Deinfluencing – co to jest i na czym polega? 

Niektóre rekomendacje produktowe, które pojawiają się w mediach społecznościowych, zaczynają wzbudzać coraz większe wątpliwości. Użytkownicy, zamiast ślepo ufać wpływowym twórcom, coraz częściej podchodzą do takich treści krytycznie, poszukując bardziej autentycznych opinii. W tym kontekście rośnie nowy trend, który zyskuje na sile, przynosząc zmiany w sposobie postrzegania reklam i rekomendacji.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest deinfluencing?
• Jakie są kanały komunikacyjne deinfluencingu?
• Jakie korzyści wynikają z deinfluencingu?
• Jakie zagrożenia wiążą się z deinfluencingiem?

Deinfluencing – definicja

Deinfluencing w praktyce oznacza odradzanie zakupu produktów, które uważane są za zbędne, przereklamowane lub niezgodne z oczekiwaniami. Jego celem jest świadome i rozsądne podejmowanie decyzji zakupowych, a także zwrócenie uwagi na to, że nie każdy promowany w mediach produkt zasługuje na uwagę.

Deinfluencing to zjawisko polegające na zachęcaniu konsumentów do krytycznego podejścia wobec popularnych produktów i trendów promowanych przez influencerów.

Definicja deinfluencingu

Deinfluencing charakteryzuje się przede wszystkim krytycznym podejściem do rekomendacji i produktów promowanych w mediach społecznościowych. Zamiast zachęcać do zakupu, osoby stosujące ten trend podważają sens nabywania określonych produktów, często zwracając uwagę na ich przereklamowanie, słabą jakość lub brak realnej wartości użytkowej. Typowe cechy deinfluencingu to:

• Autentyczność i szczerość – twórcy działający w ramach tego ruchu otwarcie dzielą się negatywnymi opiniami o produktach, w odróżnieniu od typowych influencerów promujących marki.
• Zachęcanie do rozsądnych decyzji zakupowych – deinfluencerzy namawiają do przemyślanego konsumpcjonizmu, stawiając na produkty, które naprawdę spełniają swoją funkcję.
• Odradzanie zbędnych zakupów – w odpowiedzi na masową konsumpcję i presję marketingową, deinfluencing ma na celu zniechęcenie konsumentów do kupowania rzeczy, które nie są niezbędne.
• Krytyka komercjalizacji w mediach społecznościowych – deinfluencing często wiąże się z negatywną oceną działań reklamowych influencerów, którzy promują produkty głównie w celach zarobkowych.

W ten sposób deinfluencing staje się przeciwwagą dla wszechobecnych, pozytywnych kampanii reklamowych.

Kanały komunikacyjne deinfluencingu

Deinfluencing wykorzystuje różnorodne kanały komunikacyjne, z których większość pokrywa się z tymi używanymi przez influencerów. Jednak treści publikowane w tych miejscach mają odmienny charakter, często podkreślając krytyczne spojrzenie na konsumpcję i rekomendacje produktowe. Do najważniejszych kanałów deinfluencingu należą:

TikTok

To jedna z kluczowych platform, gdzie deinfluencerzy nagrywają krótkie filmiki, w których otwarcie dzielą się swoimi negatywnymi doświadczeniami z produktami, często kontrastując te opinie z pozytywnymi recenzjami influencerów. TikTok sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się tego typu treści dzięki swoim algorytmom.

Instagram

Użytkownicy, często w formie stories lub postów, dzielą się swoimi refleksjami na temat produktów, których zakup uważają za zbędny. Popularne są też porównania “przed” i “po”, które ukazują, jak reklamowane produkty wypadają w rzeczywistości.

YouTube

Na platformie tworzone są dłuższe recenzje i porównania, w których deinfluencerzy bardziej szczegółowo analizują produkty oraz ich realną wartość. Popularność zdobywają również filmy o minimalistycznym stylu życia, w których odradza się zakupy zbędnych rzeczy.

Twitter/X

Na Twitterze użytkownicy często publikują krótkie, zwięzłe opinie, odradzając zakup określonych produktów lub komentując bieżące trendy konsumpcyjne.

Blogi i fora internetowe

W bardziej niszowych przestrzeniach online można znaleźć długie wpisy i dyskusje, które szczegółowo analizują zjawisko konsumpcjonizmu oraz zwracają uwagę na problemy z rekomendacjami influencerskimi.

Deinfluencing rozwija się na tych samych platformach, które napędzają działania influencerów, jednak jego przekaz jest bardziej skoncentrowany na demaskowaniu iluzji kreowanej przez marketing w mediach społecznościowych.

Korzyści wynikające z deinfluencingu

Deinfluencing niesie ze sobą wiele korzyści i zalet, zarówno dla konsumentów, jak i szerszej społeczności internetowej. Najważniejsze z nich to:

• Świadome decyzje zakupowe – deinfluencing pomaga konsumentom podejmować bardziej przemyślane decyzje dotyczące zakupów. Dzięki krytycznym opiniom użytkownicy dowiadują się, które produkty są przereklamowane, co pozwala unikać zbędnych wydatków.
• Ograniczenie konsumpcjonizmu – deinfluencing promuje podejście, w którym kupuje się mniej, ale bardziej jakościowo. Zachęca do zastanowienia się nad rzeczywistą potrzebą posiadania danego produktu, co pomaga walczyć z nadmiernym konsumpcjonizmem.
• Autentyczność i szczerość w mediach – ten ruch wprowadza więcej szczerości do świata mediów społecznościowych, w którym dominują promocyjne treści sponsorowane. Użytkownicy cenią twórców, którzy otwarcie dzielą się zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi opiniami, co buduje większe zaufanie.
• Ochrona przed nieuczciwymi praktykami reklamowymi – deinfluencing demaskuje nieetyczne działania marketingowe, takie jak promowanie produktów przez influencerów, którzy sami ich nie używają lub nie wierzą w ich skuteczność. Konsumenci stają się bardziej świadomi jak działa rynek influencerski.
• Promowanie minimalizmu i zrównoważonego stylu życia – odradzanie zakupu zbędnych produktów wspiera ideę minimalizmu oraz bardziej ekologicznego podejścia do konsumpcji. Kupowanie mniej to także redukcja odpadów i wspieranie idei zrównoważonego rozwoju.
• Zmiana trendów w influencer marketingu – deinfluencing przyczynia się do ewolucji działań marketingowych, skłaniając marki do bardziej autentycznych i transparentnych kampanii, które koncentrują się na rzeczywistej wartości produktów, a nie wyłącznie na kreowaniu potrzeb.

Wymienione zalety sprawiają, że deinfluencing staje się ważnym narzędziem w kształtowaniu bardziej świadomych i odpowiedzialnych postaw konsumpcyjnych.

Zagrożenia związane z deinfluencingiem

Deinfluencing niesie również pewne zagrożenia, które mogą mieć negatywny wpływ na rynek, twórców treści oraz konsumentów:

• Przesadna krytyka – w niektórych przypadkach deinfluencing może prowadzić do nadmiernej krytyki produktów, która nie zawsze jest uzasadniona. Niekiedy może się to opierać na subiektywnych opiniach, a nie na rzeczywistych wadach produktów, co może wprowadzać konsumentów w błąd.
• Rozprzestrzenianie się fałszywych informacji – podobnie jak w przypadku influencerów promujących nieuczciwe rekomendacje, deinfluencerzy mogą niekiedy rozpowszechniać fałszywe lub niedokładne informacje na temat produktów, co może negatywnie wpływać na ich odbiór oraz reputację marek.
• Wpływ na małe marki – dla mniejszych firm deinfluencing może stanowić poważne zagrożenie, zwłaszcza jeśli ich produkty zostaną niesprawiedliwie skrytykowane. Negatywne opinie mogą łatwo doprowadzić do spadku sprzedaży, co dla małych marek może być trudniejsze do przetrwania niż dla dużych korporacji.
• Polaryzacja opinii – deinfluencing może przyczyniać się do tworzenia skrajnych podziałów wśród konsumentów. Zamiast zdrowej debaty, niektórzy użytkownicy mogą bezrefleksyjnie przyjmować krytyczne stanowisko, co prowadzi do polaryzacji i braku obiektywności w ocenie produktów.
• Presja na twórców – twórcy treści, którzy zajmują się deinfluencingiem, mogą odczuwać presję, by wciąż podtrzymywać swój krytyczny ton, co może wpłynąć na ich autentyczność. Z kolei influencerzy mogą obawiać się nadmiernej krytyki, co może ograniczać ich możliwości współpracy z markami.
• Komercjalizacja deinfluencingu – paradoksalnie, deinfluencing, który powstał jako odpowiedź na konsumpcjonizm, sam może zostać skomercjalizowany. Marki mogą próbować wykorzystywać ten trend, płacąc twórcom za krytykowanie konkurencji lub za promowanie siebie jako bardziej etycznej alternatywy.
• Trudności w odróżnieniu szczerej opinii od marketingu – w związku z popularyzacją tego zjawiska istnieje ryzyko, że krytyczne opinie staną się częścią ukrytych działań marketingowych, co może osłabić zaufanie konsumentów.

Choć deinfluencing ma na celu promowanie bardziej świadomego podejścia do zakupów, należy mieć na uwadze, że może prowadzić do nadużyć, jeśli nie będzie opierał się na rzetelnej informacji i odpowiedzialnym podejściu do krytyki.