Płynność finansowa: wzór. Jak ją obliczyć?

Matematyka finansów to proste wzory, które każdy przedsiębiorca powinien znać na pamięć. Obliczanie płynności finansowej brzmi skomplikowanie, ale w rzeczywistości wystarczy kilka danych z bilansu i umiejętność dzielenia. Te wzory to Twoja polisa ubezpieczeniowa przed bankructwem. Bez nich latasz w ciemno, mając nadzieję, że jakoś się uda. Z nimi masz kontrolę i przewidywalność.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Jak obliczyć płynność finansową?
• Po co liczyć płynność finansową?

Jak obliczyć płynność finansową?

Płynność finansową można obliczyć na dwa sposoby: statycznie i dynamicznie.

Metoda statyczna bazuje na bilansie i jest prostsza – wystarczą dane z jednego sprawozdania. Pierwszym wskaźnikiem jest wskaźnik bieżącej płynności (current ratio). Jego wzór to:

aktywa obrotowe / zobowiązania bieżące. 

Jeśli w bilansie masz 500 000 zł aktywów obrotowych (gotówka, należności, zapasy) i 250 000 zł zobowiązań krótkoterminowych (kredyty, faktury do opłacenia), to:

500 000 / 250 000 = 2,0. 

Taki wynik mieści się w optymalnej normie 1,2-2,0^[1], co oznacza dobrą płynność. Wartość poniżej 1,0 to alarm – masz więcej długów niż zasobów.

Drugi wzór to wskaźnik płynności szybkiej (quick ratio). Tu odejmujemy od aktywów obrotowych zapasy i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe, ponieważ nie da się ich szybko zamienić na gotówkę. Wzór to:

(aktywa obrotowe - zapasy - rozliczenia) / zobowiązania bieżące. 

Przykład: masz 500 000 zł aktywów obrotowych, w tym 150 000 zł zapasów i 10 000 zł rozliczeń. Więc:

(500 000 - 150 000 - 10 000) / 250 000 = 340 000 / 250 000 = 1,36. 

To dobra wartość – norma to 1,0-1,2^[2]. Wskaźnik płynności szybkiej pokazuje, czy bez sprzedaży zapasów możesz spłacić długi.

Trzeci wzór to wskaźnik płynności gotówkowej (cash ratio):

środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe. 

Jeśli masz 40 000 zł na rachunku i 250 000 zł długów:

40 000 / 250 000 = 0,16. 

Norma to 0,1-0,2^[3], więc jesteś w zakresie.

Metoda dynamiczna to analiza przepływów pieniężnych. Tu nie patrzymy na stan na dany dzień, ale na ruch gotówki w czasie. Kluczowy wskaźnik to wskaźnik ogólnej wystarczalności środków pieniężnych:

przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / (spłata zadłużenia + wydatki inwestycyjne + wypłaty dywidend) 

Jeśli wynik wynosi 1,0 lub więcej, firma generuje wystarczająco gotówki z podstawowej działalności, żeby sfinansować wszystko sama. Poniżej 1,0 oznacza, że musisz sięgać po zewnętrzne źródła. Inny ważny wzór to cykl konwersji gotówki (CCC):

cykl zapasów + cykl należności - cykl zobowiązań 

To pokazuje, ile dni Twoja gotówka jest zamrożona w operacjach^[4].

Po co liczyć płynność finansową?

Liczenie płynności finansowej to kwestia przeżycia przedsiębiorstwa. Głównym powodem jest ocena zdolności do regulowania zobowiązań. Gdy wiesz, że Twój wskaźnik bieżącej płynności spada z 1,8 do 1,1, masz czas zareagować: przyspieszyć windykację, zaciągnąć linię kredytową czy odłożyć planowane inwestycje. Bez tej wiedzy działasz ślepo – dowiadujesz się o problemie, dopiero gdy nie możesz wypłacić wynagrodzeń lub dostawca odcina dostawy. Analiza płynności to system wczesnego ostrzegania, który daje przewagę czasową.

Drugi powód to minimalizacja ryzyka i świadome planowanie. Wskaźniki płynności finansowej pozwalają ocenić, czy firma jest w stanie przetrwać gorsze miesiące. Jeśli masz sezonowość sprzedaży, wyliczenia pokazują, ile rezerwy gotówki potrzebujesz na okres przestoju. To także argument w rozmowach z bankami – gdy ubiegasz się o kredyt, instytucje finansowe analizują Twoje wskaźniki. Niski poziom płynności to odmowa finansowania. Z drugiej strony, zbyt wysoka płynność (np. current ratio na poziomie 3,5) to sygnał dla inwestorów, że nie wykorzystujesz potencjału – gotówka leży martwa zamiast generować zyski.

Trzeci aspekt to optymalizacja zarządzania kapitałem obrotowym. Gdy liczysz Cykl Konwersji Gotówki, widzisz dokładnie, ile dni zajmuje przekształcenie towarów w gotówkę. Jeśli CCC wynosi 60 dni, możesz zastanowić się, jak go skrócić – może skrócić terminie płatności dla klientów z 30 do 14 dni, może przyspieszyć rotację zapasów. Każdy dzień mniej w CCC to szybszy dostęp do kapitału. Analiza ta pokazuje też, gdzie leży problem: może w należnościach krótkoterminowych (klienci płacą z opóźnieniem), może w zbyt długim cyklu spłaty zobowiązań (dostawcy naciskają na szybszą płatność).

Przedsiębiorcy często pytają: ‘Po co liczyć te wskaźniki, skoro widzę, ile mam na koncie?’ Odpowiadam: saldo konta to przeszłość, wskaźniki to przyszłość. Pokazują trendy i pozwalają działać proaktywnie. Firma, która regularnie liczy płynność, rzadko wpada w tarapaty finansowe, bo problemy widzi z wyprzedzeniem.

Piotr Pawulski, COO Cyrek Finance