Marża brutto – co to jest i jak ją obliczyć?

Marża brutto pomaga to jeden ze wskaźników zdolności firmy do generowania zysków ze sprzedaży. Jak ją obliczyć i w czym może pomóc jej analiza?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

Czym jest marża brutto?
Jak obliczyć marże brutto?
Jak analizować marzę brutto?
Jaka jest rola marży brutto?

Marża brutto – definicja

Marża brutto to wskaźnik finansowy, który mierzy rentowność działalności operacyjnej firmy, wyrażając stosunek zysku brutto do przychodów. Zysk brutto oblicza się, odejmując koszty bezpośrednio związane z produkcją towarów lub usług, takie jak materiały, surowce i robocizna, od całkowitych przychodów ze sprzedaży. Wyrażana się ją procentowo, dzięki czemu można porównywać rentowność różnych firm lub branż^[1] ^[2].

Marża brutto to procentowy wskaźnik, który mierzy stosunek zysku brutto do przychodów ze sprzedaży, po odjęciu kosztów bezpośrednich.
Definicja marży brutto

Na marżę brutto wpływa wiele czynników, takich jak:

koszty surowców,
wydajność produkcji,
koszty pracy,
ceny sprzedaży produktów.

Wzrost cen surowców może obniżyć marżę brutto, ponieważ zwiększa koszty produkcji. Podobnie podwyżki płac mogą zmniejszyć marżę, bo rosnące koszty pracy bezpośrednio wpływają na koszty produkcji. Z drugiej strony usprawnienia w procesie produkcji (np. automatyzacja za pomocą systemu ERP) mogą zwiększyć marżę brutto poprzez redukcję kosztów operacyjnych. Podobnie działa zwiększenie cen sprzedaży produktów przy zachowaniu stałych kosztów.

Obliczanie marży brutto

Obliczanie marży brutto polega na określeniu, jaka część przychodów firmy pozostaje po odjęciu kosztów bezpośrednio związanych z produkcją sprzedanych towarów lub usług. Żeby to zrobić, trzeba najpierw obliczyć zysk brutto, czyli różnicę między przychodami a kosztami sprzedanych towarów. Służy do tego ten wzór:

Zysk brutto = Przychody – Koszty sprzedanych towarów

Posiadając wartość zysku brutto, można przejść do obliczania marży brutto:

Marża brutto = (Zysk brutto / Przychody) × 100%

Załóżmy, że firma XYZ wygenerowała przychody w wysokości 200 000 PLN, a jej koszty sprzedanych towarów wyniosły 120 000 PLN. Marżę brutto w tym wypadku rozpoczynamy od obliczenia zysku brutto:

Zysk brutto = 200 000 PLN – 120 000 PLN = 80 000 PLN

Następnie podstawiamy uzyskaną wartość do wzoru na marżę brutto:

Marża brutto = (80 000 PLN / 200 000 PLN) × 100% = 0,4× 100% = 40%

Jak widać, marża brutto wynosi 40%, więc firma XYZ zarabia 40 groszy z każdego złotego przychodu po odjęciu kosztów bezpośrednich produkcji.

Analiza marży brutto

Analiza marży brutto polega na szczegółowym badaniu różnicy między przychodami ze sprzedaży a kosztami bezpośrednio związanymi z produkcją sprzedanych towarów lub usług. Należy monitorować ją regularnie i porównywać z wynikami z poprzednich okresów oraz wynikami innych firm w branży – dzięki temu można identyfikować trendy i ocenić, czy firma poprawia swoją efektywność operacyjną.

Wysoka marża brutto może świadczyć o silnej pozycji rynkowej firmy i jej zdolności do generowania zysków, co jest kluczowe przy podejmowaniu decyzji o inwestycjach, rozwoju czy strategii cenowej. Z kolei niska marża może sugerować potrzebę restrukturyzacji, optymalizacji kosztów lub rewizji strategii operacyjnej.

Marży brutto nie należy badać w oderwaniu od innych rodzajów marż, takich jak marża operacyjna i marża netto. Pierwsza bowiem uwzględnia dodatkowe koszty operacyjne, takie jak wynagrodzenia administracyjne, marketing, czy koszty wynajmu, podczas gdy druga bierze pod uwagę wszystkie koszty, w tym podatki i koszty finansowe, co daje ostateczny obraz zyskowności firmy po odliczeniu wszystkich wydatków. Marzę brutto warto też analizować w porównaniu do wskaźnika zwrotu z aktywów (ROA) oraz zwrotu z kapitału własnego (ROE).

Rola marży brutto

Poprzez analizę różnicy między przychodami a kosztami bezpośrednimi produkcji można zrozumieć, jak skutecznie firma przekształca przychody w zysk brutto. Wysoka marża brutto świadczy o zdolności firmy do utrzymania kosztów pod kontrolą i generowania zysków, a to może być oznaką silnej pozycji rynkowej.

Znajomość marży brutto pozwala też firmie lepiej planować i alokować zasoby, identyfikować obszary wymagające uwagi oraz oceniać potencjalne inwestycje. Na podstawie jej analizy może również kształtować politykę cenową, dostosowując ceny produktów tak, by maksymalizować zyski i jednocześnie zachowywać konkurencyjność.

Marża brutto pomaga też w porównywaniu wyników firmy z innymi podmiotami w branży. Daje też wgląd w to, jak zmiany kosztów surowców, wydajności produkcji czy struktury cen wpływają na ogólną rentowność firmy.