Kryptoreklama przykłady – jak może wyglądać?

Ukryta reklama może przybierać różne formy – od pozornie spontanicznych postów w social mediach, przez entuzjastyczne recenzje produktów, aż po niewinne wzmianki w programach telewizyjnych. Jeśli nie towarzyszy im jednoznaczne oznaczenie, mamy do czynienia z kryptoreklamą. Jak rozpoznać jej przykłady i kiedy pozorna rekomendacja staje się naruszeniem prawa.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Jakie są formy kryptoreklamy?
• Jakie są przykłady kryptoreklamy?

Jakie są formy kryptoreklamy?

Kryptoreklama przyjmuje wiele form, które adaptują się do różnych kanałów komunikacji. Ich wspólnym mianownikiem pozostaje ukryty przekaz reklamowy, który wprowadza odbiorcę w błąd co do intencji nadawcy. W mediach społecznościowych, sklepach internetowych, a także w programach telewizyjnych czy treściach redakcyjnych twórcy często wplatają treści promujące dane produkty bez ujawnienia związku z jednostką organizacyjną zainteresowaną reklamą. Każda z tych form wpływa na odbiorców inaczej, ale ich wspólnym skutkiem jest podważenie przejrzystości i naruszenie prawa.

Reklama werbalna

Reklama werbalna występuje najczęściej w podcastach, audycjach i relacjach głosowych. Twórcy wypowiadają się o danym produkcie z entuzjazmem, tworząc wrażenie obiektywnej opinii. Gdy jednak wypowiedź zawiera elementy uzgodnione z marką lub wynika z przekazania korzyści majątkowej, staje się ukrytą reklamą. Słuchacz, nieświadomy intencji, odbiera treść jako spontaniczne polecenie, co w praktyce stanowi naruszenie art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Reklama wizualna

Reklama wizualna ukrywa się w widocznym miejscu obrazu, bez oznaczenia jako materiał sponsorowany. Produkty pojawiają się na zdjęciach, w filmach lub transmisjach jako przypadkowy element scenografii, choć ich obecność wynika z ustaleń z reklamodawcą. W sytuacji, gdy produkt nie został wyraźnie opisany jako reklamowany, a jego ekspozycja miała promować daną usługę, twórca treści wprowadza odbiorców w błąd. W efekcie powstaje przekaz handlowy polegający na nieujawnionej promocji.

Reklama użytkowa

Reklama użytkowa opiera się na pokazaniu prywatnego doświadczenia z danego produktu. Influencerzy przedstawiają korzystanie z usług medycznych, kosmetycznych lub technologicznych jako element swojego stylu życia. Gdy jednak relacja powstaje po uzyskaniu wynagrodzenia lub benefitu od marki, a twórca nie ujawnia tej relacji, powstaje klasyczny przykład kryptoreklamy. Odbiorcy, kierując się zaufaniem, traktują przekaz jako niezależną rekomendację.

Reklama redakcyjna

Reklama redakcyjna ukrywa się w materiałach dziennikarskich, recenzjach lub felietonach. Twórca przedstawia produkt w pozytywnym świetle, nie informując, że wypowiedź powstała na zamówienie. Wbrew zasadom etyki zawodu dziennikarza i przepisom prawa prasowego, materiał prezentuje markę jako temat niezależnego opracowania. Tego typu działanie łamie zasadę przejrzystości i prowadzi do wprowadzania konsumentów w błąd.

Każda forma kryptoreklamy, choć przyjmuje inny kształt, prowadzi do jednego celu – wywołania decyzji zakupowej bez informowania o rzeczywistym charakterze przekazu. Twórcy treści muszą działać z pełną odpowiedzialnością, aby nie przekroczyć granicy uczciwości rynkowej.

Max Cyrek, CEO of Cyrek Digital

Jakie są przykłady kryptoreklamy?

Przykładów kryptoreklamy jest wiele, choćby takich jak:

• Influencer promujący luksusowy zegarek, pokazuje go w relacjach jako element codziennego stylu życia. Nie dodaje żadnego oznaczenia, nie wspomina o współpracy, ani nie ujawnia, że produkt został przekazany w ramach umowy barterowej. Odbiorcy traktują prezentację jako spontaniczny wybór. W rzeczywistości to przykład kryptoreklamy, w którym przekaz handlowy został celowo ukryty, a zaufanie społeczności wykorzystane do promocji produktu.
• Prezenterka radiowa opowiada podczas audycji o nowej diecie, przywołując nazwę konkretnego suplementu diety. Wspomina o efektach stosowania, poleca produkt i podkreśla jego naturalne składniki, ale nie zdradza, że to część płatnej kampanii. Wypowiedź sprawia wrażenie neutralnej informacji, choć w istocie promuje usługę. Brak jawnego ujawnienia korzyści finansowej czyni to działanie ukrytą reklamą i naruszeniem przepisów o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
• Vloger technologiczny recenzuje najnowszy smartfon, przedstawiając jego funkcje jako bezkonkurencyjne. W materiale nie pojawia się informacja o tym, że sprzęt został dostarczony przez producenta, a twórca otrzymał wynagrodzenie za publikację. Opinia pozoruje niezależną analizę, a ukryty związek z jednostką organizacyjną zainteresowaną reklamą przekształca film w kryptoreklamę. Tego typu działanie narusza zasady uczciwego informowania i fałszuje przekaz.
• Redaktor lokalnego portalu publikuje artykuł o skutecznych zabiegach rehabilitacyjnych, koncentrując się na jednym, wskazanym z nazwy gabinecie. W tekście nie pojawia się oznaczenie „materiał sponsorowany” ani wzmianka o komercyjnym charakterze wpisu. Mimo dziennikarskiego stylu, treść pełni funkcję promocyjną i wpływa na decyzje czytelników. Brak oznaczenia sprawia, że materiał wpisuje się w definicję reklamy ukrytej.
• Influencerka beauty pokazuje w filmie na YouTube kosmetyk, opisując jego właściwości z entuzjazmem. Nie oznacza filmu jako reklama, mimo że otrzymała produkt w ramach płatnej współpracy i dodatkowo zyskuje prowizję z kodu rabatowego. Wypowiedź nie ujawnia tych informacji, a sama narracja została ułożona pod kątem zwiększenia sprzedaży. To klasyczna forma kryptoreklamy, która wykorzystuje naturalność stylu wypowiedzi do zamaskowania przekazu reklamowego.