Faktoring – co to jest i jak z niego korzystać?

Faktoring stał się popularnym narzędziem finansowania dla współczesnych przedsiębiorstw poszukujących płynności. Co kryje się za tym terminem i jakie korzyści może przynieść Twojej firmie?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest faktoring?
• Jakie są rodzaje faktoringu?
• Jakie są prawne aspekty faktoringu?
• Jakie są zależności między faktoringiem a innymi źródłami finansowania?
• Jak wybrać firmę faktoringową?
• Co wpływa na koszty faktoringu?
• Jakie są wady faktoringu?
• Co można zyskać dzięki faktoringowi?

Faktoring – definicja

Faktoring to usługa finansowa, w której przedsiębiorstwo sprzedaje swoje należności (np. faktury) faktorowi (to jest specjalistyczna instytucja finansowa) w zamian za szybką płatność. W praktyce oznacza to, że firma otrzymuje od faktora pieniądze za faktury przed ich terminem płatności, co może poprawić płynność finansową przedsiębiorstwa. W procesie faktoringu biorą udział trzy główne strony:

• Sprzedawca (klient faktora) – przedsiębiorstwo, które dostarcza towary lub usługi swoim klientom na kredyt i następnie sprzedaje je faktorowi w celu uzyskania szybkiej płatności. Zazwyczaj korzysta z faktoringu, by poprawić płynność finansową i zminimalizować ryzyko związane z opóźnieniami w płatnościach lub niewypłacalnością swoich klientów.
• Faktor (instytucja faktoringowa) – to specjalistyczna instytucja finansowa (może to być bank lub niezależna firma specjalizująca się w usługach faktoringu), która kupuje należności od sprzedawcy. Faktor płaci sprzedawcy natychmiastową kwotę opartą na wartości faktury (zwykle jest to pewien procent wartości faktury, a reszta zostaje wypłacona po odebraniu pełnej kwoty od dłużnika, pomniejszona o opłatę za usługę faktoringu). W zależności od rodzaju faktoringu faktor może również przejąć ryzyko niewypłacalności dłużnika.
• Dłużnik (odbiorca) – to klient sprzedawcy, który otrzymał towary lub usługi na kredyt i jest zobowiązany do zapłaty za nie na podstawie wystawionej faktury. Po sprzedaży tej faktury faktorowi dłużnik jest zobowiązany do dokonania płatności bezpośrednio do faktora, a nie do pierwotnego sprzedawcy.

Proces faktoringu zwykle przebiega w następujący sposób – sprzedawca dostarcza towar lub usługę dłużnikowi, wystawia fakturę, a następnie sprzedaje tę fakturę faktorowi w zamian za natychmiastową płatność. Gdy nadejdzie termin płatności faktury, dłużnik dokonuje płatności bezpośrednio do faktora.

Faktoring to usługa finansowa, w ramach której przedsiębiorstwo sprzedaje swoje wierzytelności firmie faktoringowej w zamian za szybką płatność.

Definicja faktoringu.

Rodzaje faktoringu

Faktoring może przyjmować różne formy, w zależności od konkretnych potrzeb i umów pomiędzy stronami. Oto najpopularniejsze rodzaje faktoringu:

• Faktoring z regresem – jeżeli dłużnik nie zapłaci faktury w ustalonym terminie, faktor może domagać się zwrotu od sprzedawcy wcześniej wypłaconych środków. Oznacza to, że ryzyko niewypłacalności dłużnika spoczywa na sprzedawcy.
• Faktoring bez regresu – faktor przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika. Jeśli dłużnik nie zapłaci faktury w terminie, faktor nie będzie mógł dochodzić zwrotu środków od sprzedawcy.
• Faktoring domowy (krajowy) – dotyczy faktur wystawionych na odbiorców z tego samego kraju co sprzedawca.
• Faktoring międzynarodowy (eksportowy) – obejmuje faktury wystawione na odbiorców z innych krajów. Jest stosowany, gdy sprzedawca eksportuje towary lub usługi za granicę.
• Faktoring niepełny (selektywny) – sprzedawca decyduje, które konkretnie faktury chce sprzedać faktorowi, zamiast sprzedawania całej puli faktur.
• Faktoring odwrotny (reverse factoring) – jest inicjowany przez dłużnika (a nie sprzedawcę). Dłużnik (często duże przedsiębiorstwo) wskazuje, które faktury wystawione przez jego dostawców mają zostać opłacone przez faktora przed terminem płatności. W praktyce pomaga to dłużnikowi w zarządzaniu płatnościami i poprawie relacji z dostawcami.
• Faktoring bez powiadamiania (cichy) – w tym przypadku dłużnik nie jest informowany o sprzedaży faktury faktorowi. Płatność od dłużnika jest nadal dokonywana na rzecz sprzedawcy, który następnie przekazuje środki faktorowi.
• Faktoring z powiadamianiem – dłużnik jest informowany o transakcji faktoringowej i jest instruowany, aby dokonywać płatności bezpośrednio na rzecz faktora.
• Faktoring z usługami – oprócz finansowania faktor oferuje dodatkowe usługi, takie jak zarządzanie należnościami, obsługa księgowa czy ściąganie długów.
• Faktoring matrycowy (bulk factoring) – polega na sprzedaży całego portfela należności faktorowi, zamiast pojedynczych faktur.

Prawne aspekty faktoringu

Faktoring związany jest z szeregiem aspektów prawnych, które definiują i regulują relacje między zainteresowanymi stronami. Najważniejszym dokumentem jest umowa faktoringu między sprzedawcą a faktorem – określa ona m.in. opłaty, ryzyko niewypłacalności dłużnika czy prawa i obowiązki obu stron. W jej wypadku kluczowe jest przeniesienie wierzytelności od sprzedawcy do faktora, co w wielu jurysdykcjach musi być dokonane w formie pisemnej.

W zależności od typu faktoringu dłużnik może być powiadamiany o sprzedaży jego długu, co oznacza, że zobowiązany jest do dokonania płatności na rzecz faktora, a nie pierwotnego sprzedawcy. W niektórych przypadkach faktor może również wymagać dodatkowych zabezpieczeń, takich jak poręczenia lub gwarancje. Ze względu na wrażliwość niektórych informacji, wiele umów faktoringowych zawiera klauzule dotyczące zachowania poufności.

Istotne jest też to, że w niektórych krajach instytucje faktoringowe podlegają regulacjom prawnym i nadzorowi podobnie jak banki lub inne instytucje finansowe. Transakcje faktoringowe mogą również wpłynąć na opodatkowanie firmy, co dotyczy zarówno podatku dochodowego, jak i VAT. Jeśli chodzi o konflikty i spory związane z umową faktoringową, wiele z nich zawiera postanowienia dotyczące mechanizmów ich rozstrzygania, takich jak mediacja czy arbitraż.

W Polsce faktoring nie jest określany jako czynność bankowa, co oznacza, że do jego prowadzenia nie wymaga się zezwolenia NBP czy Komisji Nadzoru Finansowego. Warto także podkreślić, że umowa faktoringowa nie figuruje w polskim kodeksie cywilnym, więc może być kształtowana dość swobodnie. Umowy faktoringowe są przez polskie prawo traktowane jako umowy nienazwane, więc stosuje się wobec nich przepisy z Kodeksu Cywilnego dotyczące tego typu umów oraz Europejskiego Prawa Kontraktów.

Faktoring a inne źródła finansowania

Faktoring to jedno z wielu dostępnych źródeł finansowania dla przedsiębiorstw. Podobnie jak kredyty bankowe czy leasing, służy przede wszystkim zapewnieniu dodatkowych środków finansowych firmie. Faktoring jednakże koncentruje się na finansowaniu na podstawie należności od kontrahentów, czyli faktur za dostarczone towary lub usługi. Dzięki temu przedsiębiorstwo może szybciej uzyskać płatność za swoje produkty lub usługi, nie czekając na termin zapadalności faktury. W przypadku kredytu bankowego firma zaciąga zobowiązanie, które musi spłacić w określonym czasie wraz z odsetkami. Leasing zaś polega na finansowaniu środków trwałych, gdzie przedmiot leasingu jest własnością leasingodawcy do momentu zakończenia umowy.

Co więcej, faktoring często wiąże się z przejęciem przez faktora ryzyka niewypłacalności dłużnika (w faktoringu bez regresu), podczas gdy w przypadku kredytu bankowego ryzyko niespłacenia zobowiązania zazwyczaj pozostaje po stronie przedsiębiorstwa. Firmy często łączą różne metody finansowania w celu optymalizacji kosztów i dostępu do kapitału. Na przykład przedsiębiorstwo może korzystać z faktoringu do finansowania bieżącej działalności, podczas gdy na inwestycje długoterminowe może zaciągnąć kredyt bankowy.

Wybór firmy faktoringowej

Pierwszym krokiem w wyborze firmy faktoringowej jest dokładne określenie potrzeb Twojego przedsiębiorstwa. Zastanów się, czego dokładnie oczekujesz oraz jaki rodzaju faktoringu Cię interesuje. Następnie przeprowadź badanie rynku, aby zidentyfikować dostępne firmy faktoringowe. W jego trakcie warto sprawdzić opinie i referencje innych klientów – doświadczenia innych przedsiębiorstw mogą być jednym z głównych czynników wyboru danej firmy faktoringowej.

Następnie porównaj oferty różnych firm. Skup się nie tylko na opłatach i marżach, ale także na dodatkowych usługach, takich jak zarządzanie wierzytelnościami czy ubezpieczenie. Dokładnie przejrzyj warunki umowy i upewnij się, że rozumiesz wszystkie klauzule, zwłaszcza te dotyczące terminów płatności, odpowiedzialności za niewypłacalność dłużnika i możliwości rozwiązania umowy.

Jeśli nie jesteś pewny swojego wyboru lub chcesz mieć pewność co do zrozumienia wszystkich aspektów umowy, warto skonsultować się z prawnikiem lub doradcą finansowym. Po wybraniu firmy przystąp do negocjacji warunków Po ustaleniu warunków i akceptacji oferty możesz przejść do podpisania umowy z firmą faktoringową. Następnie przeprowadź wdrożenie nowego procesu w Twoim przedsiębiorstwie i upewnij się, że Twój zespół jest świadomy nowych procedur.

Koszty faktoringu

Koszty faktoringu są różnorodne i zależą od wielu czynników. Oto główne elementy, które wpływają na koszty faktoringu:

• Opłata faktoringowa (marża faktoringu) to procentowa opłata naliczana od wartości faktury, która pokrywa usługi świadczone przez firmę faktoringową.
• Oprocentowanie dyskonta – gdy firma faktoringowa wypłaca przedsiębiorcy środki wcześniej niż termin płatności na fakturze, nalicza ona odsetki od finansowanych wierzytelności. Oprocentowanie jest zwykle związane z bazowymi stopami procentowymi obowiązującymi na rynku i ryzykiem kredytowym przedsiębiorstwa.
• Koszty ubezpieczenia – w przypadku faktoringu bez regresu, w którym firma faktoringowa przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika, może ona naliczyć dodatkowe opłaty za ubezpieczenie wierzytelności.
• Opłaty dodatkowe mogą obejmować koszty związane z analizą kredytową dłużników, opłaty za nierozliczone wierzytelności czy koszty związane z obsługą wierzytelności w różnych walutach.
• Długość umowy i wolumen transakcji są jednymi z najważniejszych czynników wpływających na wysokość opłat za faktoring. Firmy faktoringowe mogą oferować korzystniejsze warunki dla przedsiębiorstw, które zdecydują się na dłuższą współpracę lub przekazują do faktoringu większy wolumen wierzytelności.
• Koszty faktoringu mogą być wyższe dla branż o wyższym ryzyku niewypłacalności lub dla przedsiębiorstw, które mają historię problemów z płatnościami. Także konkurencja na rynku faktoringowym wpływa na końcowe koszty.

Wady faktoringu

Faktoring może przynieść natychmiastową poprawę płynności, ale nie rozwiązuje on podstawowych problemów finansowych firmy. Jeśli Twoja firma ma głębokie problemy z rentownością czy zarządzaniem, faktoring może jedynie zamaskować te kwestie.

Jedną z głównych wad faktoringu są jego koszty – mogą one być wyższe w porównaniu z innymi formami finansowania. Opłaty faktoringowe, oprocentowanie dyskonta i potencjalne opłaty dodatkowe mogą sumować się, czyniąc faktoring mniej atrakcyjnym dla niektórych przedsiębiorstw. Drugą wadą jest potencjalna percepcja rynkowa – użycie faktoringu przez niektóre firmy może być postrzegane jako oznaka problemów finansowych, co może negatywnie wpłynąć na relacje biznesowe.

Kolejnym problemem jest ograniczenie kontroli nad procesem windykacji, a stosowane przez firmę faktoringową metodami windykacji mogą wpłynąć na relacje z klientami Twojej firmy. Warto też pamiętać, że firmy faktoringowe nie muszą akceptować wszystkich faktur – mogą np. odrzucić wierzytelności od dłużników o wysokim ryzyku kredytowym.

Korzyści z faktoringu

Faktoring może być dostosowany do indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa, czy to pod względem wolumenu faktur, czy warunków kontraktu, a korzystanie z niego może pozwolić Twojej firmie skoncentrować się na swojej głównej działalności. Poprawia także płynność finansową przedsiębiorstwa, dostarczając szybką gotówkę za faktury, które mogą nie zostać opłacone przez kilka tygodni lub nawet miesięcy. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą szybciej dysponować środkami, co ułatwia pokrywanie bieżących kosztów czy inwestycje w rozwój. Ponadto minimalizuje ryzyko niewypłacalności kontrahentów, ponieważ to firma faktoringowa przejmuje ryzyko niespłacenia faktury.

Faktoring może także przyczynić się do efektywniejszego zarządzania wierzytelnościami. Nie do przecenienia jest również wartość dodana w postaci dostępu do analiz i ocen kredytowych dłużników, a dzięki współpracy z firmą faktoringową Twoja firma może lepiej ocenić ryzyko współpracy z nowymi kontrahentami.