Obowiązek raportowania ESG – kogo dotyczy?

Obowiązek raportowania ESG stanowi obecnie jeden z najważniejszych wymogów regulacyjnych, który fundamentalnie przekształca krajobraz sprawozdawczości przedsiębiorstw w Unii Europejskiej oraz wyznacza nowe standardy transparentności w obszarze zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) wprowadza kompleksowe wymogi dotyczące raportowania informacji niefinansowych, które obejmują szeroki spektrum organizacji – od dużych spółek publicznych po średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdach europejskich. Jakie konkretne kryteria decydują o tym, które podmioty gospodarcze muszą wdrożyć obowiązkowe systemy monitorowania oraz raportowania działań w zakresie ESG, a jakie pozostają poza zakresem tych regulacji?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Dlaczego istnieje obowiązek raportowania ESG?
• Jak często należy raportować ESG?
• Kogo dotyczy obowiązek raportowania ESG?
• Kto rozlicza raporty ESG?

Najważniejsze informacje:

• Obowiązek raportowania ESG wynika z dyrektywy CSRD i służy zwiększeniu transparentności działań przedsiębiorstw.
• Raportowanie odbywa się raz w roku zgodnie z standardami ESRS oraz europejskimi standardami.
• Dotyczy dużych spółek, średnich przedsiębiorstw notowanych i grup kapitałowych przekraczających określone progi.
• Proces raportowania ESG obejmuje: zbieranie danych, analitykę wskaźników ESG, a także zewnętrzną weryfikację.
• Nadzór sprawują: organy regulacyjne, instytucje finansowe oraz niezależne podmioty audytorskie.

Dlaczego istnieje obowiązek raportowania ESG?

Obowiązek raportowania ESG został wprowadzony w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie interesariuszy na transparentne informacje dotyczące wpływu działalności przedsiębiorstw na: środowisko naturalne, społeczeństwo oraz jakość ładu korporacyjnego. Dyrektywa CSRD stanowi kluczowy element europejskiej strategii transformacji gospodarki w kierunku modelu bardziej zrównoważonego, umożliwiając: instytucjom finansowym, inwestorom i lokalnymi społecznościom podejmowanie świadomych decyzji opartych na rzetelnych danych dotyczących kryteriów ESG.

Dlaczego standaryzacja procesów raportowania zrównoważonego rozwoju stała się priorytetem dla europejskich organów regulacyjnych? Wprowadzenie obowiązku raportowania ESG ma na celu również wspieranie realizacji celów zrównoważonego rozwoju poprzez zwiększenie odpowiedzialności przedsiębiorstw za ich oddziaływanie na otoczenie, co przyczynia się do budowania bardziej odpowiedzialnego ekosystemu biznesowego oraz wspierania transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego zgodnie z europejskimi standardami ochrony środowiska, a także społecznej odpowiedzialności.

Jak często należy raportować ESG?

Zgodnie z wymogami dyrektywy CSRD, przedsiębiorstwa zobowiązane do raportowania ESG muszą publikować raporty zrównoważonego rozwoju raz w roku, jednocześnie z publikacją sprawozdań finansowych za dany rok obrotowy. Harmonogram raportowania jest ściśle powiązany z cyklem sprawozdawczości finansowej organizacji, co zapewnia spójność oraz porównywalność informacji finansowych, a ponadto niefinansowych prezentowanych interesariuszom.

W jakich okolicznościach przedsiębiorstwa mogą być zobowiązane do częstszego raportowania działań w zakresie ESG? Standardy ESRS przewidują możliwość publikacji raportów kwartalnych bądź półrocznych w przypadku organizacji działających w sektorach o szczególnie wysokim ryzyku środowiskowym albo społecznym, jednak podstawowym wymogiem pozostaje coroczne raportowanie zgodne z europejskimi standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, które umożliwia systematyczne monitorowanie postępów w realizacji celów ESG oraz ocenę skuteczności podejmowanych działań przez grupy kapitałowe, jak też duże spółki.

Kogo dotyczy obowiązek raportowania ESG?

Zakres podmiotowy obowiązku raportowania ESG został precyzyjnie określony w dyrektywie CSRD i obejmuje różne kategorie organizacji w zależności od ich: wielkości, struktury kapitałowej oraz charakteru działalności gospodarczej. Istotne znaczenie mają kryteria ilościowe, do jakich należą: roczne przychody, liczba zatrudnionych pracowników oraz wartość aktywów, które determinują przynależność przedsiębiorstw do poszczególnych kategorii zobowiązanych do raportowania.

Obowiązek raportowania ESG należy do następujących podmiotów:

• duże spółki publiczne – przedsiębiorstwa notowane na regulowanych rynkach finansowych, które przekraczają co najmniej dwa z trzech progów: 250 zatrudnionych, 40 milionów euro przychodów oraz 20 milionów euro sumy bilansowej, zgodnie z europejskimi standardami klasyfikacji podmiotów gospodarczych,
• grupy kapitałowe – organizacje będące jednostkami dominującymi w strukturach korporacyjnych, które konsolidują sprawozdania finansowe i są odpowiedzialne za raportowanie działań ESG wszystkich podmiotów zależnych działających w zakresie zrównoważonego rozwoju,
• instytucje finansowe – banki, firmy ubezpieczeniowe, jak też inne podmioty świadczące usługi finansowe, jakie ze względu na swoją rolę w finansowaniu gospodarki podlegają szczególnym wymogom raportowania wpływu swojej działalności na środowisko oraz społeczeństwo,
• średnie przedsiębiorstwa notowane – organizacje notowane na giełdach europejskich, które pomimo mniejszej skali działalności niż duże spółki, mają obowiązek transparentnego raportowania swojego wpływu na lokalne społeczności oraz środowisko naturalne zgodnie z kryteriami ESG,
• spółki z krajów trzecich – przedsiębiorstwa spoza Unii Europejskiej, generujących znaczące przychody na rynku europejskim i mających jednostki zależne w Polsce bądź innych państwach członkowskich, podlegające tym samym wymogom co europejskie organizacje.

Ta szeroka definicja zakresu podmiotowego zapewnia kompleksowe objęcie raportowaniem ESG najważniejszych segmentów europejskiej gospodarki oraz umożliwia skuteczne monitorowanie postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju przez różnorodne typy podmiotów gospodarczych.

Kto rozlicza raporty ESG?

System nadzoru nad raportowaniem ESG opiera się na wielopoziomowej strukturze kontroli, która obejmuje różne typy instytucji odpowiedzialnych za: weryfikację, monitorowanie oraz egzekwowanie zgodności z wymogami dyrektywy CSRD. Główną odpowiedzialność ponoszą krajowe organy nadzoru finansowego i regulatorzy rynkowi, współpracujący z międzynarodowymi organizacjami w zakresie harmonizacji standardów, a także wymogów raportowania.

Do organów rozliczających raporty ESG należą:

• firmy audytorskie – niezależne podmioty świadczące usługi weryfikacji raportów ESG, przeprowadzające szczegółowe audyty zgodności z standardami ESRS oraz potwierdzające wiarygodność prezentowanych przez organizacje wskaźników zrównoważonego rozwoju,
• instytucje finansowe – banki i fundusze inwestycyjne, jakie w ramach swojej należytej staranności analizują jakość raportowania ESG przy podejmowaniu decyzji kredytowych oraz inwestycyjnych, wpływając tym samym na egzekwowanie wysokich standardów sprawozdawczości,
• krajowe organy nadzoru – instytucje regulacyjne działające w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej, odpowiedzialne za monitorowanie zgodności lokalnych przedsiębiorstw z wymogami dyrektywy CSRD oraz nakładanie sankcji w przypadku naruszeń,
• organizacje branżowe – stowarzyszenia i izby gospodarcze reprezentujące różne sektory gospodarki, wspierające swoich członków w procesie implementacji wymogów raportowania ESG, a ponadto promujących najlepsze praktyki w obszarze zrównoważonego rozwoju,
• podmioty certyfikujące – wyspecjalizowane organizacje wydające certyfikaty potwierdzające zgodność działań przedsiębiorstw z kryteriami ESG, które współpracują z grupami kapitałowymi oraz dużymi spółkami w zakresie weryfikacji ich systemów zarządzania zrównoważonym rozwojem.

Tak zróżnicowany system kontroli zapewnia kompleksowe monitorowanie jakości raportowania ESG i wspiera przedsiębiorstwa w osiąganiu wysokich standardów transparentności, a także odpowiedzialności w obszarze społecznej odpowiedzialności i ochrony środowiska naturalnego.

Obowiązek raportowania ESG stanowi fundamentalną transformację w podejściu do sprawozdawczości przedsiębiorstw, wykraczającą daleko poza tradycyjne ramy raportowania finansowego oraz wprowadzającą nowe standardy transparentności w obszarze zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z dyrektywą CSRD, szeroki spektrum organizacji – od dużych spółek publicznych po średnie przedsiębiorstwa notowane, jak również grupy kapitałowe – musi wdrożyć kompleksowe systemy monitorowania i raportowania swojego wpływu na: środowisko naturalne, lokalne społeczności oraz jakość ładu korporacyjnego.

Proces ten wymaga nie tylko spełnienia formalnych wymogów regulacyjnych, lecz także autentycznego zaangażowania w budowanie kultury odpowiedzialności społecznej i środowiskowej, co przekłada się na długoterminowe korzyści w postaci: lepszego dostępu do kapitału, wzmocnienia reputacji, a przede wszystkim budowania przewagi konkurencyjnej opartej na zaufaniu, jak też transparentności działań zgodnych z europejskimi standardami oraz celami zrównoważonego rozwoju.