​​User experience design – co to jest? Dobre praktyki

Konkurencja o uwagę użytkownika jest ogromna, więc zapewnienie poza ofertą produktową firmy zwracają coraz większa uwagę na user experience design. Jak tworzyć interfejsy i produkty, które są nie tylko funkcjonalne, ale także intuicyjne i przyjemne w użytkowaniu?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest user experience design?
• Jakie są elementy experience designu?
• Jakie są narzędzia user experience designu?
• Jakie są dobre praktyki w user experience designie?
• Jaka jest rola user experience designu?

​User experience design – definicja

User experience design (dosłownie projektowanie doświadczeń użytkownika; spotyka się też z określeniami UX design lub projektowanie UX) to interdyscyplinarna dziedzina, której celem jest projektowanie interakcji między użytkownikiem a produktem, systemem lub usługą, tak aby ich obsługa była intuicyjna, przyjemna i spełniająca potrzeby użytkownika. Obejmuje proces tworzenia produktów cyfrowych i fizycznych, z naciskiem na to, jak użytkownik będzie je odczuwać, postrzegać i korzystać z nich^{[1] [2]}.

User experience design to proces projektowania interakcji użytkownika z produktem lub usługą, mający na celu stworzenie intuicyjnego, efektywnego i satysfakcjonującego doświadczenia.

Definicja user experience design

User experience design zapewnia, że produkt będzie nie tylko funkcjonalny, lecz także, że korzystanie z niego zagwarantuje użytkownikowi doświadczenia, które będą odpowiadać oczekiwaniom użytkowników. Służy to również minimalizacji frustracji użytkowników poprzez uproszczenie interakcji, poprawę użyteczności i dostosowanie produktu do naturalnych zachowań i preferencji użytkowników^{[3] [4]}.

​​Elementy user experience designu

UX design składa się z kilku elementów. Pierwszym są badania użytkowników, a dokładnie ich potrzeb, zachowań, motywacji i celów. Za pomocą wywiadów, ankiet, obserwacji i testów użyteczności można zidentyfikować najważniejsze problemy i potrzeby użytkowników, które będą stanowić podstawę dalszego procesu projektowania.

Dane zgromadzone w trakcie badania użytkowników pozwalają też tworzyć persony – fikcyjne, ale reprezentatywne postacie, które uosabiają różne segmenty użytkowników, co pomaga projektantom w podejmowaniu decyzji projektowych. Każda persona zawiera szczegółowe informacje o demografii, celach, wyzwaniach oraz zachowaniach konsumentów.

Innym elementem user experience design jest architektura informacji. Dotyczy ona organizacji, struktury i klasyfikacji treści w produkcie, a jej celem jest stworzenie logicznego i intuicyjnego układu, który pozwoli użytkownikom łatwe znajdować potrzebne informacji. Wymaga stworzenia schematów nawigacji, taksonomii treści oraz mapy stron, które definiują strukturę produktu.

User experience design obejmuje też projektowanie interakcji, czyli zdefiniowanie sposobu, w jaki użytkownicy będą wchodzić w interakcję z produktem. Obejmuje to projektowanie przycisków, nawigacji, formularzy, gestów oraz wszelkich innych interaktywnych elementów w celu stworzenia interakcji intuicyjnych i przyjemnych dla użytkownika, ale jednocześnie spełniających funkcje produktu.

Wstępne etapy projektowania kończą się stworzeniem prototypów, czyli testowych wersji produktu. Pozwalają one wizualizować i sprawdzić pomysły projektowe przed ich ostatecznym wdrożeniem. Równie ważne są testy użyteczności – służą one zidentyfikowaniu wszelkich trudności, jakie użytkownicy napotykają podczas korzystania z produktu, oraz ocenę, czy spełnia on ich potrzeby.

Kolejnym elementem user experience designu jest projektowanie wizualne, w trakcie którego opracowuje się wygląd produktu – jego kolory, typografię, układy oraz elementy graficzne. Wpływa to na jego postrzeganie przez użytkowników oraz na ich ogólne doświadczenie. Projekty muszą być nie tylko atrakcyjne, ale też funkcjonalne.

Ważną rolę w user experience designie odgrywa także UX writing, czyli wszelkiego rodzaju treści powiązane z funkcjami produktu. Dostarczają one użytkownikom informacji, jakie są im potrzebne do osiągnięcia ich celów, więc muszą być zwięzłe, zrozumiałe, jasne, dobrze zorganizowane i dostosowane do kontekstu użytkownika.

Kolejnym elementem – i przy okazji ważną zasadą user experience designu – jest dostępność. Odnosi się ona do projektowania produktów tak, aby były użyteczne dla jak najszerszej grupy użytkowników, w tym osób z różnymi niepełnosprawnościami. Obejmuje to dostosowanie interfejsu użytkownika do osób, mających problemy ze wzrokiem, słuchem, mobilnością oraz dla osób z różnymi ograniczeniami kognitywnymi. Jest to nie tylko kwestia etyczna, lecz także wymóg prawny w wielu państwach.

​​Narzędzia user experience designu

W dziedzinie user experience designu korzysta się z różnorodnych narzędzi, które wspierają projektantów na różnych etapach procesu projektowego. Zalicza się do nich m.in.:

• Narzędzia do badania użytkowników wspierają projektantów w gromadzeniu i analizie danych o użytkownikach, ich zachowaniach, preferencjach oraz problemach, jakie napotykają. Przykłady to SurveyMonkey, Google Forms czy Hotjar.
• Narzędzia do tworzenia person i scenariuszy pomagają w tworzeniu i dokumentowaniu person oraz scenariuszy użytkowania, które reprezentują różne segmenty użytkowników i sytuacje, w jakich mogą korzystać z produktu. Ich przykłady to Xtensio i UserForge.
• Narzędzia do prototypowania, takie jak Figma, Sketch i Adobe XD, umożliwiają tworzenie i testowanie wczesnych wersji produktu.
• Narzędzia do testowania użyteczności (np. Lookback czy Maze) pozwalają na ocenę, jak użytkownicy wchodzą w interakcję z produktem i czy napotykają na trudności.
• Narzędzia do analizy danych w rodzaju Google Analytics pomagają w monitorowaniu zachowań użytkowników oraz w optymalizacji produktu na podstawie zebranych danych.
• Narzędzia do projektowania wizualnego pomagają stworzyć wygląd produktu. Najczęściej stosowane to Adobe Photoshop, Adobe Illustrator i Canva.
• Narzędzia do tworzenia architektury informacji pomagają w tworzeniu struktury i organizacji treści w produkcie. Ich przykłady to OmniGraffle i Lucidchart.
• Narzędzia do zarządzania projektami (np. Asana) pomagają w koordynacji działań w zespole oraz ścisłej współpracy między projektantami, deweloperami i interesariuszami.

Często stosowane są również systemy projektowania interfejsów użytkowników, takie jak Material Design.

​​Dobre praktyki w user experience designie

Podstawą skutecznego user experience designu jest dogłębne zrozumienie użytkowników, ich potrzeb, oczekiwań, zachowań oraz problemów, z jakimi się borykają. Wymaga to przeprowadzenia badań, na podstawie których tworzy się persony i mapy podróży użytkowników (User Journey Maps), które pomagają w lepszym zrozumieniu, dla kogo i w jakim kontekście tworzymy produkt.

Prostota jest najważniejszym elementem dobrego user experience designu. Produkty, które są łatwe w użyciu, mają prostą i intuicyjną nawigację oraz klarowną strukturę informacji, znacznie lepiej spełniają oczekiwania użytkowników. Zasada KISS (Keep It Simple, Stupid) mówi o tym, że projekt powinien być maksymalnie uproszczony, bez zbędnych elementów, które mogłyby rozpraszać lub utrudniać użytkownikom osiągnięcie ich celów.

UX design jest procesem iteracyjnym – projekt powinien być regularnie testowany, oceniany i udoskonalany na podstawie feedbacku od użytkowników. Każda iteracja projektu powinna zbliżać produkt do ostatecznej wersji, która najlepiej spełnia potrzeby użytkowników.

Spójność w user experience designie odnosi się do jednolitości w wyglądzie, nawigacji, języku i interakcjach w całym produkcie. Użytkownicy powinni odczuwać, że wszystkie części produktu są ze sobą powiązane i tworzą spójną całość. Dotyczy to zarówno estetyki (kolory, typografia), jak i interakcji (przyciski, menu).

Dobre UX bierze pod uwagę kontekst, w jakim użytkownicy korzystają z produktu. Różne sytuacje mogą wymagać różnych rozwiązań projektowych. Na przykład, interfejsy mobilne muszą być dostosowane do małych ekranów i ograniczonych możliwości interakcji, podczas gdy interfejsy desktopowe mogą wykorzystywać bardziej rozbudowane funkcje. Projektowanie z myślą o kontekście oznacza również uwzględnienie warunków zewnętrznych, które mogą wpływać na sposób korzystania z produktu.

Dobry projekt poprawia czytelność, nawigację i ogólne doświadczenie użytkownika. Zasady projektowania wizualnego, takie jak teoria kolorów, typografia, układ i hierarchia wizualna, powinny być stosowane tak, żeby ułatwiać użytkownikom korzystanie z produktu.

Regularne testowanie z udziałem rzeczywistych użytkowników pozwala zebrać bezpośrednie informacje zwrotne, co jest nieocenione przy podejmowaniu decyzji projektowych. Testy te mogą obejmować zarówno wczesne prototypy, jak i gotowe produkty.

Decyzje w user experience design powinny być podejmowane na podstawie danych, a nie przypuszczeń czy subiektywnych opinii. Dane mogą pochodzić z różnych źródeł, w tym z testów A/B, analizy ścieżek użytkownika czy wskaźników konwersji.

UX designerzy powinni być otwarci na nowe technologie, narzędzia i trendy w projektowaniu. Ciągłe poszerzanie wiedzy, eksperymentowanie z nowymi metodami oraz adaptacja do zmieniających się potrzeb użytkowników i rynku pozwalają utrzymać wysoki poziom jakości w projektowaniu doświadczeń użytkownika.

Projektowanie oparte na emocjach to podejście, które uwzględnia, jak użytkownicy czują się podczas interakcji z produktem. Emocje kształtują doświadczenia oraz wpływając na satysfakcję, użytkowników, a także lojalność i ogólne wrażenie z korzystania z produktu. Dobry projekt UX powinien uwzględniać różne aspekty emocjonalne, takie jak radość, zaufanie, frustracja, i starać się wywoływać pozytywne emocje poprzez intuicyjność, estetykę oraz płynność interakcji.

Projektując doświadczenia użytkownika, ważne jest uwzględnienie całego cyklu życia użytkownika. Na każdym etapie UX design powinien zapewniać wsparcie i dostarczać wartościowe doświadczenia – onboarding powinien być prosty i efektywny, a regularne korzystanie z produktu powinno być wspierane poprzez intuicyjną nawigację, pomocne komunikaty oraz łatwo dostępne zasoby wsparcia.

Projektowanie z myślą o przyszłości oznacza przewidywanie możliwych trendów technologicznych, zmian w zachowaniach użytkowników oraz ewolucji rynku, i uwzględnianie tych czynników w procesie projektowym. Dobrze jest tworzyć modułowe i skalowalne interfejsy, które można łatwo aktualizować oraz zintegrować z nowymi technologiami w rodzaju sztucznej inteligencji.

Skuteczny UX design wymaga prowadzenia dokładnej dokumentacji na każdym etapie procesu projektowego – powinna ona obejmować badania użytkowników, persony, scenariusze użytkowania, schematy interakcji, prototypy, wyniki testów użyteczności oraz decyzje projektowe.

User experience design jest z natury interdyscyplinarny, co oznacza, że wymaga ścisłej współpracy między różnymi projektantami, deweloperami, badaczami, marketingowcami i interesariuszami. Projektanci powinni regularnie wymieniać się informacjami i wspólnie podejmować decyzje, dbając o to, aby każdy członek zespołu rozumiał cele projektu i mógł wnosić swoją perspektywę.

Symulacje komputerowe i testy laboratoryjne mają swoje ograniczenia, dlatego ważne jest, aby produkt był testowany w warunkach, w jakich użytkownicy będą z niego korzystać. Na przykład, interfejsy mobilne powinny być testowane na różnych modelach telefonów, w różnych środowiskach sieciowych, a także przy różnych poziomach oświetlenia.

W przypadku produktów globalnych ważne jest uwzględnienie różnorodności językowej i kulturowej użytkowników. User experience design powinien być dostosowany do różnych języków, formatów dat, walut, a także norm kulturowych, aby zapewnić, że produkt będzie użyteczny i zrozumiały dla użytkowników z różnych regionów świata.

W user experience designie najważniejsze jest znalezienie odpowiedniej równowagi między estetyką a funkcjonalnością. Chociaż estetyka może przyciągnąć uwagę użytkowników i wywołać pozytywne emocje, to funkcjonalność jest kluczowa dla zapewnienia, że użytkownicy mogą łatwo osiągnąć swoje cele. Dobrze zaprojektowany produkt łączy estetykę z użytecznością, zapewniając, że interfejs jest nie tylko atrakcyjny wizualnie, ale również intuicyjny i łatwy w użyciu.

​​Rola user experience designu

Podstawowym zadaniem user experience designu jest uczynienie produktów bardziej użytecznymi, łatwymi w obsłudze i dostępnymi. UX designerzy badają i analizują potrzeby i wymagania użytkowników, a następnie projektują rozwiązania, które ułatwiają osiągnięcie celów przez użytkowników w sposób skuteczny i przyjemny.

UX design ma też znaczenie w budowaniu relacji między użytkownikiem a produktem lub marką. Poprzez projektowanie interfejsów estetycznie przyjemnych i funkcjonalnych UX designerzy pomagają w kreowaniu pozytywnych emocji związanych z użytkowaniem produktu, co może pozytywnie wpłynąć na wizerunek marki.

User experience design jest też fundamentalnym elementem strategii biznesowej, ponieważ bezpośrednio wpływa na sukces komercyjny produktu. Produkty, które dostarczają pozytywnych doświadczeń użytkownikom, mają większą szansę na zdobycie lojalnych klientów, co przekłada się na wyższe wskaźniki konwersji i retencji klienta oraz długoterminowy sukces firmy.