Podcast – czym jest i jak go wykorzystać? 

Podcasty zdobywają coraz większą popularność – m.in. dzięki swojej przystępnej formie i niezobowiązującym charakterze. Ich słuchanie jest możliwe, a biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie tą edukacyjną formą rozrywki, warto sprytnie wykorzystać ją w działaniach marketingowych swojej firmy.  

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym są podcasty?
• Jaka jest historia podcastów?
• Z czego wynika popularność podcastów?
• Jakie są rodzaje podcastów?
• Na jakich platformach można słuchać podcastów?
• Jak stworzyć podcast?
• Jak dystrybuować podcast?
• Jakie korzyści wynikają z wykorzystania podcastów w działaniach marketingowych?

Podcast – definicja

Podcasty to forma audiowizualna składająca się zazwyczaj z nagrania wypowiedzi autora lub rozmowy z gościem w roli eksperta. Zazwyczaj występują w formie cyfrowego pliku dźwiękowego, ale często wzbogaca się je o materiał wideo.

Nagrania zwykle publikowane są cyklicznie i udostępniane są do odsłuchu lub obejrzenia na różnych platformach streamingowych.

Podcast to rodzaj publikacji audio (lub wideo), dostępnej w Internecie do pobrania lub odsłuchania na wybranej platformie streamingowej, takiej jak Spotify, Soundcloud czy YouTube.

Definicja podcastu

Podcasty różnią się od siebie zarówno tematyką, jak i stylem prowadzenia, dlatego też mają możliwość dotarcia do konkretnej grupy docelowej. Słuchanie podcastów można uprawiać w praktycznie każdym miejscu i czasie, a także na ulubionych platformach streamingowych, a także kolejność odsłuchiwania serii nagrań audio, czyni tę formę niezwykle elastyczną.  

Historia podcastów

Historia sięga nagrywania i słuchania podcastów sięga przełomu lat 90. i 2000., kiedy to pojawiły się pierwsze formy dystrybucji dźwięku w sieci, ale dopiero rozwój technologii RSS oraz upowszechnienie urządzeń przenośnych umożliwiły ich dynamiczny wzrost^[1].

Termin „podcast” (coraz częściej spotykana jest spolszczona wersja „podkast”) powstał w 2004 roku jako połączenie słów „iPod” i „broadcast”, co odzwierciedlało ówczesną popularność odtwarzaczy Apple, platformy iTunes oraz idei nadawania treści przez Internet^{[2] [3]}. Początkowo tworzyli je głównie niezależni twórcy, którzy wykorzystywali otwarte technologie do publikacji swoich nagrań. Podcasting szybko stał się się alternatywą dla tradycyjnego radia, dając słuchaczom większą kontrolę nad tym, co wybierają do słuchania, a także – jeśli tego chcieli i mieli taką możliwość – nagrywania własnych audycji.

Dynamiczny rozwój podcastingu nastąpił w drugiej dekadzie XXI wieku, kiedy platformy streamingowe i serwisy hostingowe zaczęły integrować podcasty w swoje oferty. Wzrost sprzedaży smartfonów i dostępność Internetu w telefonach, a także aplikacji do odtwarzania plików audio sprawiły, że podkasty trafiły do szerokiej publiczności. Duże firmy medialne oraz niezależni twórcy zaczęli traktować podcasting jako poważne narzędzie komunikacji i dystrybucji treści, co doprowadziło do profesjonalizacji tego rynku^{[4] [5]}.

Obecnie podcasty obejmują szerokie spektrum tematyczne i stały się ważnym elementem rynku kanałów cyfrowych, a rosnąca liczba słuchających doprowadziła do monetyzacji treści przez reklamy, modele subskrypcyjne i współprace sponsorskie. Coraz więcej firm inwestuje w nagrywanie podcastów, a ich słuchanie jest jedną z najpopularniejszych rozrywek – według danych Statista na świecie podkastów słucha co najmniej 500 milionów osób^[6].

Popularność podcastów

Popularność podcastów wynika z przede wszystkim atrakcyjność treści audio. Umożliwiają one słuchanie treści w dowolnym miejscu i czasie, co sprawia, że są szczególnie popularne wśród osób prowadzących intensywny tryb życia. Mobilność tego formatu pozwala na konsumpcję treści podczas wykonywania codziennych czynności, takich jak jazda samochodem czy prace domowe, czego nie można powiedzieć np. o czytaniu artykułów (m.in. dlatego coraz więcej portali dodaje formy audio do artykułów).

W przeciwieństwie do tradycyjnych mediów podcasting oferuje niemal nieograniczony wybór audycji obejmujących zarówno popularne kategorie, jak i niszowe zagadnienia. Ludzie mogą wybierać spośród treści edukacyjnych, rozrywkowych, biznesowych czy publicystycznych, co sprzyja dopasowaniu oferty do ich potrzeb i preferencji.

Nie bez znaczenia jest dostępność podkastów na platformach streamingowych oraz integracja z nowoczesnymi technologiami. Rozwój aplikacji mobilnych i serwisów, takich jak Spotify, Apple Podcasts czy Google Podcasts umożliwił łatwy dostęp do treści, a zastosowanie algorytmów rekomendacyjnych pozwala na personalizację doświadczenia użytkownika (User Experience).

Niski próg wejścia oraz relatywnie niewielkie koszty tworzenia podcastów sprawiają, że zarówno profesjonalne media, jak i niezależni twórcy mogą publikować swoje audycje bez konieczności korzystania z tradycyjnych kanałów dystrybucji. Demokratyzacja dostępu do narzędzi podcastowych przyczyniła się do powstania ogromnej liczby autorskich programów, często prowadzonych przez ekspertów w swoich dziedzinach.

Współcześnie odbiorcy coraz częściej poszukują form przekazu pozwalających selektywnie przyswajać treści bez konieczności poświęcania uwagi ekranom. Podkasty wpisują się w ten trend, oferując format umożliwiający głębsze zanurzenie w tematyce bez rozpraszania uwagi innymi elementami wizualnymi.

Warto też podkreślić, że marki i reklamodawcy dostrzegają w tym formacie skuteczne narzędzie do budowania relacji z odbiorcami oraz dotarcia do precyzyjnie określonych grup docelowych. Reklama firmy, marki, produktu bądź usługi w podkastach charakteryzuje się wysokim poziomem zaangażowania słuchaczy, co sprawia, że stanowi atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych form marketingu.

Rodzaje podcastów 

Podkasty można podzielić na kilka głównych kategorii:

Podcasty konwersacyjne

Jeden z najpopularniejszych formatów; bazuje się na rozmowie między prowadzącym a gościem lub współprowadzącymi, często w luźnej, swobodnej atmosferze. Poruszają szeroki wachlarz tematyczny – od bieżących wydarzeń przez różne inspiracje po kulturę czy psychologię. Przykładem może być Joe Rogan Experience, który zaprasza różnorodnych gości, takich jak naukowcy, celebryci i politycy. Popularnym przykładem podkastu w tym stylu w języku polskim jest Imponderabilia Karola Paciorka.

Podcasty narracyjne

Podkasty tego rodzaju opowiadają historii, często w formie reportaży lub dokumentów dźwiękowych w postaci regularnych odcinków. Charakteryzują się wysoką jakością produkcji, a ich celem jest przybliżenie słuchaczom konkretnych wydarzeń lub tematyki w angażujący sposób. Najlepsze podcasty z tego kręgu to m.in. Serial, amerykański podcast true crime, który analizuje prawdziwe sprawy kryminalne, zaś w przypadku podcastów po polsku na uwagę zasługuje Śledztwo Pisma, będące dziennikarskim dochodzeniem w sprawie tajemniczych zdarzeń.

Podcasty edukacyjne

Do słuchania podcastów można się przekonać, żeby zdobyć wiedzę z określonej dziedziny w przystępny sposób. Mogą dotyczyć historii, nauki, filozofii czy technologii, często w formie wykładów lub przystępnych konwersacji. Jednym z ulubionych podcastów edukacyjnych jest Stuff You Should Know, wyjaśniający różnorodne zjawiska w sposób zrozumiały dla każdego. W Polsce synonimem jakości w tej tematyce stał się Uwaga Naukowy Bełkot prowadzony przez Dawida Myśliwca, który tłumaczy skomplikowane zagadnienia naukowe w przystępny sposób.

Podcasty true crime

Treści kryminalne stały się niezwykle popularne w ostatnich latach, skupiając się na analizie prawdziwych przestępstw, często z elementami śledztwa dziennikarskiego. Do ulubionych podcastów true crime zaliczyć można Crime Junkie, a w Polsce dużym zainteresowaniem cieszy się Kryminatorium, opowiadające o głośnych sprawach kryminalnych w Polsce i na świecie.

Podcasty komediowe

Audycje tego typu koncentrują się na rozrywce, często w formie satyry, parodii lub luźnych rozmów z dużą dawką humoru. Przykładem jest The Dollop, czyli humorystyczne spojrzenie na historię. W Polsce podobną funkcję pełni Dwóch Typów Podcast, gdzie prowadzący swobodnie żartują na różne tematy.

Podcasty branżowe i biznesowe

Materiały tego skupiają się na konkretnych dziedzinach, dostarczając specjalistycznej wiedzy i inspiracji do działania. Mogą dotyczyć marketingu, zarządzania czy finansów. Przykładem międzynarodowym jest The Tim Ferriss Show, gdzie prowadzący analizuje strategie sukcesu różnych osobistości. W Polsce popularnością cieszy się Mała Wielka Firma, który dostarcza praktycznych porad dla przedsiębiorców.

Podcasty solo

Podkasty solo to format, w którym pojedynczy prowadzący omawia daną tematykę, często w formie monologu. Często spotyka się go w kategoriach edukacyjnych, filozoficznych czy motywacyjnych. Przykładem może być The Daily Stoic, podcast analizujący filozofię stoicyzmu. W Polsce jednym z reprezentantów tej formy jest Zaufaj mi, jestem dietetykiem, w którym Michał Wrzosek dzieli się wiedzą o zdrowym odżywianiu. Własne podcasty nagrywają też takie osoby jak Tomasz Lis czy Szymon Majewski.

Podcasty fabularne

Jest to forma opowiadania historii w sposób przypominający słuchowisko radiowe, często z udziałem aktorów i efektów dźwiękowych. Mają formę serialową i mogą dotyczyć różnych gatunków, od science fiction po dramaty kryminalne. Przykładem jest Welcome to Night Vale, surrealistyczna opowieść w formie radiowego programu. W Polsce warto wymienić Fantasmagieria, która skupia się na narracyjnych aspektach gier i popkultury.

Platformy do słuchania podcastów

Gdzie szukać podcastów? Do najpopularniejszych platform należy Spotify, które w ostatnich latach znacząco zainwestowało w rozwój tej formy, oferując zarówno otwarte katalogi podcastów, jak i ekskluzywne treści dostępne wyłącznie na tej platformie. Dzięki integracji z muzyką oraz algorytmom rekomendacji użytkownicy Spotify otrzymują spersonalizowane sugestie oparte na ich dotychczasowych wyborach.

Drugą kluczową platformą jest Apple Podcasts, będące jedną z pierwszych aplikacji wspierających podcasting, co czyni ją istotnym graczem na tym rynku. Usługa ta jest zintegrowana z ekosystemem Apple i dostępna na urządzeniach takich jak iPhone, iPad i Mac, a jej szeroka baza treści obejmuje zarówno profesjonalne produkcje, jak i niezależne audycje twórców z całego świata. Apple Podcasts umożliwia subskrypcję ulubionych audycji, co pozwala na automatyczne pobieranie nowych części.

Kolejną znaczącą platformą jest Google Podcasts, które wyróżnia się prostotą obsługi i możliwością słuchania treści zarówno na urządzeniach mobilnych z systemem Android, jak i w przeglądarce internetowej. Dzięki integracji z Google Assistant i pozostałymi usługami giganta technologicznego użytkownicy mogą płynnie przełączać się między urządzeniami, kontynuując odsłuch w dowolnym miejscu.

Warty uwagi jest także Amazon Music, które poza biblioteką muzyczną oferuje również szeroki wybór podkastów, w tym ekskluzywne produkcje przeznaczone dla subskrybentów Amazon Prime i użytkowników Audible. Integracja z asystentem głosowym Alexa umożliwia sterowanie odtwarzaniem za pomocą komend głosowych, co ułatwia dostęp do treści w środowisku domowym.

Wśród specjalistycznych platform wyróżnia się Audible, należące do Amazona, które koncentruje się głównie na audiobookach, ale oferuje także wysokiej jakości podkasty, często w formie oryginalnych produkcji o charakterze narracyjnym. Model subskrypcyjny sprawia, że część treści jest dostępna wyłącznie dla płacących osób, co wyróżnia tę usługę na tle pozostałych darmowych rozwiązań.

Rozważając jeszcze różne platformy do udostępniania i słuchania podcastów, warto wspomnieć o Soundcloud. Choć nie jest on pierwszym wyborem podcasterów, część twórców publikuje na nim własne audycje, szczególnie o tematyce muzycznej. Podobną do Soundcloud platformą jest Mixcloud, na którym spotkać można głównie miksy didżejskie i audycje muzyczne, ale można tam też szukać podcastów.

Podcasting współcześnie coraz chętniej i częściej flirtuje z formą wideo; mówi się już także o videocastach, więc nie powinno dziwić, że cześć twórców decyduje się publikować na YouTube. Szlak wyznaczają najpopularniejsze podcasty, jak np. Joe Rogan Experience, które dostępne jest też w wersji audiowizualnej.

Dla osób poszukujących alternatywnych rozwiązań dostępna jest także platforma Pocket Casts, ceniona za rozbudowane funkcje personalizacji, w tym możliwość tworzenia inteligentnych list odtwarzania i regulacji prędkości odsłuchu. Z kolei Castbox wyróżnia się szeroką dostępnością na różnych systemach operacyjnych i funkcją transkrypcji podcastów, co umożliwia przeszukiwanie treści według słów kluczowych.

Na rynku istnieją również rozwiązania regionalne i niszowe. Przykładem może być Open FM w Polsce, które łączy tradycyjne radio internetowe z ofertą podcastów, czy Stitcher, popularne w Stanach Zjednoczonych, oferujące model subskrypcyjny z dostępem do ekskluzywnych treści.

Tworzenie podcastu 

Nagrywanie podcastów składa się z kilku etapów:

Nazwa i tematyka

Zacząć należy od planowania i zastanowienia się nad tym, jak podkast on wyglądać i co chcesz przekazać za jego pomocą. Należy zastanowić się nad nazwą oraz ogólną tematyką, tak by jak najlepiej trafić do swojej grupy docelowej i przyciągnąć słuchaczy. Sama nazwa powinna być dość krótka i wskazywać na tematykę, jaka będzie poruszana w podkaście – tak, by słuchający od razu wiedział, czego może się po nim spodziewać.

Harmonogram oraz motyw graficzny i dźwiękowy

Decydując się na własny podcast trzeba też przemyśleć kwestie związane z regularnością publikacji, czyli jak często chcesz dodawać nowe epizody na swoich kanałach, by utrzymać zainteresowanie słuchających. Warto również przygotować unikalny dżingiel i oprawę graficzną kanału – logo, kolorystykę i motywy wyróżniające, które powinny pasować do całości koncepcji. 

Określenie tematyki, gości i szczegółów technicznych

Następnie należy przyjrzeć się bliżej poszczególnym częściom i zastanowić się nad tematyką, jaką chcesz poruszyć oraz gośćmi, których chcesz zaprosić. Dopracuj także kwestie związane z długością epizodów oraz rozpisz harmonogram ich publikacji. Pomoże to trzymać się ustalonych ram czasowych i rozplanować pracę. 

Nagrywanie

Po ustaleniu wszystkich szczegółów możesz zabrać się za kompletowanie odpowiedniego sprzętu, wśród którego powinny znaleźć się m.in.: mikrofon, słuchawki, komputer ze specjalnym programem do nagrywania i edycji dźwięku.

Zadbaj o najwyższą jakość dźwięku i staraj się unikać wszelkich zakłóceń, które mogą wystąpić podczas realizacji – będą wiązały się one z dodatkową edycją materiału, kosztami oraz opóźnieniami w publikacji. Jeśli zależy Ci natomiast na jak najlepszej jakości, możesz wynająć profesjonalne studio nagrań, które pozwoli na stworzenie wartościowego materiału – wiąże się to jednak z dodatkowymi opłatami.

Podczas nagrywania trzymaj się ustalonego harmonogramu – dotyczy to zarówno planu poszczególnych odcinków, jak i całości podcastu. Jeśli zapraszasz gości, ustal z nimi odpowiednie terminy i i zrób wszystko, by nagrania odbyły się zgodnie z planem. Warto skontaktować się z nimi z wyprzedzeniem, aby omówić szczegóły dialogu i uniknąć nieprzewidzianych sytuacji w trakcie.

Edycja nagrania

Każdy odcinek wymaga edycji, podczas której usuwane są zbędne fragmenty wywiadu, a także zakłócenia, takie jak szum. Narzędzia do edycji dźwięku pozwalają także na dodanie muzyki w odpowiednich fragmentach, jak np. intro na początku każdego epizodu , dzięki czemu słuchacze będą mogli od razu skojarzyć motyw dźwiękowy z danym podkastem. Wszystkie części powinny mieć również unikalny krótki opis, z którego słuchający będą mogli dowiedzieć się jaki temat jest w nim poruszony, kto jest gościem itp.

Dystrybucja podcastu

Każdy podcast powinien mieć wykupione miejsce na serwerze internetowym (tzw. hosting), na którym przechowuje się pliki dźwiękowe, a następnie udostępnia na różnego typu platformy streamingowe. Na tym etapie należy zadbać o meta dane, takie jak tytuł oraz opis, które będą mieć wpływ na widoczność plików w przeglądarce.

Podstawą każdego podkastu jest jego kanał RSS (Really Simple Syndication), w którym zawarte są wszystkie informacje na temat odcinków (tj. tytuł, opis czy data publikacji). RSS jest niezbędny, jeśli chcesz udostępnić swoje nagrania na platformach streamingowych. Musi on być połączony z kontem podkastu na danej platformie, by móc rozpocząć dystrybucję poprzez Google Podcasts, Apple Podcasts, Spotify czy Amazon Music.

Każdy podcast powinien charakteryzować się unikalną grafiką oraz krótkim opisem (tyczy się to również poszczególnych epizodów). W miniaturce każdego z nich warto zawrzeć logo podkastu z nazwą, a każdy odcinek powinien mieć odpowiedni tytuł oraz opis, który zachęci ludzi do odsłuchu i zapozna ich z poruszoną tematyką.

Kolejnym krokiem jest promocja Twojego działa za pomocą dostępnych narzędzi. Strona internetowa, konta w platformach społecznościowych, a nawet newsletter to doskonałe możliwości promocji. Dobrym rozwiązaniem będą również reklamy na poszczególnych platformach streamingowych, np. Spotify Ads. Warto także wykorzystać renomę gości specjalnych, biorących udział w poszczególnych częściach i poprosić ich o udostępnienie audycji. Dzięki temu możesz zyskać nowych obserwatorów, którzy zainteresują się i będą chcieli zgłębić dany temat.

Aby móc mieć wgląd w to, które odcinki cieszą się największym zainteresowaniem, należy śledzić statystyki i stale je monitorować. Można także zachęcać swoich słuchaczy do komentowania i oceniania audycji, co pozwoli na dostosowanie przyszłych działań do oczekiwań osób, co wpłynie na skuteczną promocję oraz liczbę odsłuchów podkastu w serwisach streamingowych.

Korzyści wynikające z wykorzystania podcastu w działaniach marketingowych

Podkasty zazwyczaj skupiają się na konkretnej tematyce, jednak każdy odcinek porusza inny problem z nią związany. Pozwala to na dotarcie do osób zainteresowanych konkretnym tematem, a w dodatku w niezwykle przystępnej formie, z którą ludzie mogą zapoznać się znacznie prościej niż w przypadku czytania. Podcast można odtworzyć w dowolnej chwil i w dowolnym miejscu, co znacznie ułatwia zdobycie potrzebnej wiedzy bez całkowitego poświęcania swojej uwagi.

Za pomocą podkastów masz również możliwość stworzenia wizerunku eksperta, dzięki czemu słuchacze uznają Twoje publikacje za rzetelne źródło informacji. W ten sposób zyskasz ich zaufanie, co znacznie ułatwi budowanie trwałych, długoterminowych relacji.

Warto stworzyć serię podcastów, w których do każdego odcinka przychodzi inny gość, z którym prowadzący prowadzi interesującą rozmowę na temat związany z marką. Może to być znana osoba z branży, stały klient, a nawet pracownik firmy. Celem tego typu konwersacji jest pokazanie marki w superlatywach z perspektywy osób związanych z nią lub z sektorem, w którym działa firma. Reklama jednak nie może być zbyt ostentacyjna, a produkt lub usługa powinny jedynie przewijać się w zawartej treści. Takie działanie pozwala na dotarcie do nowych potencjalnych klientów, którzy dzięki gościom dowiedzą się o jej istnieniu, a dzięki rekomendacjom zainteresują się produktami oraz usługami, oferowanymi przez firmę.

Podkasty umożliwiają stworzenie dodatkowych materiałów promocyjnych na kanały firmy w platformach społecznościowych, co znacznie wpływa na budowanie pozytywnego wizerunku marki oraz zwiększanie zaangażowania ludzi.