ROE – co to jest zwrot z kapitału własnego i jak go obliczyć?

Zwrot z kapitału własnego (ROE) nie jest tylko cyfrą na papierze – jego wartość pokazuje efektywność przekuwania zainwestowanego kapitału w zyski. Jak analiza ROE może pomóc przetrwać przeciwności i zapewnić zwroty z inwestycji?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest ROE?
• Jak obliczyć ROE?
• Jak analizować ROE?
• Jakie są zastosowania ROE?
• Jakie są wady i zalety ROE?

ROE – definicja

ROE, czyli stopa zwrotu z kapitału własnego, wyraża efektywność wykorzystania kapitał własny przez firmę do generowania zysku netto. Mówiąc prościej, wskaźnik ten informuje, ile zysku netto wygenerował każdy wykorzystany złoty kapitału własnego. Mówiąc jeszcze inaczej, jest to jeden z podstawowych wskaźników rentowności (obok ROA, ROS i ROI) dla inwestorów i właścicieli, ponieważ pomaga ocenić, czy firma generuje zysk z inwestowanego kapitału, co wpływa na wzrost jej wartości i wzrost wartości inwestycji akcjonariuszy^{[1] [2]}.

ROE to zwrot z kapitału własnego – wskaźnik, który mierzy zdolność firmy do generowania zysków z każdej jednostki zainwestowanego kapitału własnego.

Definicja ROE

ROE bezpośrednio odnosi się do zysku netto wygenerowanego przez firmę w stosunku do jej kapitału własnego, który reprezentuje wartość, jaką akcjonariusze włożyli w firmę oraz zyski zatrzymane. Jego wzrost powinien teoretycznie zwiększać potencjał firmy do generowania większych zysków, co może pozytywnie wpłynąć na ROE, o ile firma efektywnie wykorzystuje dodatkowy kapitał. Jeśli jednak kapitał własny rośnie szybciej niż zysk netto, może to obniżyć ROE, ponieważ większa baza kapitału własnego będzie generować taki sam lub mniejszy zysk.

Obliczanie ROE

ROE można obliczyć za pomocą następujących metod:

Metoda prosta

ROE oblicza się, dzieląc zysk netto osiągnięty przez przedsiębiorstwo w danym okresie przez średni kapitał własny w tym samym okresie. Wynik mnoży się przez 100, aby wyrazić go w procentach:

ROE = (Zysk Netto/Średni Kapitał Własny)×100%

Zysk netto firmy powinien znajdować się w rachunku zysków i strat firmy, a średni kapitał własny oblicza się jako średnią z kapitału własnego na początku i na końcu okresu sprawozdawczego – wartości powinny znajdować się w bilansie.

Obliczanie ROE łatwiej będzie zrozumieć na przykładzie. Załóżmy, że firma XYZ w ostatnim roku finansowym osiągnęła zysk netto w wysokości 120 000 zł. Na początku roku kapitał własny firmy wynosił 800 000 zł, a na koniec 1 000 000 zł. Aby obliczyć średni kapitał własny, który jest używany w mianowniku wzoru na ROE, dodajemy kapitał własny na początku roku do kapitału własnego na koniec roku i dzielimy sumę przez 2:

Średni Kapitał Własny = (800 000 zł + 1 000 000 zł)/2 = 900 000 zł

Mając zysk netto i średni kapitał własny, można obliczyć ROE:

ROE = (120 000 zł/900 000 zł)×100% = (1/7,5)×100 ≈ 13,33%

Firma XYZ generowała 13,33 zł zysku z każdych 100 zł kapitału własnego inwestowanego w przedsiębiorstwo w analizowanym okresie. Jest to prosty przykład, ale warto pamiętać, że interpretacja ROE wymaga często uwzględnienia kontekstu branżowego, struktury kapitału firmy i innych czynników ekonomicznych. Wysokie ROE może być pozytywnym sygnałem dla inwestorów, ale zbyt wysokie w porównaniu do średnich branżowych może wskazywać na nadmierne wykorzystanie dźwigni finansowej.

Analiza Du Ponta

Analiza Du Ponta pozwala lepiej zrozumieć składowe ROE, ponieważ rozkłada wskaźnik na trzy czynniki: marżę zysku netto, obrót aktywami i dźwignię finansową. Nie tylko dostarcza to bardziej szczegółowych informacji o rentowności firmy, ale tez pozwala zidentyfikować obszary w największym stopniu wpływające na efektywność wykorzystania kapitału własnego. Wzór na ROE w tym wypadku wygląda następująco:

ROE = (Zysk Netto/Przychody)×(Przychody/Aktywa)×(Aktywa/Kapitał Własny)

Każdy z czynników reprezentuje różny aspekt działalności przedsiębiorstwa:

• Marża zysku netto (Zysk Netto/Przychody) pokazuje, jak duża część przychodów przekształca się w zysk netto, co informuje o efektywności kosztowej.
• Obrót aktywami (Przychody/Aktywa) wskazuje, jak efektywnie firma wykorzystuje aktywa do generowania przychodów, co informuje o wydajności operacyjnej.
• Dźwignia finansowa (Aktywa/Kapitał Własny) pokazuje, w jakim stopniu firma wykorzystuje dług w stosunku do kapitału własnego, aby finansować swoją działalność. Może to zwiększać jej rentowność, ale generuje dodatkowe ryzyko.

Jak wykorzystać tę metodę do obliczenia ROE? Załóżmy, że firma XYZ osiągnęła w danym roku zysk netto w wysokości 150 000 zł przy przychodach równych 1 000 000 zł. Wartość aktywów firmy wynosi 2 000 000 zł, a kapitał własny to 1 000 000 zł. Obliczenia wyglądają następująco:

Marża zysku netto = (150 000 zł/1 000 000 zł) = 0,15 = 15%

Obrót aktywami = (1 000 000 zł/2 000 000 zł) = 0,5

Dźwignia finansowa = (2 000 000 zł/1 000 000 zł) = 2

Wyniki należy podstawić do wzoru:

ROE = 0,15×0,5×2 = 0,15 = 15%

ROE firmy XYZ wynosi 15%, ale analiza Du Ponta, w przeciwieństwie do wzoru prostego, pozwala zrozumieć, że rentowność kapitału własnego firmy jest wynikiem nie tylko marży zysku netto, ale również efektywnego wykorzystania aktywów i poziomu dźwigni finansowej.

Analiza ROE

Wartości ROE różnią się między sektorami, więc w analizie należy uwzględniać normy branżowe, a jego dynamika w kolejnych okresach może wskazywać na zmiany w efektywności wykorzystania kapitału własnego oraz wpływ strategii operacyjnej i finansowej firmy na rentowność. Z tych powodów, żeby skutecznie analizować ROE, należy porównywać je w czasie oraz w kontekście branży Twojej firmy.

Zmiany w ROE można analizować za pomocą rozłożenia go na składowe z pomocą analizy Du Ponta. Ważne jest również zwrócenie uwagi na źródła finansowania firmy i strukturę kapitału – wysokie ROE, uzyskane dzięki dużej dźwigni finansowej, może być mniej atrakcyjny z punktu widzenia inwestora z uwagi na wyższe ryzyko finansowe.

Do analizy ROE wykorzystuje się m.in.:

• arkusze kalkulacyjne,
• oprogramowanie do analizy finansowej,
• platformy do zarządzania danymi.

Analizę finansową z kolei wspierają raporty branżowe i badania rynkowe – dostarczają one kontekstu dla interpretacji wskaźników.

Zastosowania ROE

Najważniejszym zastosowaniem ROE jest ocena efektywności zarządzania przedsiębiorstwem. Dzięki niemu można szybko ocenić, jak dobrze firma wykorzystuje kapitał własny do generowania zysku, co jest ważne w kontekście optymalizacji struktury kapitałowej i strategii operacyjnej. Wskaźnik ten pomaga także identyfikować obszary do poprawy. Menedżerowie i analitycy mogą wykorzystywać ten miernik również do przewidywania przyszłych wyników finansowych firmy i planowania sposobów poprawy rentowności.

Inwestorom ROE pomaga w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, ponieważ wysoka stopa zwrotu z kapitału własnego może wskazywać na atrakcyjność inwestycyjną firmy. Często porównują oni ROE między firmami z tej samej branży, aby zidentyfikować najlepiej zarządzające kapitałem własnym. Jest to także stosowane w ocenie ryzyka inwestycyjnego. Chociaż wysokie ROE może być postrzegane pozytywnie, poza jego wartością ważna jest też metoda jej osiągnięcia. Zbytnie poleganie na dźwigni finansowej może zwiększyć ryzyko finansowe, więc ROE analizuje się często w połączeniu ze stopieniem zadłużenia czy strukturą kapitału.

W kontekście strategicznym ROE wykorzystuje się jako miernik sukcesu wdrażania strategii biznesowych. Firmy reinwestujące zysków lub prowadzące akwizycje czy restrukturyzację operacyjną mogą używać ROE do monitorowania wpływu podjętych decyzji na efektywność wykorzystania kapitału własnego i rentowność.

Wady i zalety ROE

ROE pozwala szybko poznać efektywność wykorzystania kapitału własny do generowania zysków. Jest to ważne z perspektywy inwestorów (dążą oni do jak największej rentowności swoich inwestycji), a także pomaga w identyfikacji liderów rynkowych.

Trzeba jednak pamiętać, że ROE może wprowadzać w błąd, szczególnie jeśli jest interpretowane bez uwzględnienia kontekstu biznesowego i finansowego firmy. Wysokie ROE może wynikać z dużego wykorzystania dźwigni finansowej – firmy z wysokim poziomem zadłużenia mogą wykazywać wysokie ROE, nawet jeśli ich działalność operacyjna nie jest wyjątkowo rentowna. W związku z tym ROE nie zawsze odzwierciedla prawdziwą efektywność przedsiębiorstwa.

ROE nie bierze też pod uwagę struktury kapitału firmy, a różne proporcje kapitału własnego i długu mogą prowadzić do różnych wyników ROE przy tej samej rentowności operacyjnej. Wskaźnik ten nie uwzględnia również ryzyka związanego z działalnością przedsiębiorstwa

Aby przezwyciężyć wymienione wyżej wady, można łączyć ROE ze stopą zwrotu z aktywów (ROA) czy wskaźnikami zadłużenia i płynności. Dzięki temu można uzyskać kompleksowy obraz finansów i efektywności operacyjnej firmy, a także lepiej zrozumieć, jak wykorzystuje ona kapitał własny i zadłużenie do generowania zysków.