Human centered design – co to jest i na czym polega?

Human centered design to sposób myślenia o projektowaniu, który zaczyna się nie od technologii, trendów ani założeń biznesowych, ale od ludzi i ich realnych doświadczeń. Zamiast projektować „dla użytkownika”, projektuje się z użytkownikiem w centrum procesu, uwzględniając jego potrzeby, ograniczenia, emocje i codzienne zachowania.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest human centered design?
• Na czym polega podejście human centered design w praktyce projektowej?
• Czym human centered design różni się od user centered design i design thinking?
• Jak wygląda proces projektowy w human centered design?
• Dlaczego dogłębne zrozumienie użytkowników ma kluczowe znaczenie w HCD?
• Jaką rolę odgrywa prototypowanie i testowanie w procesie human centered design?
• Jakie są zalety human centered design dla produktów i usług?
• W jakich obszarach stosuje się human centered design?

Najważniejsze informacje:

• Human centered design to podejście projektowe, które stawia ludzi i ich rzeczywiste potrzeby w centrum całego procesu projektowania.
• Human centered design opiera się na dogłębnym zrozumieniu użytkowników oraz kontekstu, w jakim korzystają z produktów i usług.
• Proces projektowy w human centered design ma charakter iteracyjny i obejmuje analizę, generowanie pomysłów, prototypowanie, testowanie oraz wdrożenie.
• Prototypowanie i testowanie pozwalają weryfikować założenia projektowe w realnych warunkach i ograniczać ryzyko błędnych decyzji.
• Human centered design zwiększa użyteczność, funkcjonalność i jakość doświadczeń użytkowników.
• Podejście human centered design znajduje zastosowanie w projektowaniu produktów cyfrowych, usług, technologii, produktów fizycznych oraz przestrzeni.

Human centered design – definicja

Human centered design (HCD) to podejście projektowe koncentrujące się na tym, jak ludzie faktycznie korzystają z produktów, usług i rozwiązań. Zakłada, że dobre projektowanie i rozwiązywanie problemów nie wynika z intuicji projektanta ani z samych danych biznesowych, ale z głębokiego zrozumienia użytkowników. W centrum uwagi znajdują się ich potrzeby, oczekiwania, doświadczenia oraz kontekst, w jakim funkcjonują. Jego podstawą jest norma ISO 9241-210:2019(E)^{[1] [2] [3]}.

Human centered design to projektowanie zorientowane na człowieka, w którym użytkownicy końcowi i ich rzeczywiste potrzeby stanowią punkt wyjścia oraz odniesienie na każdym etapie procesu projektowego.

Definicja human centered designu

Jest to proces tworzenia produktów i usług oparty na obserwacji, badaniach i testowaniu, które pozwala tworzyć rozwiązania dopasowane do ludzkich zachowań i prawdziwych oczekiwań użytkowników, a nie abstrakcyjnych założeń. Projektowanie skoncentrowane na człowieku uwzględnia różnorodność użytkowników, ich ograniczenia i preferencje, dzięki czemu powstają rozwiązania funkcjonalne, zrozumiałe i użyteczne w realnych warunkach.

Na czym polega podejście human centered design w praktyce projektowej?

Podejście human centered design w praktyce projektowej polega na konsekwentnym osadzaniu wszystkich decyzji projektowych w realnych potrzebach i zachowaniach użytkowników. Proces nie zaczyna się od gotowego rozwiązania, lecz od zrozumienia problemu z perspektywy ludzi, którzy będą z niego korzystać, oraz kontekstu, w jakim funkcjonują. To przesuwa ciężar projektowania z samego „wymyślania” na analizę, obserwację i interpretację doświadczeń użytkowników.

W praktyce human centered design oznacza pracę iteracyjną, w której pomysły są regularnie weryfikowane poprzez prototypowanie i testowanie, żeby odpowiadały na rzeczywiste potrzeby użytkowników. Rozwiązania nie są traktowane jako finalne od pierwszej wersji, lecz rozwijane i udoskonalane na podstawie informacji zwrotnej. Każdy etap procesu projektowego służy lepszemu dopasowaniu produktu, usługi lub systemu do rzeczywistych potrzeb, a nie do założeń projektowych czy technologicznych możliwości.

Czym human centered design różni się od user centered design i design thinking?

Human centered design różni się od user centered design przede wszystkim zakresem perspektywy, z jakiej analizowane są potrzeby ludzi. User centered design koncentruje się głównie na użytkowniku produktu i jego interakcji z konkretnym rozwiązaniem, najczęściej cyfrowym. Human centered design idzie krok dalej, uwzględniając szerszy kontekst funkcjonowania człowieka, jego emocje, ograniczenia, środowisko społeczne oraz sytuacje niezwiązane bezpośrednio z samym produktem.

W porównaniu z design thinking human centered design nie jest jedynie zestawem narzędzi ani modelem pracy warsztatowej, lecz spójnym podejściem projektowym. Design thinking często służy do generowania pomysłów i pracy koncepcyjnej w zespołach interdyscyplinarnych, natomiast human centered design kładzie większy nacisk na ciągłe badanie, testowanie i rozwijanie rozwiązań w oparciu o doświadczenia użytkowników. W efekcie human centered design integruje elementy user centered design i design thinking, ale zachowuje silniejszy fokus na człowieku jako punkcie odniesienia dla całego procesu projektowego.

Jak wygląda proces projektowy w human centered design?

Proces projektowy w human centered design opiera się na logicznej sekwencji działań, ale nie ma charakteru liniowego. Poszczególne etapy wzajemnie się przenikają i mogą być wielokrotnie powtarzane, jeśli analiza pokazuje, że rozwiązanie wymaga korekty. Całość służy temu, aby decyzje projektowe wynikały z realnych potrzeb użytkowników, a nie z założeń przyjętych na początku:

• Zrozumienie użytkowników i kontekstu – analiza zachowań, potrzeb, oczekiwań i ograniczeń użytkowników końcowych poprzez obserwacje, rozmowy, badania jakościowe i analizę doświadczeń.
• Definiowanie problemu projektowego – porządkowanie zebranych informacji, identyfikacja rzeczywistych problemów oraz wyzwań, na które projekt ma odpowiedzieć. Jest to też moment, żeby określić, jakie powinny być istotne cechy projektu.
• Generowanie pomysłów – w fazie tworzenia pomysłów rozwija się różne koncepcji rozwiązań w oparciu o wnioski z badań, bez przywiązania do jednej wizji na starcie.
• Faza prototypowania – szybkie przełożenie pomysłów na proste prototypy lub wersje testowe, które można realnie ocenić. Ten etap kładzie nacisk na testowanie różnych wersji produktu, które będą odpowiadać na różne wyzwania projektowe.
• Testowanie z użytkownikami – sprawdzanie prototypów w praktyce, zbieranie informacji zwrotnej i obserwacja grup fokusowych pomagają ocenić, jak rozwiązania działają w rzeczywistych warunkach. Analizie podlegają wszystkie elementy projektu, a zwłaszcza te, z którymi użytkownicy mają największy problem.
• Faza wdrożenia i dalszy rozwój – uruchomienie rozwiązania oraz jego ciągłe udoskonalanie na podstawie nowych danych i doświadczeń użytkowników.

Dzięki takiemu podejściu proces projektowania pozostaje elastyczny i otwarty na zmiany, a końcowe rozwiązania są lepiej dopasowane do ludzkich potrzeb i sposobu funkcjonowania w codziennym życiu.

Dlaczego dogłębne zrozumienie użytkowników ma kluczowe znaczenie w HCD?

Dogłębne zrozumienie użytkowników stanowi fundament human centered design, ponieważ pozwala projektować rozwiązania odpowiadające na rzeczywiste problemy, a nie na wyobrażenia o nich. Bez poznania motywacji, zachowań i ograniczeń ludzi łatwo stworzyć produkt atrakcyjny wizualnie, ale oderwany od codziennego doświadczenia użytkowników. HCD zakłada, że dopiero kontakt z realnymi sytuacjami ujawnia, czego ludzie faktycznie potrzebują i z czym się mierzą.

Analiza doświadczeń użytkowników umożliwia wychwycenie niuansów, które nie są widoczne na poziomie deklaracji czy danych ilościowych. Obserwacja zachowań, rozmowy i testy pokazują, w jaki sposób ludzie podejmują decyzje, gdzie pojawiają się bariery oraz jakie rozwiązania są dla nich intuicyjne. Dzięki temu projektowanie przestaje opierać się na przypuszczeniach, a zaczyna wynikać z lepszego zrozumienia ludzkich potrzeb, co bezpośrednio wpływa na jakość, użyteczność i trwałość tworzonych rozwiązań.

Projektowanie oparte na human centered design pozwala odejść od zgadywania potrzeb użytkowników na rzecz pracy z realnymi zachowaniami i doświadczeniami. To właśnie kontakt z użytkownikami i analiza ich codziennych problemów sprawiają, że projekt przestaje być teoretyczny, a zaczyna działać w praktyce.

Michał Włodarczyk, Head of Customer Success

Jaką rolę odgrywa prototypowanie i testowanie w procesie human centered design?

Prototypowanie i testowanie pełnią w human centered design rolę narzędzi weryfikujących założenia projektowe w realnym kontekście użytkowania. Zamiast zakładać, że dane rozwiązanie będzie działać, tworzy się jego uproszczoną wersję i sprawdza, jak faktycznie funkcjonuje w rękach użytkowników. Dzięki temu projektowanie opiera się na obserwacji i doświadczeniu, a nie na spekulacjach.

Testowanie prototypów pozwala szybko wychwycić błędy, nieintuicyjne elementy oraz rozbieżności między oczekiwaniami projektantów a rzeczywistymi zachowaniami użytkowników. Informacja zwrotna z testów staje się podstawą do wprowadzania zmian i kolejnych iteracji, co ogranicza ryzyko kosztownych pomyłek na etapie wdrożenia. W efekcie prototypowanie i testowanie wspierają tworzenie rozwiązań lepiej dopasowanych do ludzkich potrzeb i realnych warunków użytkowania.

Jakie są zalety human centered design dla produktów i usług?

Zalety human centered design wynikają bezpośrednio z faktu, że rozwiązania powstają w oparciu o realne doświadczenia i potrzeby użytkowników. Zamiast skupiać się wyłącznie na funkcjach lub estetyce, podejście to pozwala tworzyć produkty i usługi, które są zrozumiałe, użyteczne i łatwe w codziennym użytkowaniu. Przekłada się to nie tylko na jakość projektu, ale także na jego odbiór i długofalową wartość:

• Lepsze dopasowanie do potrzeb użytkowników – rozwiązania odpowiadają na rzeczywiste problemy, a nie hipotetyczne scenariusze.
• Wyższa użyteczność i funkcjonalność – produkty i usługi są intuicyjne oraz dostosowane do zachowań ludzi.
• Lepsze doświadczenia użytkowników – spójność, czytelność i komfort korzystania wpływają na pozytywny odbiór projektu.
• Mniejsze ryzyko błędnych decyzji projektowych – testowanie i iteracje pozwalają wcześnie wykrywać problemy.
• Większa akceptacja rynkowa – rozwiązania są bliższe oczekiwaniom konsumentów i łatwiejsze do wdrożenia.
• Budowanie długoterminowej wartości – lepsze doświadczenia przekładają się na zaufanie i lojalność klientów.

Dzięki human centered design produkty i usługi przestają być jednorazowym projektem, a stają się rozwiązaniami, które rozwijają się razem z użytkownikami i ich zmieniającymi się potrzebami.

W jakich obszarach stosuje się human centered design?

Human centered design znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie rozwiązania mają realnie wpływać na sposób funkcjonowania ludzi. Podejście to nie jest ograniczone do jednej branży ani typu projektu, ponieważ opiera się na uniwersalnym założeniu projektowania zorientowanego na człowieka. Dzięki temu może być wykorzystywane zarówno w środowiskach cyfrowych, jak i w projektowaniu produktów, usług czy przestrzeni:

• Produkty cyfrowe i technologie – aplikacje mobilne, platformy internetowe, systemy informatyczne projektowane z myślą o doświadczeniach użytkowników.
• Usługi i procesy – projektowanie usług, obsługi klienta oraz doświadczeń, które składają się na kontakt użytkownika z marką.
• Produkty fizyczne – przedmioty codziennego użytku tworzone z uwzględnieniem ergonomii, zachowań i ograniczeń użytkowników.
• Przestrzenie i środowiska – projektowanie przestrzeni publicznych, biurowych i usługowych dostosowanych do ludzkich potrzeb.
• Rozwiązania biznesowe i organizacyjne – procesy, narzędzia i modele pracy wspierające ludzi w wykonywaniu zadań.
• Innowacyjne projekty interdyscyplinarne – łączenie technologii, designu i usług w odpowiedzi na złożone problemy.

Tak szerokie zastosowanie sprawia, że human centered design pozostaje elastycznym podejściem projektowym, które można dopasować do różnych skal, branż i wyzwań, zawsze zachowując fokus na człowieku.