Ocena 360 stopni – co to jest i jak ją przeprowadzić? 

Ocena 360 stopni jest powszechnie stosowanym narzędziem w środowisku biznesowym, które umożliwia gromadzenie informacji na temat pracy danej osoby z wielu źródeł. Opinie te mogą spływać zarówno od współpracowników, przełożonych, ale jak i podwładnych oraz klientów. Co więcej, zapewniają holistyczny ogląd umiejętności, kompetencji oraz zachowań danej osoby w miejscu pracy.  

Z tego artykułu dowiesz się: 

• Czym jest ocena 360 stopni?
• Jak przeprowadzić ocenę 360 stopni?
• Jakie są korzyści z oceny 360?
• Jakie są wady oceny 360?

Ocena 360 stopni – definicja 

Ocena 360 pozwala na skuteczną ocenę wydajności pracowników, co jest niezwykle istotne w kontekście optymalizacji efektywności operacyjnej oraz różnorodnych procesów i procedur w firmie. 

Ocena 360 stopni to proces oceny pracy danej osoby, wykorzystywany w zarządzaniu zasobami ludzkimi. 

Definicja oceny 360 stopni

Oceny dokonują zwykle specjalnie zdefiniowane grupy różnych interesariuszy (tj.: współpracownicy, klienci, przełożeni, podwładni, kontrahenci itp.), by w następnej kolejności udzielili oni swojej opinii na temat jej pracy (najczęściej za pomocą ankiet, kwestionariuszy oraz wywiadów). 

Najczęściej stosowane są ankiety i kwestionariusze, w których uczestnicy proszeni są o ocenę konkretnych umiejętności pracownika, a także jego kompetencji oraz zachowań na podstawie własnych obserwacji oraz doświadczeń, zebranych podczas współpracy. Na tym etapie mogą zostać ocenione różnego typu umiejętności np. komunikacja, zdolności przywódcze, praca zespołowa, efektywne zarządzanie czasem, adaptacja do zmian itp.  

Wywiady, choć potrafią dostarczyć szerszej wiedzy i dla niektórych to bardziej przystępna forma wyrażenia swojej opinii, są znacznie rzadziej wykorzystywane z racji tego, że są bardziej czasochłonne.  

Łatwiejszym logistycznie sposobem jest zapoznanie danych osób z ankietą i poproszenie ich o jej prawidłowe uzupełnienie. Różnorodne opinie, jakie uda się zebrać, dają w rezultacie znacznie pełniejszy zakres umiejętności, kompetencji ora zachowań ocenianego pracownika, co może przyczynić się do zwiększenia jego efektywności w kontekście rozwoju osobistego oraz zarządzania zasobami ludzkimi.  

Przeprowadzanie oceny 360 stopni 

Wdrożenie oceny 360 wymaga wcześniejszego starannego zaplanowania procesu, a następnie przestrzegania określonych zasad, które zagwarantują sprawiedliwy proces oceny. Aby prawidłowo przeprowadzić ocenę 360 stopni w swojej organizacji, zadbaj o: 

• Wybór narzędzi – warto zacząć od odpowiedniego narzędzia, do przeprowadzenia tego typu oceny. Dobrym rozwiązaniem będzie skorzystanie z platform i oprogramowań, które umożliwiają zarządzanie procesem oceny, zbieraniem danych, a także ich późniejszą analizą. 
• Szkolenie uczestników – przeszkolenie z właściwego sposobu oceny jest konieczne, by móc uzyskać jak najbardziej konstruktywne wyniki. W kursie powinny uczestniczyć zarówno osoby, które będą oceniały innych, jak i osoby oceniane. Dzięki temu poznają zasady oceny oraz jej cele, a także techniki udzielania konstruktywnego feedbacku. Ponadto, uczestnicy muszą mieć pewność, że ich odpowiedzi będą wykorzystywane jedynie w celach oceny oraz ich rozwoju osobistego lub organizacji. 
• Komunikacja i zaangażowanie – uczestnicy oceny powinni mieć zapewnioną dobrą komunikację podczas przeprowadzania procesu. Organizacja ma za zadanie jasno zakomunikować cele oraz korzyści oceny 360, co zachęci uczestników do wzięcia w niej udziału oraz współpracy. 

Korzyści z oceny 360 

Ocena 360 stopni może przynieść liczne korzyści zarówno pracownikom, jak i menadżerom oraz całej organizacji. Holistyczne podejście do oceny danej jednostki pozwala na uzyskanie pełnego obrazu jego zdolności, nawyków oraz kwalifikacji, co może prowadzić do wielu pozytywnych efektów. Jednym z najważniejszych z nich jest zdecydowanie subiektywny feedback z wielu stron na temat wykonywanej pracy, co pozwala na świadome zrozumienie swoich mocnych stron oraz określenie obszarów dalszego rozwoju. Tego typu działanie pozwala na pracę nad poprawą swoich umiejętności oraz kompetencji, co finalnie może przyczynić się do osobistego rozwoju oraz awansu zawodowego. 

Z perspektywy menadżerów, ocena 360 to świetne narzędzie do budowania silnych i efektywnych zespołów, poprzez identyfikację mocnych stron ich poszczególnych członków, a następnie obszarów, gdzie mogą oni potrzebować wsparcia. Tego typu strategia pozwala menadżerom dostosować swoje podejście do zarządzania tak, by móc jak najlepiej wykorzystać potencjał każdego pracownika i przez to osiągnąć zamierzone cele organizacyjne. 

Zastosowanie tej metody może również znacznie wpłynąć na poprawę efektywności pracy, poprzez zidentyfikowanie obszarów, które wymagają poprawy a w następnej kolejności podejmowanie działań, mających zwiększenie produktywności w danym obszarze. Co więcej, oswajanie pracowników oraz innych członków organizacji z kulturą feedbacku i wsparcia pozwala na zyskanie w ich oczach, co znacznie przełoży się na ich lojalność, zaangażowanie oraz motywację. 

Wady oceny 360 

Oprócz licznych korzyści oceny 360 zarówno dla pracowników, jak i pracodawców oraz całych organizacji, metoda ta posiada również pewne wady: 

• Główną wadą jest subiektywność oceny, która może być oparta na indywidualnych uprzedzeniach, preferencjach lub fałszywych spostrzeżeniach. Dlatego też osobiste relacje między pracownikami, stronniczość osób oceniających czy wcześniejsze konflikty między pracownikami mogą mieć wpływ na rzetelność oceny, co niekorzystnie wpływa na ogólny wizerunek organizacji. 
• W sytuacji, gdy oceny będą postrzegane jako niesprawiedliwe, niekonstruktywne lub nie będą posiadały pozytywnego feedbacku, mogą obniżyć morale pracowników, obniżyć ich motywację oraz zniechęcić do dalszej pracy, co może wpłynąć na ich efektywność oraz wydajność. 
• ⁣Chcąc zapewnić rzetelny i konstruktywny proces przeprowadzenia oceny 360, należy wcześniej przeprowadzić odpowiednie szkolenie dla osób, które w nich uczestniczą zarówno jako oceniający, jak i oceniani, co może generować dodatkowe koszty. Podczas szkolenia warto poruszyć kwestie związane z technikami oceny, udzielania feedbacku, a także świadomości własnych uprzedzeń oraz stronniczości. Klarowne zasady pozwolą na uzyskanie przejrzystego i uczciwego procesu oceny pracownika. 

Pomimo kilku wad, ocena 360 jest wszechstronnym narzędziem, służącym do oceny na różnych płaszczyznach organizacji. Dzięki niej można w rzetelny sposób zweryfikować efektywność pracowników na różnych stanowiskach, a także dokonać oceny całej organizacji. Holistyczne podejście umożliwia uzyskanie pełnego obrazu umiejętności, kompetencji oraz zachowań, dzięki którym można skierować karierę oraz rozwój osobisty danej osoby na właściwe tory. To niezwykle wartościowe narzędzie, zarówno dla rozwoju osobistego, jak i poprawy efektywności operacyjnej organizacji.