Analiza wskaźnikowa – co to jest i jak ją przeprowadzić?

Przeprowadzenie analizy wskaźnikowej wymaga dokładności, zrozumienia kontekstu działalności przedsiębiorstwa oraz umiejętności interpretacji finansowych zjawisk. Analiza ta jest niezwykle ważnym narzędziem w zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest analiza wskaźnikowa?
• Z jakich wskaźników składa się analiza wskaźnikowa?
• Jaki jest cel analizy wskaźnikowej?
• Jak przeprowadzić analizę wskaźnikową?
• Jakie są ograniczenia analizy wskaźnikowej?

Analiza wskaźnikowa – definicja

Analiza wskaźnikowa stanowi zaawansowany etap badania kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Analiza wskaźnikowa to proces, mający na celu ocenę różnych obszarów działalności przedsiębiorstwa poprzez interpretację wskaźników finansowych.

Definicja analizy wskaźnikowej

Wskaźniki te, jako kluczowe mierniki, umożliwiają zrozumienie aktualnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz dostarczają informacji niezbędnych do podejmowania decyzji zarządczych.

Wskaźniki w analizie wskaźnikowej

Zastosowanie analizy wskaźnikowej pozwala na bieżącą ocenę kondycji finansowej firmy oraz na porównania międzyokresowe i benchmarking względem innych firm w branży, co jest nieocenionym narzędziem w planowaniu strategicznym i operacyjnym przedsiębiorstwa. Aby jednak analiza została przeprowadzona właściwie, konieczne jest wykorzystanie określonych wskaźników:

• Wskaźniki płynności finansowej – są jednym z rodzajów wskaźników wykorzystywanych w analizie, pozwalają ocenić zdolność przedsiębiorstwa do spłaty swoich krótkoterminowych zobowiązań. Przykłady takich wskaźników to wskaźnik bieżącej płynności czy wskaźnik szybkiej płynności.
• Wskaźniki zadłużenia dostarczają informacji o strukturze kapitału przedsiębiorstwa, wskazując jaki procent majątku został sfinansowany za pomocą długów. Są one istotne dla oceny ryzyka finansowego oraz zdolności przedsiębiorstwa do obsługi i spłaty swojego zadłużenia.
• Wskaźniki rentowności, czyli rentowność sprzedaży, rentowność aktywów czy rentowność kapitału własnego, oceniają efektywność, z jaką przedsiębiorstwo wykorzystuje swoje zasoby i kapitały do generowania zysku. Dają one wgląd w to, jak efektywnie przedsiębiorstwo przekształca swoje obroty lub inwestycje w zyski.
• Wskaźniki sprawności działania skupiają się na ocenie, jak efektywnie przedsiębiorstwo wykorzystuje swoje zasoby. Przykładami mogą być wskaźnik obrotu zapasami, który mierzy, jak często w ciągu roku przedsiębiorstwo zamienia swoje zapasy na sprzedaż, czy wskaźnik cyklu konwersji gotówki, który ocenia efektywność zarządzania kapitałem obrotowym i gotówką.

Cel analizy wskaźnikowej

Celem analizy wskaźnikowej jest zapewnienie dogłębnej i efektywnej oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Analiza ta umożliwia identyfikację i zrozumienie zależności pomiędzy różnymi pozycjami finansowymi zawartymi w sprawozdaniach finansowych. Pozwala to na określenie, jak poszczególne aspekty działalności wpływają na ogólną sytuację finansową firmy.

Jednym z głównych zadań analizy wskaźnikowej jest ocena stabilności finansowej przedsiębiorstwa, co obejmuje weryfikację, czy firma utrzymuje odpowiedni poziom płynności finansowej, niezbędny do pokrycia bieżących zobowiązań. Wskaźniki płynności, jak wskaźnik płynności bieżącej (current ratio) czy wskaźnik płynności szybkiej (quick ratio), są tutaj wykorzystywane do oceny, czy przedsiębiorstwo jest w stanie sprostać swoim krótkoterminowym zobowiązaniom.

Ponadto, analiza wskaźnikowa służy jako narzędzie wspomagające decyzje biznesowe, a szczególnie planowanie inwestycji. Informacje uzyskane z analizy pozwalają przedsiębiorcom lepiej rozumieć wyniki finansowe, a to ułatwia podejmowanie decyzji o alokacji zasobów, inwestycjach kapitałowych oraz innych strategicznych inicjatywach mających na celu rozwój firmy.

Przeprowadzanie analizy wskaźnikowej

Analiza wskaźnikowa jest procesem, który rozpoczyna się od zebrania i przygotowania danych z głównych sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa, które obejmują:

• Bilans finansowy – dokument ten dostarcza informacji o aktywach, pasywach oraz kapitale własnym przedsiębiorstwa na koniec określonego okresu.
• Rachunek zysków i strat – zapewnia szczegółowe informacje na temat przychodów, kosztów i zysku netto firmy w danym okresie.
• Sprawozdanie z przepływów finansowych – prezentuje strumienie gotówkowe z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej przedsiębiorstwa.

Aby przeprowadzić analizę wskaźnikową, niezbędny jest wybór celu analizy. Należy wybrać wskaźniki, które najlepiej oddają interesujące obszary działalności przedsiębiorstwa, takie jak płynność, rentowność, zadłużenie czy efektywność operacyjna. Wskaźnik udziału zobowiązań długoterminowych, wskaźnik zadłużenia kapitału własnego czy wskaźnik pokrycia obsługi długu – to tylko z jedne z niektórych możliwości. Oczywiście przedsiębiorca powinien pamiętać o głównych wskaźnikach.

Krok drugi to obliczenie wskaźników, które są wyliczane poprzez stosowanie określonych formuł matematycznych. Korzystają one z danych liczbowych pochodzących ze sprawozdań finansowych. Przykłady wskaźników to:

• wskaźnik bieżącej płynności – aktywa obrotowe / zobowiązania bieżące,
• rentowność sprzedaży – zysk netto / przychody ze sprzedaży,
• wskaźnik zadłużenia – całkowite zobowiązania / całkowite aktywa.

Trzeci krok to oczywiście analiza wyników. Polega ona na ich interpretacji i wskazuje jak firma radzi sobie w różnych obszarach. Wysoka płynność może wskazywać na dobre zarządzanie kapitałem obrotowym, podczas gdy wysoka rentowność wskazuje na efektywne wykorzystanie zasobów. Pamiętaj, że porównanie obliczonych wskaźników z normami branżowymi, trendami historycznymi lub wynikami konkurencyjnych firm daje możliwość oceny pozycji rynkowej przedsiębiorstwa i identyfikacji obszarów do poprawy.

Ostatnim etapem analizy jest monitoring wskaźników na przestrzeni czasu, który pozwala na obserwację trendów i zmian. Pozwala to na wczesne identyfikowanie potencjalnych problemów oraz planowanie działań naprawczych.

Ograniczenia analizy wskaźnikowej

Analiza wskaźnikowa, mimo swojej użyteczności jako narzędzia do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, posiada istotne ograniczenia, które mogą wpływać na jej efektywność i dokładność.

Głównym ograniczeniem analizy wskaźnikowej jest to, że opiera się ona na danych z przeszłości. Sprawozdania finansowe, z których czerpie informacje, odzwierciedlają sytuację firmy w przeszłości, a niekoniecznie obecną czy przyszłą kondycję. W związku z tym, wnioski wyciągnięte na podstawie takich danych mogą nie odzwierciedlać aktualnych lub przyszłych trendów i wydarzeń, które mogą wpłynąć na finanse firmy.

Wskaźniki, mimo że przydatne, mogą być niedoskonałe. Ich wartość i przydatność zależy od kontekstu, w jakim są stosowane oraz od celów analizy. Nie każdy wskaźnik będzie pasować do każdej sytuacji lub branży, co może prowadzić do błędnych interpretacji, jeśli nie zostanie odpowiednio dostosowany do specyfiki przedsiębiorstwa lub sektora.

Bibliografia:

• Gabrusewicz W., Podstawy analizy finansowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005.
• Janik W., Paździor A., Paździor M., Analiza i diagnozowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, Monografie – Politechnika Lubelska, Lublin 2014.
• Libertowska A., Analiza finansowa a rodzaj działalności gospodarczej, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, Poznań 2010.