Marża – co to jest i jak ją obliczyć?  

Przedsiębiorcy chcący stale rozwijać możliwości swojej firmy, powinni dokładnie poznać, a następnie śledzić wskaźniki, które w istotny sposób wpływają na opłacalność całego przedsiębiorca oraz pozwalają na planowanie różnorodnych strategii, takich jak m.in. strategia cenowa.

Jednym z ważniejszych wskaźników w kontekście rentowności biznesu jest natomiast marża. Z tego artykułu dowiesz się: 

• Czym jest marża?
• Jakie są rodzaje marż?
• Jakie czynniki wpływają na marżę?
• Jak obliczyć marżę?
• Jakie znaczenie dla przedsiębiorstwa ma marża?

Marża – definicja  

Marża określa różnicę między ceną sprzedaży danego produktu lub usługi, a jej kosztem produkcji, zakupu lub dostarczenia. Jest to wyjątkowo ważny wskaźnik finansowy, który stanowi miarę potencjalnej nadwyżki zysku, jaki firma może osiągnąć z danej transakcji. Marża jest istotnym czynnikiem, wpływającym na zdolność przedsiębiorstwa do pokrycia kosztów operacyjnych, inwestycji oraz generowania zysków. Marżę często wyraża się jako wartość procentową lub w jednostkach pieniężnych.

Marża to różnica pomiędzy ceną sprzedaży produktu lub usługi, a kosztem ich wyprodukowania, zakupienia lub dostarczenia. 

Co to jest marża?

Wysoka marża najczęściej wskazuje na silną pozycję rynkową lub wartość dodaną produktu, podczas gdy niska marża może sugerować zwiększoną konkurencję lub presję cenową na rynku.  

Rodzaje marży 

Wyróżniamy następujące rodzaje marży^[1]: 

Marża handlowa  

Marża handlowa to różnica między ceną zakupu, a ceną sprzedaży towarów lub usług, która służy do pokrycia kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa i osiągnięcia zysku. Marża handlowa może być wyrażana jako procent wartości zakupu lub jako procent wartości sprzedaży. Istnieją dwa główne rodzaje marży handlowej: marża handlowa brutto i netto. 

Marża handlowa netto  

Marża netto jest wskaźnikiem, który wyraża zysk netto, osiągnięty przez firmę w wyniku sprzedaży danego produktu lub usługi. Jest to zatem różnica pomiędzy ceną sprzedaży, a kosztami własnymi, związanymi ze sprzedażą produktu lub usługi. Marża netto stanowi jednocześnie istotny wskaźnik efektywności operacyjnej firmy, ponieważ uwzględnia wszystkie koszty, związane z działalnością – zarówno te bezpośrednie, jak i pośrednie. 

Marża netto pokazuje zatem poziom zyskowności firmy po odjęciu od przychodów wszystkich kosztów, w tym kosztów: 

• produkcji, 
• zarządzania, 
• marketingu, 
• innych wydatków operacyjnych.  

Wskaźnik ten jest szczególnie przydatny dla inwestorów i menedżerów, ponieważ pozwala ocenić, ile zysku pozostaje firmie po pokryciu wszystkich wydatków. Wysoka marża netto wskazuje na zdolność firmy do generowania zysków z określonej działalności, podczas gdy niska marża netto może sygnalizować problemy z rentownością.  

Marża handlowa brutto  

Marża brutto jest wskaźnikiem finansowym, który ilustruje poziom zyskowności firmy w danym okresie sprzedaży, biorąc pod uwagę jedynie koszty bezpośrednie, czyli te, które związane są z produkcją lub dostarczeniem produktów czy usług. W przeciwieństwie do marży netto, która uwzględnia wszystkie koszty działalności, marża brutto koncentruje się na kosztach, które wpływają na proces produkcji lub dostarczania. 

Podczas obliczania marży brutto brane są pod uwagę jedyne koszty bezpośrednie, czyli:  

• surowce, 
• materiały, 
• koszty produkcji, 
• koszty dostarczenia produktu lub usługi.  

Marża detaliczna  

Marża detaliczna (z ang. retail margin) jest specyficznym przypadkiem marży handlowej i odnosi się do marży, pobieranej przez przedsiębiorstwa detaliczne za sprzedaż towarów. Jest to zysk detalisty ze sprzedanych towarów i jest obliczany jako różnica między ceną sprzedaży detalicznej, a ceną zakupu towarów przez detalistę. Marża detaliczna jest istotna zarówno dla detalistów, którzy zarabiają na sprzedaży towarów, jak i dla producentów, którzy dostarczają produkty detalistom. 

Marża hurtowa  

Marża hurtowa (z ang. wholesale margin), to różnica między ceną zakupu towarów przez hurtownika, a ceną, za którą hurtownik sprzedaje te towary klientom biznesowym, takim jak: 

• sklepy detaliczne, 
• restauracje,  
• inne przedsiębiorstwa.  

Marża ta stanowi wynagrodzenie dla hurtownika za dostarczenie towarów oraz pokrycie jego kosztów operacyjnych, takich jak m.in. magazynowanie i dystrybucja. 

Marża kwotowa  

Marża kwotowa z ang. (fixed margin) to rodzaj marży handlowej, wyrażonej jako stała kwota, którą dodaje się do ceny zakupu towarów w celu ustalenia ceny sprzedaży.  

Marża podstawowa  

Marża podstawowa (z ang. initial margin) to pierwotna kwota marży handlowej, która jest wykorzystywana zarówno przez hurtowników, jak i detalistów do kalkulowania cen sprzedaży towarów. Jest to różnica między wartością towarów, jakie przedsiębiorstwo oferuje do sprzedaży, a wartością tych towarów. Marża podstawowa zależy m.in. od kosztów handlowych, popytu na rynku oraz innych czynników, wpływających na cenę towaru. 

Marża procentowa  

Marża procentowa (z ang. percentage margin) to rodzaj marży handlowej, wyrażanej jako procent ceny sprzedaży (brutto). Marża procentowa jest używana do oceny rentowności transakcji lub produktu, a jej wartość procentowa może różnić się w zależności od rodzaju towarów, branży i strategii cenowej przedsiębiorstwa. Jest to ważne narzędzie analizy finansowej, które pomaga określić, ile procentowo zysku generuje się na sprzedaży danego produktu lub usługi. 

Czynniki, wpływające na marżę 

Jest wiele czynników, które mają wpływ na marżę. Zaliczamy do nich m.in. konkurencję, koszty produkcji (składają się na nie takie aspekty, jak wydajność produkcji, koszty surowców czy siła robocza), a także ceny sprzedaży – powinny one być na tyle atrakcyjne, aby przyciągnąć klientów, a jednocześnie wystarczająco wysokie, aby pokryć poniesione koszty i generować zyski. Czynnikiem, wpływającym na marżę, jest również skala przedsiębiorstwa. Firmy o większej skali działalności często osiągają niższe koszty jednostkowe produkcji. Co więcej, na wysokość marży oddziaływać mogą również podatki oraz zmiany i regulacje prawne (wpływają one bowiem m.in. na koszty, związane z prowadzoną działalnością). 

Obliczanie marży  

Znając cenę zakupu i sprzedaży, można obliczyć marżę. W tym celu można skorzystać z następującego wzoru:  

MP (marża w procentach) = [(cena sprzedaży - cena zakupu) / cena sprzedaży] x 100% 

Jeśli nie chcesz natomiast obliczać marży samodzielnie, możesz skorzystać z dostępnych w sieci kalkulatorów, które zrobią to za Ciebie. 

Znaczenie marży 

Marża jest niezwykle istotna w kontekście kondycji finansowej i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa. Wpływa ona bezpośrednio na rentowność firmy i ma zasadnicze znaczenie dla długoterminowego sukcesu firmy. Ponadto, odpowiednie marże zapewniają stabilność finansową. Co więcej, dzięki wyższym marżom firma może zdobyć przewagę konkurencyjną na rynku. Taki stan rzeczy pozwala bowiem przedsiębiorstwom na inwestowanie w badania, rozwój, marketing i obsługę klienta, dzięki czemu firma może poszerzać swoją ofertę i skutecznie wyróżniać się na tle konkurencji.