Kryptoreklama – co to jest?

Reklama, która udaje, że nie jest reklamą? Brzmi jak sprytne zagranie, ale w rzeczywistości to ukryta promocja, która żeruje na zaufaniu odbiorców. Marki, influencerzy i media od lat stosują tę taktykę, próbując obejść przepisy i etykę.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest kryptoreklama?
• Jakie są formy kryptoreklamy?
• Jakie są prawne i etyczne aspekty kryptoreklamy?
• Jak działa kryptoreklama w mediach społecznościowych?

Kryptoreklama – definicja

Kiedy reklama udaje zwykłą treść, mówimy o kryptoreklamie. Marki od lat stosują tę metodę, by subtelnie wpływać na decyzje odbiorców, często balansując na granicy prawa i etyki.

Kryptoreklama to forma niejawnej promocji, w której przekaz reklamowy jest ukryty w treściach redakcyjnych, filmach, programach telewizyjnych, mediach społecznościowych czy innych kanałach komunikacji.

Definicja kryptoreklamy

Istotną cechą kryptoreklamy jest brak wyraźnego oznaczenia, że dana treść ma charakter komercyjny, co sprawia, że odbiorcy mogą ją błędnie odebrać jako neutralną lub obiektywną informację. Zjawisko to jest szczególnie powszechne w mediach tradycyjnych oraz na platformach internetowych.

Formy kryptoreklamy

Kryptoreklama może przyjmować różne formy w zależności od medium i sposobu przekazu. Najczęściej spotykane rodzaje ukrytej reklamy to:

• Reklama werbalna – pojawia się w treściach mówionych, np. w radiu, podcastach czy programach telewizyjnych, gdzie prowadzący lub goście spontanicznie „polecają” produkty czy usługi, nie informując, że jest to element płatnej współpracy.
• Reklama wizualna – najczęściej stosowana w filmach, serialach, programach rozrywkowych i vlogach. Polega na eksponowaniu produktów lub logo marki w sposób subtelny, np. poprzez ustawienie przedmiotów na widocznym miejscu lub korzystanie z nich przez bohaterów produkcji.
• Reklama użytkowa – dotyczy influencerów, celebrytów czy ekspertów, którzy prezentują lub korzystają z danego produktu, sprawiając wrażenie, że robią to naturalnie, bez zachęty ze strony marki. W rzeczywistości jednak często jest to element płatnej promocji, która nie została odpowiednio oznaczona.
• Reklama redakcyjna – pojawia się w artykułach, recenzjach, wywiadach czy wpisach blogowych, gdzie produkt lub marka jest przedstawiana w pozytywnym świetle, ale bez informacji, że jest to treść sponsorowana.

Każda z tych form kryptoreklamy ma na celu zwiększenie wiarygodności przekazu i wywarcie większego wpływu na odbiorców. W efekcie konsumenci mogą podejmować decyzje zakupowe na podstawie zmanipulowanych informacji, co budzi poważne wątpliwości etyczne i prawne.

Prawne i etyczne aspekty kryptoreklamy

Kryptoreklama jest uznawana za nieuczciwą praktykę rynkową i w wielu krajach podlega regulacjom prawnym. W Polsce jej stosowanie jest zabronione na mocy Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, a także Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Co mówią przepisy?

• brak oznaczenia reklamy to wprowadzanie konsumenta w błąd, co może skutkować karami finansowymi,
• influencerzy i marki są zobowiązani do transparentności, co oznacza konieczność wyraźnego informowania o współpracy reklamowej (np. poprzez użycie tagów takich jak #reklama, #współpraca),
• media tradycyjne i internetowe muszą jasno oddzielać treści redakcyjne od sponsorowanych, aby odbiorcy nie byli nieświadomie poddawani wpływowi marketingowemu.

Oprócz aspektów prawnych, kryptoreklama budzi również poważne wątpliwości etyczne. Ukryta promocja podważa zaufanie odbiorców do mediów, influencerów i ekspertów, a także manipuluje decyzjami konsumentów. W dłuższej perspektywie może prowadzić do utraty wiarygodności zarówno przez reklamodawców, jak i osoby zaangażowane w tego typu działania.

Coraz więcej organizacji branżowych i platform social media wprowadza własne regulacje, wymuszając transparentność w zakresie reklam. Użytkownicy również stają się coraz bardziej świadomi i oczekują uczciwego komunikatu od twórców treści oraz marek.

Kryptoreklama w mediach społecznościowych

Media społecznościowe stały się jednym z głównych kanałów kryptoreklamy. Współprace reklamowe influencerów, celebrytów i marek często nie są odpowiednio oznaczane, co wprowadza odbiorców w błąd. Brak jasnej informacji o komercyjnym charakterze treści sprawia, że użytkownicy traktują takie rekomendacje jako spontaniczne, a nie wynikające z umowy reklamowej.

Kryptoreklama w social mediach może przybierać kilka form, takich jak:

• nieoznaczone posty sponsorowane – influencer publikuje zdjęcie lub film z produktem, sugerując, że używa go z własnej woli, podczas gdy w rzeczywistości jest to element płatnej współpracy,
• ukryta promocja w opisach i komentarzach – reklama pojawia się w naturalnych wypowiedziach, np. jako „przypadkowe” polecenie produktu w komentarzu,
• niejawne lokowanie produktu w filmach i relacjach – marka pojawia się w tle materiałów wideo, a influencer subtelnie nawiązuje do niej, unikając wprost określenia, że jest to reklama.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) coraz częściej przygląda się działaniom influencerów i marek, nakładając kary za brak oznaczenia treści sponsorowanych. Wprowadzono wytyczne nakazujące stosowanie jasnych oznaczeń, np. „#reklama” lub „materiał sponsorowany”.

Wraz ze wzrostem świadomości użytkowników i surowszymi przepisami kryptoreklama w social mediach staje się coraz trudniejsza do ukrycia. Odbiorcy oczekują przejrzystości, a brak uczciwości może skutkować utratą zaufania do twórcy treści i negatywnym odbiorem marki.