Rotacja pracowników – co to jest i jak ją zmniejszyć? 

W wielu firmach pracownicy odchodzą bez żadnego powodu lub wręcz przeciwnie – spędzają całe lata w jednym przedsiębiorstwie. Kluczem do sukcesu jest kontrola rotacji pracowników i wyciąganie z niej wniosków.

Z tego artykułu dowiesz się:  

• Czym jest rotacja pracowników?
• Jakie są rodzaje rotacji pracowników?
• Czym jest wskaźnik rotacji pracowników?
• Jak obliczyć wskaźnik rotacji pracowników?
• Jak zmniejszyć rotację pracowników?

Rotacja pracowników w firmie – definicja  

Rotacja pracowników może mieć zarówno charakter dobrowolny, gdy pracownik samodzielnie podejmuje decyzję o opuszczeniu firmy lub wymuszony, gdy firma podejmuje decyzję o zakończeniu współpracy z wybranych powodów.

Rotacja pracowników to proces wymiany osób zajmujących konkretne stanowiska w organizacji.

Definicja rotacji pracowników

Najczęściej analiza rotacji pracowników w przedsiębiorstwach skupia się na rotacji dobrowolnej. W jej ramach wyróżniamy różne scenariusze: 

• Odejścia korzystne dla firmy – w tym przypadku pracownicy o niskiej motywacji lub słabych wynikach decydują się na opuszczenie organizacji. Takie odejścia są najczęściej postrzegane jako pozytywne, ponieważ umożliwiają one firmie pozbycie się pracowników, którzy nie przynoszą wartości dodanej i hamują efektywność działania. 
• Odejścia wpływające na firmę negatywnie – w tej sytuacji odchodzą pracownicy, których trudno zastąpić ze względu na posiadane kwalifikacje lub osiągający ponadprzeciętne wyniki. Tego rodzaju rotacja to poważne wyzwanie dla organizacji, ponieważ związana jest z ryzykiem utraty cennych pracowników i ich know-how. 

Rodzaje rotacji pracowników  

Rotację pracowników dzieli się na różne rodzaje, ponieważ na rynku pracy istnieje wiele powodów, przez które firmy rozstają się z pracownikami. Podziały obejmują m.in.:

Podział ze względu na decyzję  

Jest to klasyfikacja ze względu na to, kto podjął decyzję o rozstaniu z miejscem pracy. W tym wypadku możemy mówić o wymuszonej rotacji pracowników, która występuje wtedy, gdy to pracodawca podejmuje decyzję o zwolnieniu pracownika lub nieprzedłużeniu mu umowy. Przeciwieństwem rotacji wymuszonej jest dobrowolna. W tym przypadku to pracownik podejmuje decyzję o opuszczeniu firmy.  

Podział ze względu na okoliczności  

W tym wypadku pojawia się rotacja możliwa i niemożliwa do uniknięcia. Ta pierwsza występuje wtedy, gdy problem leży po stronie pracodawcy, a firma mogła zapobiec odejściu pracownika, wprowadzając odpowiednie zmiany w warunkach pracy lub w relacjach międzyludzkich. Natomiast rotacja niemożliwa do uniknięcia odwołuje się do okoliczności niezależnych od miejsca pracy, na przykład problemów zdrowotnych czy życiowych zmian.  

Podział złe względu na odniesiony skutek  

W tym kontekście możemy wyróżnić rotację pożądaną i niepożądaną. Pożądana rotacja pracowników jest wtedy, kiedy odejście pracownika może być korzystne dla firmy. W przypadku niepożądanej rotacji odejście pracownika nie przyniesie korzystnych skutków dla organizacji, a wręcz przeciwnie – może jej zaszkodzić. Dzieje się tak wtedy, kiedy odchodzi specjalista o wysokich kwalifikacjach lub umiejętnościach.  

Wskaźnik rotacji pracowników  

Jeśli chcesz obliczyć rotację pracowników i kontrolować to zjawisko w swoim przedsiębiorstwie, to przydatny będzie wskaźnik rotacji pracowników. Jest on narzędziem, używanym do pomiaru częstotliwości z jaką pracownicy opuszczają organizację – oczywiście w określonym okresie. Wskaźnik ten ma ogromne znaczenie dla analizy dynamiki kadrowej w firmie oraz efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi. Celem wykonywania takiej analizy jest obniżenie wskaźnika rotacji oraz pozyskanie i zatrzymanie wartościowych pracowników na dłużej.

Analiza rotacji pracowników pozwala wyciągnąć wiele istotnych wniosków na temat funkcjonowania organizacji, w tym: 

• Skuteczność rekrutacji – wskaźnik rotacji pracowników może być wyznacznikiem jakości procesów rekrutacyjnych oraz efektywności programów wdrożeniowych. Wysoki wskaźnik rotacji sugeruje problemy w obszarach, które wymagają dalszej analizy i ulepszeń. 
• Atrakcyjności oferty pracy – analiza rotacji dobrowolnej pozwala ocenić czy Twoja firma oferuje atrakcyjne warunki pracy oraz możliwości rozwoju, które są w stanie zatrzymać pracowników na dłużej. Wysoka rotacja pracowników najczęściej świadczy o niedostatkach w ofercie pracy lub kulturze organizacyjnej. 
• Kosztów związanych z rotacją – szacowane koszty znalezienia, zatrudnienia i wdrożenia kolejnej osoby na zwolnione stanowisko mogą być znaczącym obciążeniem finansowym dla organizacji. Wskaźnik rotacji pracowników pozwala oszacować te koszty i zidentyfikować obszary, w których konieczne są działania zapobiegawcze. 

Obliczanie wskaźnika rotacji pracowników  

Wskaźnik rotacji pracowników oblicza się jako stosunek całkowitej liczby pracowników, którzy odeszli z organizacji w określonym czasie do średniej liczby osób zatrudnionych w danym okresie, wyrażonej w procentach. Najczęściej stosuje się obliczenia roczne lub kwartalne. Takie działanie pozwala uwzględnić ewentualne fluktuacje w rotacji pracowników w ciągu roku. Dłuższa perspektywa czasowa pozwala na dokładniejszą analizę i wyciągnięcie odpowiednich wniosków. Jak wygląda wzór na obliczanie wskaźnika rotacji pracowników?

(liczba pracowników, którzy odeszli w danym okresie / średnia liczba zatrudnionych pracowników, w danym okresie) * 100 

Wzór na wskaźnik rotacji pracowników

Na przykład, jeśli w danym okresie 20 pracowników odejdzie, a średnia liczba zatrudnionych wynosi 100, to: 

(20/100)*100 = 20% – wskaźnik rotacji pracowników 

Zmniejszanie rotacji pracowników  

Zapobieganie nadmiernej rotacji pracowników pozwoli Ci utrzymać stabilność i efektywność operacyjną działań Twojej firmy. Wyobraź sobie jak trudno prowadzić biznes, kiedy każdego miesiąca trzeba wdrażać nowych pracowników. Oszczędź sobie takiej pracy i zadbaj o zmniejszenie wskaźnika rotacji pracowników. W tym celu zwróć szczególną uwagę na takie działania, jak:

• Analiza przyczyn rotacji – rozpocznij od zrozumienia, kim są pracownicy, którzy odchodzą i dlaczego zdecydowali się oni podjąć taką decyzję. Być może problem nie leży w ich umiejętnościach, a w procesie rekrutacji. Przeprowadzenie szczegółowej analizy pozwoli zidentyfikować główne przyczyny rotacji i dostosować działania zapobiegawcze. 
• Dostosowanie rekrutacji – upewnij się, że proces rekrutacyjny oraz wdrożenie nowych pracowników są odpowiednio przystosowane do potrzeb firmy. Dobrze dopasowany kandydat do stanowiska oraz skuteczny proces onboardingu pracownika mogą pomóc w zapobieganiu wczesnym odejściom. Niekiedy zdarza się, że nowi pracownicy czują się zagubieni i nie wiedzą, co robić. Upewnij się, że każdy specjalista ma rozpisane zadania i świadomość swoich obowiązków.  
• Rozwój kariery – zapewnij pracownikom klarowne ścieżki rozwoju zawodowego oraz możliwości awansu w firmie. Jasno określone cele rozwojowe oraz regularne rozmowy o postępach w pracy będą motywować pracowników do pozostania w organizacji na dłużej. 
• Konkurencyjne wynagrodzenie – monitoruj trendy płacowe i oferuj konkurencyjne wynagrodzenie oraz dodatkowe benefity pracownicze. Systemy premiowe, bonusy oraz dodatkowe korzyści zwiększą zaangażowanie i lojalność pracowników.
• Odpowiednia kultura organizacyjna w firmie – stwórz pozytywne i wspierające środowisko pracy, w którym pracownicy czują się docenieni i zmotywowani do dzielenia się swoją wiedzą oraz osiągnięciami. Regularne udzielanie pochwał, konstruktywny feedback oraz dbanie o dobre relacje między pracownikami znacząco wpłyną na redukcję rotacji i w efekcie poprawią Twoje wyniki biznesowe.