Drag along – co to jest?

Klauzula drag along jest często stosowana w umowach inwestycyjnych do zabezpieczenia interesów udziałowców większościowych. Jak działa i kiedy można z niej skorzystać?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest drag along?
• Jak działa drag along?
• Jak wyglądają negocjacje drag along?
• Jakie są zależności między drag along a tag along?
• Jaka jest rola drag along?

Drag along – definicja

Drag along to klauzula w umowie akcjonariuszy lub statutach spółki, która daje udziałowcom większościowym prawo do zmuszenia udziałowców mniejszościowych do wzięcia udziału w sprzedaży spółki. Często stosuje się ją w kontekście venture capital i private equity, gdzie główni inwestorzy chcą zapewnić sobie możliwość sprzedaży całej firmy bez blokowania przez mniejszościowych udziałowców^{[1] [2] [3]}.

Drag along to klauzula umożliwiająca większościowym udziałowcom zmuszenie mniejszościowych do sprzedaży swoich udziałów na tych samych warunkach.

Definicja drag along

Klauzula drag along działa na zasadzie „ciągnięcia” mniejszościowych udziałowców do sprzedaży na tych samych warunkach i za tę samą cenę, co w przypadku większościowych. Zapewnia to, że wszystkich akcjonariuszy traktuje się równo podczas sprzedaży. Drag along często stosuje się w fuzjach i przejęciach, gdy kupujący zazwyczaj chcą nabyć 100% udziałów w firmie, aby mieć pełną kontrolę nad jej działalnością – eliminuje ona możliwość sprzeciwu mniejszościowych udziałowców.

W umowach dotyczących drag along często ustala się minimalny procent własności, który jest wymagany do uruchomienia tej klauzuli – zazwyczaj jest to 51%, ale może się różnić w zależności od konkretnej umowy i struktury własności firmy. Wszystkie strony muszą też otrzymać równą wartość za swoje udziały, co może obejmować zarówno gotówkę, jak i inne formy wynagrodzenia, np. papiery wartościowe^[4].

Działanie drag along

Klauzula drag along pozwala większościowym udziałowcom wymusić sprzedaż udziałów przez udziałowców mniejszościowych na tych samych warunkach, co w przypadku większościowych. Można to wyjaśnić na przykładzie. Załóżmy, że firma X ma trzech udziałowców: A, B i C. A posiada 60% udziałów, B ma 30%, a C 10%. Jeśli A, który jest większościowym udziałowcem, znajdzie kupca, który chce nabyć całą firmę X, może uruchomić klauzulę drag along, dzięki której B i C muszą sprzedać swoje udziały na tych samych warunkach, jakie uzgodnił A, nawet jeśli osobiście nie zgadzają się na sprzedaż.

Wyobraźmy sobie, że A negocjuje sprzedaż całej firmy X za 10 milionów dolarów. Zgodnie z warunkami drag along B i C będą musieli sprzedać swoje udziały, otrzymując odpowiednio 3 miliony dolarów (30% z 10 milionów) i 1 milion dolarów (10% z 10 milionów). Dzięki tej kupujący może nabyć 100% firmy bez konieczności negocjowania z każdym udziałowcem.

Innym przykładem może być następująca sytuacja – fundusz venture capital z większością udziałów w startupie chce go sprzedać dużemu korporacyjnemu nabywcy. Klauzula drag along pozwala funduszowi przeforsować sprzedaż, zmuszając założycieli firmy do sprzedaży swoich mniejszościowych udziałów na tych samych warunkach, co pozwala szybciej i sprawniej sfinalizować transakcję.

Negocjacje drag along

Negocjacje dotyczące klauzuli drag along są skomplikowanym procesem, ponieważ zarówno większościowi, jak i mniejszościowi udziałowcy muszą dokładnie omówić i ustalić warunki, któe zabezpieczą ich interesy. Najważniejszym punktem jest określenie, kto i w jakich okolicznościach może uruchomić drag along – wymaga to określenia minimalnego procentu udziałów upoważniającego do aktywacji. Często wynosi on 51% lub więcej, ale wszystkie strony powinny zgodzić się na ustalony próg.

Podczas negocjacji strony muszą też uzgodnić formę i wartość wynagrodzenia, jakie mniejszościowi udziałowcy otrzymają za swoje udziały. Zwykle preferują oni gotówkę lub łatwo zbywalne papiery wartościowe, aby uniknąć problemów związanych z przyjęciem mniej płynnych aktywów. W trakcie negocjacji należy też określić obowiązki udziałowców mniejszościowych podczas transakcji – mogą obejmować np. zobowiązania do udzielania gwarancji, zawierania umów o niekonkurowaniu czy współpracy w procesie sprzedaży.

Ważne jest także określenie sposobu informowania udziałowców mniejszościowych o zamiarze sprzedaży – bez odpowiedniego powiadomienia klauzula drag along nie może się skutecznie uruchomić, a udziałowcy większościowi dopełnić wszystkich formalności, aby transakcja była prawnie wiążąca. Podczas negocjacji należy również rozważyć, jak klauzula drag along będzie współgrać z innymi postanowieniami umowy akcjonariuszy, takimi jak prawo poboru.

Drag along a tag along

Drag along pozwala większościowym udziałowcom zmusić mniejszościowych do sprzedaży swoich udziałów na tych samych warunkach co większościowi – jeśli większościowy udziałowiec znajdzie kupca, który chce nabyć całą firmę, może „przeciągnąć” (od ang. to drag) mniejszościowych udziałowców do transakcji, eliminując możliwość blokowania sprzedaży.

Tag along chroni mniejszościowych udziałowców poprzez przyznanie im prawa do sprzedaży swoich udziałów, jeśli większościowi udziałowcy zdecydują się sprzedać swoje. Gdy większościowy udziałowiec sprzedaje swoje udziały, mniejszościowi mogą dołączyć do tej transakcji i sprzedać swoje na tych samych warunkach. Mechanizm ten chroni mniejszościowych udziałowców przed sytuacją, w której większościowy udziałowiec sprzedałby swoje udziały po atrakcyjnej cenie, pozostawiając mniejszość z udziałami, które mogą stracić na wartości.

Obie klauzule mogą współistnieć w umowie akcjonariuszy – drag along zabezpiecza możliwość sprzedaży całej firmy i realizacji pełnej wartości inwestycji przez większościowych udziałowców, a tag along zapewnia mniejszościowym udziałowcom możliwość uczestniczenia w takich transakcjach na równych warunkach.

Rola drag along

Dzięki klauzuli drag along większościowi udziałowcy mają prawo zmusić mniejszościowych udziałowców do sprzedaży swoich udziałów na tych samych warunkach, co pozwala uniknąć sytuacji, w której mniejszość blokuje transakcję. Ułatwia to fuzje i przejęcia, w których kupujący często wymagają nabycia 100% udziałów w firmie.

Klauzula drag along jest również istotna z punktu widzenia zarządzania ryzykiem i stabilności operacyjnej firmy – eliminacja potencjalnych blokad ze strony mniejszościowych udziałowców pozwala większościowym udziałowcom skuteczniej planować strategię firmy, w tym jej sprzedaż w odpowiednim momencie i na korzystnych warunkach

Drag along zabezpiecza też interesy wszystkich udziałowców, ponieważ zapewnia, że mniejszościowi udziałowcy otrzymają równą wartość za swoje udziały. Zapobiega to sytuacjom, w których byliby oni zmuszeni do pozostania w firmie po sprzedaży większościowego pakietu udziałów, co mogłoby obniżyć wartość ich inwestycji lub zmniejszyć ich wpływ na firmę.