Zmiany technologiczne – czym są i jak wpływają na biznes?

Historię ludzkości można traktować jako historię zmian technologicznych. Jak przekształcają one każdą sferę życia i wpływają na nasz sposób pracy, nauki i codziennej interakcji?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym są zmiany technologiczne?
• Jakie są rodzaje zmian technologicznych?
• Jakie są przykłady zmian technologicznych?
• Jaki jest wpływ zmian technologicznych na biznes?

Zmiany technologiczne – definicja

Zmiany technologiczne to nic innego jak proces ewolucji i adaptacji nowych narzędzi, systemów oraz metod wpływających na różne aspekty życia społecznego, gospodarczego oraz kulturalnego. Są one jedną z podstaw rozwoju cywilizacyjnego oraz przyczyniają się do wzrostu efektywności, innowacji oraz konkurencyjności w różnych sektorach^{[1] [2]}.

Zmiany technologiczne to procesy wprowadzania i rozwijania nowych technologii, które wpływają na sposób funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki.

Definicja zmian technologicznych

Jedną z cech zmian technologicznych jest ich dynamiczność – nowe technologie wprowadza się w szybkim tempie, a ich wpływ na społeczeństwo może być natychmiastowy. Zmiany często łączą wiedzę i osiągnięcia z różnych dziedzin nauki i techniki, a także prowadzą do rewolucji w sposobie funkcjonowania przedsiębiorstw i instytucji, zmieniając tradycyjne modele biznesowe oraz metody zarządzania – wpływają również na rynek pracy, tworząc nowe zawody i eliminując przestarzałe.

Zmiany technologiczne zawsze wpływają na produktywność i jakość życia. Nowoczesne technologie mogą np. zwiększać efektywność procesów produkcyjnych czy poprawiać jakość produktów i usług z jednoczesną redukcją kosztów operacyjnych. W kontekście społecznym może to prowadzić do poprawy standardu życia np. przez dostęp do bardziej zaawansowanych usług medycznych, edukacyjnych czy komunikacyjnych.

Zmiany technologiczne nie są jednak pozbawione ryzyka i wyzwań – proces ich wdrażania może prowadzić do problemów z bezpieczeństwem, prywatnością oraz etyką. Po początkowym okresie „dzikiego zachodu”, związanego ze stosowaniem nowych technologii, powstają regulacje prawne i normy branżowe, które będą chronić interesy jednostek i społeczeństw, jednocześnie wspierając innowacyjność i rozwój technologiczny.

Rodzaje zmian technologicznych

Do głównych rodzajów zmian technologicznych należą:

• Inkrementalne zmiany technologiczne to stopniowe, niewielkie ulepszenia istniejących technologii, których cele to poprawa wydajności, funkcjonalności lub kosztów produkcji. Przykładem może być coroczna aktualizacja modeli telefonów komórkowych, gdzie wprowadza się drobne udoskonalenia w zakresie wydajności baterii, jakości aparatu czy prędkości procesora.
• Radykalne zmiany technologiczne charakteryzują się wprowadzeniem zupełnie nowych technologii. Często prowadzą do powstania nowych rynków i modeli biznesowych. Przykładem może być wynalezienie Internetu, które zrewolucjonizowało komunikację, handel i dostęp do informacji.
• Zmiany technologiczne zmieniające paradygmat obejmują technologie, które nie tylko wprowadzają nowe rozwiązania, lecz także zmieniają sposób myślenia i działania w danej dziedzinie. Tego rodzaju zmiany fundamentalnie wpływają na różne sektory i mogą prowadzić do transformacji społecznych i gospodarczych. Przykładem może być rozwój sztucznej inteligencji.
• Zmiany rewolucyjne prowadzą do nagłych i znaczących przemian w gospodarce i społeczeństwie. Są to przełomowe innowacje o szerokim i długotrwałym wpływie. Przykładem może być wynalezienie silnika parowego, które zapoczątkowało rewolucję przemysłową.
• Zmiany adaptacyjne polegają na dostosowywaniu istniejących technologii do nowych warunków i potrzeb, żeby zwiększyć elastyczność i zdolności adaptacyjne systemów technologicznych. Przykładem może być przekształcenie tradycyjnych źródeł energii w bardziej ekologiczne rozwiązania, takie jak energia słoneczna czy wiatrowa.
• Zmiany technologiczne związane z dyfuzją innowacji dotyczą procesu rozprzestrzeniania się nowych technologii wśród społeczeństwa i różnych sektorów gospodarki. Tempo i sposób dyfuzji mogą wpływać na tempo i skutki wprowadzania innowacji. Przykładem może być globalne przyjęcie technologii mobilnych, które zmieniło sposób komunikacji i dostępu do informacji na całym świecie.

Przykłady zmian technologicznych

Zmiany technologiczne można opisać na wielu przykładach, ale jednym z najbardziej wyrazistych jest rozwój sztucznej inteligencji. AI w nadchodzących latach będzie coraz bardziej zaawansowana, co przełoży się na automatyzację wielu dotychczas stosowanych procesów, a także pozwoli opracować nowe – przykładem mogą być autonomiczne pojazdy czy algorytmy do diagnozowania chorób.

Innym znamiennym przykładem zmian technologicznych są różnego rodzaju technologie zielonej energii – nowe projekty ogniw fotowoltaicznych, turbiny wiatrowe działające przy niższych prędkościach wiatru czy biopaliwa z biomasy nienadającej się do spożycia pozwalają zredukować globalny ślad węglowy i zrealizować cele CSR i ESG.

Nie wolno jednak zapominać, że już w przeszłości miało miejsce wiele przełomowych zmian technologicznych – jednym z najważniejszych wynalazków była wynaleziona w XVIII wieku maszyna parowa, która dała początek rewolucji przemysłowej. Dzięki niej można było w krótkim czasie zwiększyć wydajność produkcji, a także rozwinąć kolej i statki parowe, co przyczyniło się do globalnego wzrostu gospodarczego.

Inną ważną zmianą technologiczną było okiełznanie elektryczności w XIX i XX wieku. Wpłynęło to na wszystkie aspekty życia – od oświetlenia domów po rozwój przemysłu i telekomunikacji – a także umożliwiło rozwój nowych technologii, takich jak komputery i urządzenia elektroniczne.

Na przykładzie elektryczności można zauważyć, że jedne zmiany technologiczne napędzają kolejne. Bez niej niemożliwe byłoby powstanie Internetu, który jest jednym z najważniejszych osiągnięć technologicznych XX wieku. Jego rozwój zmienił sposób komunikacji, pracy i dostępu do informacji, a także umożliwił globalną komunikację w czasie rzeczywistym, doprowadził do powstania e-commerce czy digital marketingu, a także dał miliardom ludzi na całym świecie dostęp do ogromnych zasobów wiedzy.

Jeszcze innym przykładem może być powstanie smartfonów – zintegrowały one funkcje telefonów, komputerów i aparatów fotograficznych. Dały one użytkownikom dostęp do Internetu, aplikacji mobilnych i usług cyfrowych w dowolnym miejscu i czasie, co zwiększyło ogólną mobilność populacji, a także przyczyniło się do rozwoju zdalnego modelu pracy.

Wpływ zmian technologicznych na biznes

Wprowadzenie nowych technologii z reguły zwiększa efektywność operacyjną przedsiębiorstw. Automatyzacja procesów biznesowych, wdrożenie systemów zarządzania danymi czy wykorzystanie AI pozwalają firmom optymalizować działania, redukować koszty operacyjne czy zwiększać wydajność produkcji. Przykładem może automatyzacja linii produkcyjnych w przemyśle motoryzacyjnym, która prowadzi do skrócenia czasu produkcji i obniżenia kosztów.

Z kolei dzięki technologiom w postaci big data czy analizy predykcyjnej przedsiębiorstwa mogą lepiej rozumieć rynki i przewidywać trendy. Dzięki nim firmy mogą też analizować ogromne ilości danych w czasie rzeczywistym, co pozwala m.in. szybko reagować na zmiany oraz precyzyjnie targetować reklamy.

Nowe technologie wspierają także rozwój modeli biznesowych. Dzięki platformom e-commerce czy cloud computingowi firmy mogą oferować nowe usługi i produkty, docierać do nowych rynków czy rozwijać nowe kanały sprzedaży. Przykładem może być rozwój platform streamingowych, które zmieniły sposób konsumowania mediów, czy też rozwój usług subskrypcyjnych w branży software, gdzie firmy oferują oprogramowanie jako usługę (SaaS).

Warto też zwrócić uwagę, że technologie, takie jak Internet Rzeczy czy blockchain, transformują łańcuchy dostaw, zwiększając ich przejrzystość i bezpieczeństwo. Dzięki Internetowi Rzeczy można w czasie rzeczywistym zarządzać zasobami, a dzięki blockchainowi można bezpiecznie zapisywać transakcje.

Zmiany technologiczne wpływają również na strukturę i kulturę organizacyjną przedsiębiorstw. Wprowadzenie nowych technologii wymaga adaptacji pracowników oraz zmiany stylu zarządzania, więc firmy muszą inwestować w szkolenia. W tym kontekście ważny jest też wzrost znaczenia pracy zdalnej.

Zmiany technologiczne wpływają też na konkurencyjność przedsiębiorstw – firmy, które szybko adaptują nowe technologie i wprowadzają innowacje, zyskują przewagę konkurencyjną na rynku. Przykładem może być Amazon, który dzięki zaawansowanej analityce danych i automatyzacji procesów logistycznych stał się liderem w branży e-commerce.

Warto zaznaczyć jednak, że zmiany technologiczne powinny być kontrolowane i wprowadzane w sposób zrównoważony i przemyślany. W przeciwnym razie może wystąpić zjawisko, określane jako dług technologiczny.