Zysk operacyjny – co to jest i jak go obliczyć?

Zysk operacyjny pozwala menedżerom i inwestorom ocenić efektywność operacyjną firmy. Jak go obliczyć i do czego można go wykorzystywać?

Z tgo artykułu dowiesz się:

• Czym jest zysk operacyjny?
• Jak obliczyć i analizować zysk operacyjny?
• Jakie są zależności między zyskiem operacyjnym a EBIT, EBITA i EBITDA?
• Jaka jest rola zysku operacyjnego?

Zysk operacyjny – definicja

Zysk operacyjny, znany również jako wynik operacyjny, to wskaźnik finansowy pokazujący dochód, który przedsiębiorstwo generuje z podstawowej działalności operacyjnej, pomniejszony o koszty związane z tą działalnością. Nie uwzględnia on wpływu przychodów i kosztów nieoperacyjnych, takich jak odsetki, podatki czy zyski i straty jednorazowe^[1][2][3].

Zysk operacyjny to dochód uzyskany z podstawowej działalności przedsiębiorstwa, wyłączając przychody i koszty finansowe oraz podatki.

Definicja zysku operacyjnego

Zysk operacyjny wynika z różnicy między przychodami a kosztami bezpośrednio związanymi z działalnością główną firmy. Przychody mogą pochodzić ze źródeł, takich jak sprzedaż towarów czy świadczenie usług, a koszty operacyjne obejmują wszystko, co konieczne do prowadzenia codziennej działalności – wynagrodzenia pracowników, koszty wynajmu czy amortyzacja.

Zysk operacyjny daje wgląd w efektywność operacyjną firmy, co jest ważne dla zarządu, inwestorów i analityków, ponieważ pozwala ocenić, jak dobrze radzi sobie ona z ekonomicznym aspektem podstawowej działalności bez wpływu czynników zewnętrznych, które mogą zniekształcać obraz finansowy firmy.

Obliczanie i analiza zysku operacyjnego

Zysk operacyjny można obliczyć na kilka sposobów. Najprościej można to zrobić, licząc różnicę między przychodami operacyjnymi a kosztami operacyjnymi:

Zysk operacyjny = Przychody operacyjne - Koszty operacyjne

Przykładowo, jeśli firma generuje przychody operacyjne w wysokości 500 000 zł, a koszty operacyjne wynoszą 300 000 zł, to zysk operacyjny wyniesie:

500 000 zł – 300 000 zł = 200 000 zł

Zysk operacyjny często utożsamia się z EBIT (Earnings Before Interest and Taxes, zysk przed odsetkami i podatkami), który oblicza się, dodając do zysku operacyjnego inne przychody operacyjne i odejmując inne koszty operacyjne:

EBIT = Przychody operacyjne + Inne przychody operacyjne - Koszty operacyjne - Inne koszty operacyjne

Firma osiągnęła przychody operacyjne w wysokości 500 000 zł, inne przychody operacyjne w wysokości 50 000 zł, koszty operacyjne wynoszą 300 000 zł, a inne koszty operacyjne 20 000 zł. Wtedy EBIT (czyli zysk operacyjny) wynosi:

500 000 zł + 50 000 zł – 300 000 zł – 20 000 zł = 230 000 zł

Analiza zysku operacyjnego wymaga zrozumienia zarówno bezpośrednich wskaźników finansowych, jak i kontekstu operacyjnego przedsiębiorstwa, a także dynamiki czasowej i porównania z innymi firmami w tej samej branży. Zysku operacyjnego nie należy analizować w izolacji – powinien być on rozpatrywany w kontekście innych wskaźników finansowych, takich jak marża zysku netto, zwrot z inwestycji (ROI) czy wskaźniki płynności.

W analizie należy skupić się na trendach. Obserwacja, czy zysk operacyjny rośnie, maleje, czy utrzymuje stabilność, może dostarczyć informacji o efektywności wprowadzanych zmian w działalności operacyjnej oraz o skuteczności strategii cenowej i kosztowej. Dobrze jest też porównywać zysk operacyjny z przychodami – wysoki wzrost przychodów przy niskim wzroście zysku operacyjnego może sygnalizować wyższe koszty operacyjne. Oprócz tego warto raz na jakiś czas przeprowadzić analizę kosztów alternatywnych w kontekście zysków – pozwala to rozważyć różne opcje i może przydać się np. w inwestowaniu.

Ważna jest także analiza struktury kosztów i wpływu konkretnych elementów na zyskowność. Może to pomóc w identyfikacji obszarów, w których możliwe są oszczędności lub które wymagają optymalizacji. Przykładowo, wzrost kosztów surowców może wymagać renegocjacji umów z dostawcami lub poszukiwania alternatywnych źródeł dostaw.

Analiza zysku operacyjnego powinna także uwzględniać wpływ czynników zewnętrznych, takich jak zmiany w przepisach, sytuacja ekonomiczna czy działania konkurencji. Równie ważne jest porównanie z konkurencją, ponieważ pokazuje rynkową pozycję firmy i określa możliwości poprawy działalności.

Zysk operacyjny a EBIT, EBITA i EBITDA

Zysk operacyjny i EBIT (Earnings Before Interest and Taxes) to pojęcia często stosowane zamiennie, gdyż oba opisują zysk przed odliczeniem odsetek i podatków. Trzeba jednak zauważyć, że zysk operacyjny ogranicza się do wyniku działalności podstawowej firmy i nie uwzględnia niektórych przychodów i kosztów, które mogą być uznane za operacyjne w szerszym kontekście finansowym.

EBIT obejmuje inne przychody i koszty operacyjne niezwiązane bezpośrednio z główną działalnością produkcyjną czy handlową firmy. Wskaźnik ten można rozszerzyć i wtedy uzyska się:

• EBITA (Earnings Before Interest, Taxes and Amortization, zyski przed odsetkami, podatkami i amortyzacją środków niematerialnych i prawnych),
• EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization, zyski przed odsetkami, podatkami i amortyzacją środków niematerialnych i prawnych oraz amortyzacją środków trwałych, która po angielsku określa się jako „depreciation”).

Rola zysku operacyjnego

Zysk operacyjny pełni kluczową rolę w ocenie efektywności operacyjnej przedsiębiorstwa, dostarczając cennych informacji o jego zdolności do generowania zysku z podstawowej działalności gospodarczej. Pokazuje on, jak firma radzi sobie z wykorzystaniem zasobów i zarządzaniem kosztami operacyjnymi w celu uzyskania przychodów. Jest też punktem wyjścia do dalszej analizy wyników finansowych i pomaga w ocenie rentowności.

Analiza zysku operacyjnego wpływa na proces decyzyjny – brak zysków może doprowadzić do zawieszenia lub anulowania przyszłych inwestycjach, a także restrukturyzacji operacji lub modyfikacji strategii cenowych i kosztowych.

Z punktu widzenia inwestorów, wysoki i stabilny zysk operacyjny może być sygnałem dobrej kondycji firmy i jej zdolności utrzymania konkurencyjnej pozycji w długoterminowej perspektywie. Jest również ważnym wskaźnikiem dla kredytodawców, ponieważ odzwierciedla zdolność przedsiębiorstwa do spłaty długów i finansowania bieżącej działalności.

Wewnętrzne i zewnętrzne analizy zysku operacyjnego mogą też pomóc w identyfikacji obszarów wymagających optymalizacji oraz w ocenie wpływu zewnętrznych czynników ekonomicznych na wyniki firmy. Pozwala to szybciej reagować na zmiany rynkowe i umożliwia dostosowanie strategii operacyjnych i marketingowych, co może zwiększyć ogólną efektywność operacyjną i poprawić zarządzanie ryzykiem.