Kapitał obrotowy – czym jest? 

Każde przedsiębiorstwo, które chce się rozwijać, inwestować w nowe możliwości, a przy tym utrzymać płynność finansową na zadowalającym poziomie, powinno zadbać o kapitał obrotowy. Czym on jest i w jaki sposób przyczynia się do rozwoju firmy?  

Z tego artykułu dowiesz się:  

• Czym jest kapitał obrotowy?
• Jak obliczyć kapitał obrotowy?
• Jakie są strategie zarządzania kapitałem obrotowym?
• Jakie znaczenie ma kapitał obrotowy?

Kapitał obrotowy – definicja 

Kapitał obrotowy to suma zasobów finansowych, które firma posiada i może przeznaczyć na pokrycie jej bieżących zobowiązań oraz potrzeb operacyjnych (zwłaszcza tych nieprzewidzianych). Można powiedzieć, że jest to kluczowy wskaźnik, który odzwierciedla zdolność przedsiębiorstwa do finansowania swojej codziennej działalności, w tym zapewnienia płynności finansowej firmy. 

Kapitał obrotowy to zasoby firmy, stanowiące różnicę pomiędzy jej bieżącymi aktywami, a zobowiązaniami.  

Definicja kapitału obrotowego

Majątek obrotowy, będący składową kapitału obrotowego, obejmuje zasoby, które firma zgromadziła i przeznacza do użycia w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Składają się na niego: 

• Zapasy – towary, surowce lub produkty gotowe, które firma posiada w celu sprzedaży lub wykorzystania w procesie produkcyjnym. 
• Środki pieniężne – gotówka oraz ekwiwalenty gotówkowe dostępne do natychmiastowego wykorzystania. 
• Należności – kwoty, które firma ma do otrzymania od klientów za dostarczone produkty lub usługi, ale jeszcze nie zostały spłacone. 
• Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu – inwestycje krótkoterminowe, które firma może szybko zbyć na potrzeby bieżącej działalności. 

Kapitał obrotowy to podstawa zdrowia finansowego przedsiębiorstwa. Pozwala on na płynne funkcjonowanie operacyjne oraz umożliwia regulowanie bieżących zobowiązań, jak również inwestowanie w rozwój i zaspokajanie krótkoterminowych potrzeb finansowych. 

Obliczanie kapitału obrotowego 

Chcąc obliczyć kapitał obrotowy netto, należy dokładnie przyjrzeć się kilku składowym, a dokładnie:  

• fakturom otrzymanym od kontrahentów,  
• wynagrodzeniom pracowników,  
• opłacanym podatkom i składkom ZUS,  
• ratom wszystkich zobowiązań finansowych, a w tym leasingów.  
• wszystkich pozostałych zobowiązań.  

Teraz wystarczy odjąć wszystkie składowe od majątku obrotowego własnego przedsiębiorstwa. Obliczanie kapitału obrotowego netto można przedstawić przy pomocy wzoru:  

Kapitał obrotowy = majątek obrotowy — zobowiązania bieżące.  

Otrzymana przez Ciebie kwota powinna wystarczyć na opłacenie wszystkich potrzeb Twojej działalności przez bliżej nieokreślony czas. 

Strategie zarządzania kapitałem obrotowym 

Samo zadbanie o posiadanie kapitału obrotowego netto lub brutto to jedno. Należy jeszcze wiedzieć, jak prawidłowo nim zarządzać, aby zadbać o równowagę pomiędzy płynnością finansową a zyskownością przedsiębiorstwa. Podczas zarządzania kapitałem obrotowym możesz wykorzystać kilka strategii. Zwróć jednak uwagę na: 

• Środki pieniężne – zachowaj taką ilość, aby opłacać wszystkie zobowiązania krótkoterminowe, jak i długoterminowe we właściwym terminie. 
• Zapasy – ich poziom powinien Ci umożliwić płynną produkcję i bezproblemowe wytwarzanie nowych towarów. Zapasy to również koszt Twoich miesięcznych zobowiązań bieżących, a w tym koszty magazynowania, transportu czy realizacji zamówień. 
• Należności – kontrola terminów płatności – szczególnie ważna w przypadku wydłużonych terminów na fakturze. 

Do strategii zarządzania kapitałem obrotowym zaliczamy m.in. strategię agresywną aktywów, strategię konserwatywną oraz strategię umiarkowaną.  

Strategia agresywna aktywów 

Taktyka ta to sposób agresywnego zarządzania aktywami i pasywami bieżącymi. Chodzi w niej przede wszystkim o zachowanie niskiego stanu aktywów obrotowych, patrząc przez pryzmat zobowiązań bieżących. Strategia agresywna pozwoli Ci uzyskać duży zysk, ale niestety wiąże się ona z wyjątkowo wysokim poziomem ryzyka – nie każde przedsiębiorstwo może sobie na nie pozwolić. Wdrożenie tej strategii sprawi, że: 

• obniżysz płynność finansową, 
• zwiększysz rentowność swojej firmy. 

Cały proces strategii agresywnej opiera się na dążeniu do ograniczenia płynnych aktywów – powinny spać one poniżej 50% aktywów. Zachowanie niskiego udziału gotówki w aktywach, pozwoli Ci otrzymać wyższy poziom kapitału obrotowego. 

Strategia konserwatywna  

Jeśli boisz się ryzyka lub po prostu chcesz prowadzić swoją firmę w bardziej przewidywalny sposób, to możesz wykorzystać strategię konserwatywną, która polega na zarządzaniu aktywami bieżącymi i pasywami bieżącymi tak, aby zachować wysoki stan aktywów obrotowych, otrzymując przy tym niską wartość zobowiązań bieżących. Nie ryzykujesz, ale masz o wiele mniej szans za zdobycie satysfakcjonującego zysku.  

Konserwatywną strategię pasywów poleca się firmom lubiącym działać w przemyślany sposób, którym nie zależy na szybkim wzbogaceniu się, a na długoterminowym wzroście. Strategia ta polega na utrzymywaniu dużej ilości (ponad 50%) najbardziej płynnych aktywów. Najczęściej są to gotówka i papiery wartościowe. To, co będzie Twoją nadwyżką, możesz wykorzystać w celu likwidacji niespodziewanych zobowiązań.  

Strategia umiarkowana  

Pomiędzy strategią konserwatywną a agresywną znajduje się złoty środek – jest to strategia umiarkowana, która łączy w sobie strategię konserwatywną i agresywną. Dzięki temu strategia umiarkowana ma wyważony charakter i jest uważana za dość bezpieczne rozwiązanie. Zapewni Ci ono minimalną płynność finansową, ale umiarkowane efekty dźwigni finansowej i nie wymaga dużego ryzyka. Wykorzystując strategię umiarkowaną, będziesz ponosić racjonalne koszty używania aktywów obrotowych.  

Znaczenie kapitału obrotowego  

Kapitał obrotowy, jak już udało nam się wspomnieć, pozwala firmie zachować płynność finansową i ratuje przed sięgnięciem po wsparcie instytucji finansowych. Podczas prowadzenia przedsiębiorstwa pojawia się wiele trudności, które mogą doprowadzić nawet do bankructwa, dlatego tak ważne jest, aby zadbać o właściwy kapitał obrotowy. Oto sytuacje, w których kapitał obrotowy umożliwi dalszą płynność finansową bez dodatkowych trudności: 

• Brak regularnych płatności – wystawiając fakturę, wyznaczasz swoim klientom termin płatności – może to być tydzień, dwa lub nawet miesiąc. Niestety nie zawsze pieniądze za wykonane usługi lub sprzedane produkty przychodzą o czasie. W biznesie bardzo częstym zjawiskiem są problemy z płatnością ze strony klientów. Kiedy masz kapitał obrotowy, możesz kontynuować prowadzenie swojej działalności bez obaw o utratę płynności finansowej przedsiębiorstwa. 
• Margines wypłacalności – firmy mające swój kapitał obrotowy, są o wiele bardziej atrakcyjne z perspektywy instytucji finansowych, a nawet dużych klientów. Posiadanie kapitału obrotowego pokazuje, że firma jest gotowa działać nawet podczas dużego kryzysu. Daje to poczucie bezpieczeństwa firmom, decydującym się na współpracę z Twoim przedsiębiorstwem, a także umożliwia otrzymanie lepszej oferty finansowania przez niezależnych inwestorów czy banki. 
• Sprawny wzrost – tworząc przedsiębiorstwo, ważne jest, aby miało ono plan wzrostu, ale nawet najlepszy plan nie uchroni przed nieprzewidzianymi zdarzeniami. Niekiedy nie wszystko idzie zgodnie z założeniami i konieczne jest wsparcie finansowe, na przykład inwestycja w inne działania marketingowe. W takim przypadku wykorzystuje się kapitał obrotowy, a nie zaciąga pożyczkę w banku. Dzięki niemu możesz rozwijać swoje przedsiębiorstwo, nawet kiedy nie wszystko idzie zgodnie z planem.