio, Lucidchart czy draw.io.
• Narzędzia analityczne – kluczem do stworzenia dobrej architektury informacji jest analityka internetowa danych. Google Analytics, Hotjar czy Crazy Egg pomagają zrozumieć, jak użytkownicy poruszają się po stronie lub aplikacji, co jest przydatne w późniejszych optymalizacjach.