Zarządca sukcesyjny – kto to jest?

Instytucja zarządcy sukcesyjnego stanowi nieodzowne rozwiązanie prawne, które zabezpiecza ciągłość prowadzenia działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy. Mechanizm ten pozwala na płynne przejęcie kontroli nad przedsiębiorstwem w spadku do czasu uregulowania formalności spadkowych, chroniąc tym samym miejsca pracy, zachowując wartość firmy oraz zabezpieczając interesy kontrahentów i wierzycieli.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym zajmuje się zarządca sukcesyjny?
• Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?
• Jakie obowiązki musi spełniać zarządca sukcesyjny?
• Jakie korzyści przynosi stanowisko zarządcy sukcesyjnego dla firmy?

Najważniejsze informacje:

• Zarządca sukcesyjny może zostać powołany za życia przedsiębiorcy bądź po jego śmierci.
• Funkcję tę mogą pełnić: osoby fizyczne, małżonek przedsiębiorcy, spadkobiercy albo profesjonalni pełnomocnicy.
• Zarząd sukcesyjny zabezpiecza ciągłość działalności gospodarczej do czasu załatwienia formalności spadkowych.
• Instytucja ta chroni wartość przedsiębiorstwa w spadku oraz miejsca pracy.

Zarządca sukcesyjny – definicja

Zarządca sukcesyjny prowadzący przedsiębiorstwo wykonuje czynności prawnych niezbędnych do kontynuowania działalności gospodarczej zmarłego przedsiębiorcy, realizując zobowiązania przedsiębiorcy związanych z bieżącym funkcjonowaniem firmy.

Zarządca sukcesyjny to osoba fizyczna powołana do tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci jego właściciela, zapewniająca ciągłość działania firmy do czasu uregulowania spraw spadkowych.

Definicja zarządcy sukcesyjnego

Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, ale na rachunek spadkobierców, wykorzystując firmę zmarłego przedsiębiorcy do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, które następuje wraz z wydaniem europejskiego poświadczenia spadkowego bądź zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego może nastąpić za życia przedsiębiorcy w formie aktu notarialnego lub po jego śmierci na wniosek osób, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie.

Kto może objąć tę odpowiedzialną funkcję w ramach zarządu sukcesyjnego?

• doradca podatkowy – profesjonalista posiadający uprawnienia do prowadzenia ksiąg rachunkowych i reprezentowania przedsiębiorców przed organami administracji publicznej,
• małżonek przedsiębiorcy – osoba, której przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku na mocy ustawowego prawa dziedziczenia bądź zapisu windykacyjnego,
• osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych – dowolna osoba niemająca zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, wskazana przez przedsiębiorcę albo właścicieli przedsiębiorstwa,
• prokurent przedsiębiorstwa – osoba posiadająca prokurę ustanowioną za życia przedsiębiorcy, znająca specyfikę prowadzonej działalności gospodarczej,
• radca prawny lub adwokat – przedstawiciel zawodu prawniczego mogący zapewnić profesjonalne prowadzenie przedsiębiorstwa w spadku,
• spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy – osoba wskazana w testamencie, której przyznano prawo do dziedziczenia majątku obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez zmarłego,
• spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy – członek rodziny zmarłego dziedziczący z mocy prawa, w tym również osoba, która przyjęła zapis windykacyjny.

Powołanie zarządcy wymaga zgody wszystkich osób, jakim łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie, przy czym osoba pełniąca tę funkcję nie może pozostawać pod wpływem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej orzeczonego prawomocnym wyrokiem sądu.

Jakie obowiązki musi spełniać zarządca sukcesyjny?

Obowiązki zarządcy sukcesyjnego wynikające z przepisów prawa obejmują szeroki zakres działań związanych z kontynuowaniem jednoosobowej działalności gospodarczej na zasadach obowiązujących zmarłego wspólnika. Jak dokładnie kształtuje się odpowiedzialność osoby zarządzającej przedsiębiorstwem w spadku w kontekście wykonywania działalności gospodarczej?

Prowadzenie dokumentacji i sprawozdawczości

Zarządca sukcesyjny zobowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych przedsiębiorstwa w spadku, składania deklaracji podatkowych w imieniu właścicieli przedsiębiorstwa oraz informowania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o ustanowieniu zarządu sukcesyjnego w terminie 7 dni od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Realizacja zobowiązań pracowniczych

W zakresie obowiązków pracodawcy zarządca przejmuje wszelkie terminy spełnienia świadczenia wobec pracowników, zapewniając ciągłość zatrudnienia od chwili śmierci przedsiębiorcy. Terminem, w którym nastąpiło przejęcie pracownika, jest moment powołania zarządcy sukcesyjnego, jaki od tej chwili odpowiada za terminowe wypłaty wynagrodzeń oraz przestrzeganie przepisów prawa pracy.

Odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorstwa

Zarządca ponosi odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorcy związanych z prowadzeniem firmy, przy czym w przypadku skutku nienależytego wykonywania obowiązków może zostać pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spadkobierców wspólnika oraz właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.

Jakie korzyści przynosi stanowisko zarządcy sukcesyjnego dla firmy?

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego przynosi przedsiębiorstwu w spadku szereg istotnych korzyści, zabezpieczających jego funkcjonowanie w trudnym okresie po śmierci właściciela. Jakie konkretne przewagi wynikają z powołania osoby odpowiedzialnej za prowadzenie przedsiębiorstwa do czasu uregulowania formalności spadkowych?

Do najistotniejszych korzyści, jakie przynosi stanowisko zarządcy sukcesyjnego dla firmy, należą:

• ciągłość operacyjna działalności gospodarczej – zapewnienie nieprzerwanych dostaw, realizacji zamówień oraz obsługi klientów w okresie przejściowym między śmiercią przedsiębiorcy a przejęciem firmy przez spadkobierców,
• ochrona miejsc pracy – zachowanie zatrudnienia dla pracowników przedsiębiorstwa, którzy mogą kontynuować wykonywanie swoich obowiązków bez obaw o utratę pracy w związku z zawieszeniem działalności,
• stabilność finansowa przedsiębiorstwa – utrzymanie płynności finansowej poprzez możliwość: regulowania zobowiązań, inkasowania należności oraz korzystania z rachunku właścicieli przedsiębiorstwa,
• wiarygodność wobec kontrahentów – zachowanie zaufania partnerów biznesowych dzięki profesjonalnemu zarządzaniu firmą przez osobę posiadającą odpowiednie kompetencje i uprawnienia
• zabezpieczenie wartości przedsiębiorstwa – przeciwdziałanie deprecjacji majątku firmy, która mogłaby nastąpić w przypadku zawieszenia działalności na czas załatwienia formalności spadkowych,
• zachowanie pozycji rynkowej – utrzymanie konkurencyjności oraz udziału w rynku poprzez kontynuowanie działalności gospodarczej bez przerw w obsłudze klientów.

Dzięki tym korzyściom przedsiębiorstwo może przetrwać najtrudniejszy okres związany z odejściem właściciela, zachowując swoją wartość do momentu przejęcia przez spadkobierców po wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Instytucja zarządcy sukcesyjnego stanowi fundamentalne zabezpieczenie ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy, umożliwiając płynne funkcjonowanie przedsiębiorstwa w spadku do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Powołanie zarządcy następuje w formie aktu notarialnego za życia przedsiębiorcy bądź po jego śmierci na wniosek spadkobierców, przy czym funkcję tę może pełnić małżonek przedsiębiorcy któremu przysługuje udział w firmie, spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, czy też profesjonalny pełnomocnik niemający zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Ile czasu może trwać zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej? Maksymalny okres wynosi dwa lata od dnia śmierci przedsiębiorcy, chociaż w uzasadnionych przypadkach sąd może przedłużyć ten termin o kolejne trzy lata, co daje spadkobiercom wystarczający czas na uregulowanie formalności spadkowych oraz podjęcie decyzji o dalszych losach firmy. Odwołanie zarządcy sukcesyjnego może nastąpić w każdym czasie na zgodny wniosek wszystkich właścicieli przedsiębiorstwa w spadku albo z ważnych powodów przez sąd, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie interesów spadkobierców.