Bony skarbowe – czym są i gdzie je kupić?

Bony skarbowe są podstawą krótkoterminowego zarządzania płynnością przez rządy. Jak działają i w jaki sposób inwestorzy mogą je wykorzystać do lokowania kapitału na rynku pieniężnym?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym są bony skarbowe?
• Jakie są zależności między bonami skarbowymi a obligacjami?
• Jak i gdzie kupić bony skarbowe?
• Jak inwestować w bony skarbowe?
• Jaka jest rola bonów skarbowych?

Bony skarbowe – definicja

Bony skarbowe są krótkoterminowymi papierami wartościowymi emitowanymi przez rząd. Ich głównym celem jest pozyskiwanie środków finansowych na pokrycie krótkoterminowych potrzeb budżetowych, a także na regulowanie płynności na rynku pieniężnym^{[1] [2] [3]}.

Bony skarbowe to krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez rząd w celu pozyskania środków finansowych, zazwyczaj o terminie zapadalności nieprzekraczającym jednego roku.

Definicja bonów skarbowych

Bony skarbowe wyróżniają się krótkim terminem zapadalności, który zazwyczaj wynosi od kilku tygodni do jednego roku. Emituje się je na dyskonto, co oznacza, że sprzedaje się je po cenie niższej od ich wartości nominalnej, a różnica pomiędzy ceną zakupu a wartością nominalną stanowi zysk inwestora. Na koniec okresu zapadalności rząd zwraca pełną wartość nominalną bonów skarbowych.

Inwestorzy traktują bony skarbowe jako instrumenty o niskim ryzyku, co wynika z faktu, że są one gwarantowane przez państwo. Ich rentowność jest zazwyczaj niższa niż innych instrumentów finansowych, ale odgrywają one istotną rolę w polityce monetarnej – ich emisja i wykup mogą wpływać na poziom płynności w systemie finansowym, a tym samym na stopy procentowe.

Bony skarbowe są łatwo zbywalne na rynku wtórnym. Inwestorzy mogą je szybko sprzedać przed terminem zapadalności, zazwyczaj bez znacznej utraty wartości, co czyni je atrakcyjnym narzędziem inwestycyjnym dla instytucji finansowych, takich jak banki czy fundusze inwestycyjne. Są również ważnym elementem strategii zarządzania długiem publicznym – dzięki nim rządy mogą reagować na zmiany warunków rynkowych.

Bony skarbowe a obligacje

Bony skarbowe i obligacje to dwa podstawowe instrumenty finansowe emitowane przez rządy w celu pozyskania środków finansowych, ale różnią się pod wieloma względami:

• Termin zapadalności bonów skarbowych zazwyczaj nie przekracza jednego roku. Z kolei obligacje skarbowe mają dłuższy termin zapadalności, który może wynosić od kilku lat do nawet kilkudziesięciu lat.
• Bony skarbowe są emitowane na dyskonto, więc są sprzedawane po cenie niższej od ich wartości nominalnej, a inwestorzy uzyskują zysk w momencie wykupu bonów po ich wartości nominalnej. Obligacje są zazwyczaj emitowane z kuponem, co oznacza, że inwestorzy otrzymują okresowe odsetki (kupony) w trakcie trwania obligacji oraz zwrot wartości nominalnej w momencie jej wykupu.
• Bony skarbowe mają krótki termin zapadalności i stosuje się je głównie do zarządzania bieżącą płynnością państwa. Z kolei obligacje skarbowe, ze względu na dłuższy termin zapadalności, są wykorzystywane głównie do finansowania długoterminowych projektów i inwestycji państwowych oraz do zarządzania długiem publicznym w dłuższym horyzoncie czasowym.

Rządy, emitując oba typy papierów wartościowych, mogą lepiej dostosować strukturę swojego długu do warunków rynkowych i potrzeb budżetowych. W okresach zwiększonego zapotrzebowania na płynność mogą zwiększać emisję bonów skarbowych, a w celu sfinansowania długoterminowych projektów infrastrukturalnych mogą emitować obligacje skarbowe.

Rynki bonów skarbowych i obligacji skarbowych są ze sobą powiązany poprzez stopy procentowe oraz oczekiwania inflacyjne. Krótkoterminowe stopy procentowe wpływają na rentowność bonów skarbowych i mogą oddziaływać na długoterminowe stopy procentowe, które kształtując rentowność obligacji skarbowych. Z kolei oczekiwania co do przyszłej inflacji mogą wpływać na popyt na oba typy instrumentów, ponieważ inwestorzy starają się zabezpieczyć inwestycje przed utratą wartości nabywczej kapitału.

Kupno bonów skarbowych

Aby zakupić bony skarbowe, inwestor powinien:

• Otworzyć rachunek inwestycyjny w banku lub domu maklerskim, który oferuje możliwość handlu bonami skarbowymi.
• Skontaktować się z doradcą finansowym lub maklerem, który pomoże w złożeniu zlecenia kupna na aukcji pierwotnej lub na rynku wtórnym.
• Określić liczbę bonów oraz cenę, jaką jest gotów zapłacić (w przypadku rynku pierwotnego) lub zaakceptować cenę rynkową (na rynku wtórnym).
• Dokonać wpłaty środków na rachunek inwestycyjny, które zostaną użyte do realizacji transakcji.

Bony skarbowe można nabyć bezpośrednio na rynku pierwotnym. Na tym rynku najczęściej sprzedaje się je podczas regularnie organizowanych aukcji, w których mogą brać udział uprawnieni uczestnicy, zazwyczaj instytucje finansowe oraz niektórzy inwestorzy instytucjonalni.

Inwestorzy indywidualni zazwyczaj nie mają bezpośredniego dostępu do aukcji, ale mogą składać zlecenia kupna za pośrednictwem swojego banku lub domu maklerskiego. Proces zakupu polega na składaniu ofert zawierających proponowaną cenę oraz liczbę bonów, które inwestor jest gotów nabyć. Na podstawie złożonych ofert ustala się cenę emisyjną, po której sprzedaje się bony.

Bony skarbowe, podobnie jak inne papiery wartościowe, można też kupić na rynku wtórnym – inwestorzy mogą składać zlecenia kupna i sprzedaży poprzez swoje konta maklerskie, korzystając z usług banków lub platform tradingowych. Trzeba jednak pamiętać, że transakcje na rynku wtórnym odbywają się po cenach rynkowych, które mogą się różnić w zależności od aktualnej sytuacji rynkowej, stóp procentowych oraz popytu i podaży na bony skarbowe.

Inwestowanie w bony skarbowe

Inwestowanie w bony skarbowe wymaga przede wszystkim zrozumienia, że bony skarbowe, choć są instrumentami o niskim ryzyku, mają specyficzne cechy, które należy uwzględnić w strategii inwestycyjnej. Inwestując w nie, należy regularnie monitorować sytuację makroekonomiczną, głównie politykę monetarną banku centralnego. Wynika to z faktu, że poziom stóp procentowych bezpośrednio wpływa na rentowność bonów skarbowych – w okresach podwyższania stóp rentowność bonów rośnie, co może stanowić atrakcyjną okazję inwestycyjną.

Zawsze warto też dbać o dywersyfikację portfela inwestycyjnego. Bony skarbowe są bezpiecznymi inwestycjami, ale nie powinny stanowić jedynego składnika portfela – inwestowanie w różne klasy aktywów, takie jak obligacje, akcje czy fundusze inwestycyjne, pomaga w rozłożeniu ryzyka inwestycyjnego. W tym kontekście warto pamiętać o uwzględnieniu celów inwestycyjnych i horyzontu czasowego – zawartość portfela inwestycyjnego powinna je możliwie najwierniej odzwierciedlać.

Dobrze jest też zwracać uwagę na płynność rynku bonów skarbowych – choć są łatwo zbywalne, sytuacja rynkowa może się zmieniać, wpływając na możliwość szybkiego spieniężenia bonów. W tym celu dobrze jest współpracować z doświadczonym doradcą finansowym, ponieważ może on pomóc znaleźć okazje inwestycyjne oraz skutecznie zarządzać ryzykiem.

Rola bonów skarbowych

Emisja bonów skarbowych pozwala rządom zaspokoić tymczasowe deficyty budżetowe oraz uregulować poziomu płynności na rynku pieniężnym. W kontekście polityki monetarnej są one narzędziem, którym banki centralne mogą wpływać na stopy procentowe oraz kontrolować inflację. Mogą być też atrakcyjną formą inwestycji dla instytucji finansowych i inwestorów indywidualnych poszukujących bezpiecznego miejsca do lokowania środków na krótkie okresy.

Bony skarbowe posiadają jednak pewne wady. Ich krótkoterminowy charakter oznacza, że inwestorzy muszą często odnawiać inwestycje, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami transakcyjnymi. Nie wolno też zapominać, że w zamian za niskie ryzyko są mniej rentowne niż inne papiery wartościowe.

Powyższe wady nie zmieniają faktu, że bony skarbowe są jedną z najbezpieczniejszych form inwestycji. Gwarancje rządu, łatwość zakupu i sprzedaży bonów skarbowych na rynku wtórnym, a także krótki okres zapadalności sprawiają, że są one świetnym narzędziem do zarządzania płynnością finansową, co jest szczególnie ważne dla instytucji finansowych oraz przedsiębiorstw poszukujących inwestycji krótkoterminowych.