Cash ratio – czym jest wskaźnik płynności gotówkowej i jak go obliczyć?

Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwa jest podstawą stabilności i sukcesu rynkowego. Jak wykorzystywać do tego celu cash ratio?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest cash ratio?
• Jak obliczyć cash ratio?
• Jak analizować cash ratio?
• Jaka jest rola cash ratio?

Cash ratio – definicja

Wskaźnik płynności gotówkowej, znany również jako cash ratio, to miara finansowa oceniająca zdolność przedsiębiorstwa do spłaty bieżących zobowiązań przy wykorzystaniu dostępnych środków pieniężnych oraz ich ekwiwalentów. Jest to jeden z najważniejszych wskaźników płynności finansowej firmy, obok current ratio (wskaźnik bieżącej płynności) i quick ratio (wskaźnik płynności szybkiej)^{[1] [2] [3]}.

Cash ratio to wskaźnik płynności finansowej, który mierzy zdolność przedsiębiorstwa do spłaty krótkoterminowych zobowiązań za pomocą dostępnych środków pieniężnych i ich ekwiwalentów.

Definicja cash ratio

Podstawowym celem wskaźnika płynności gotówkowej jest określenie, w jakim stopniu firma jest przygotowana na natychmiastową spłatę bieżących zobowiązań bez konieczności sprzedaży innych aktywów lub zaciągania dodatkowych zobowiązań finansowych. Wysokie wartości mogą sugerować, że firma utrzymuje za dużo środków pieniężnych, co może wskazywać na nieefektywne zarządzanie zasobami, a niskie mogą oznaczać potencjalne problemy z wypłacalnością.

Obliczanie cash ratio

Cash ratio oblicza się, dzieląc środki pieniężne oraz ekwiwalenty środków pieniężnych przez bieżące zobowiązania. Wzór wygląda następująco:

Cash ratio = (Środki pieniężne + Ekwiwalenty środków pieniężnych) / Bieżące zobowiązania

Wzór na cash ratio

Gdzie:

• Środki pieniężne to gotówka oraz depozyty bankowe dostępne na żądanie.
• Ekwiwalenty środków pieniężnych to aktywa, które można szybko zamienić na gotówkę bez znaczącego ryzyka utraty wartości, np. krótkoterminowe papiery wartościowe.
• Bieżące zobowiązania to zobowiązania finansowe, które należy spłacić w ciągu roku.

Załóżmy, że firma XYZ posiada 50 000 zł w środkach pieniężnych, 20 000 zł w ich ekwiwalentach i 100 000 zł bieżących zobowiązań. Mając te dane, możemy podstawić je do wzoru:

Cash ratio = (50,000 zł + 20,000 zł) / 100,000 zł

Cash ratio = 70,000 zł / 100,000 zł

Cash ratio = 0,7

Jak widać, wskaźnik płynności gotówkowej wynosi 0,7, co oznacza, że firma XYZ ma 70 groszy środków pieniężnych oraz ekwiwalentów środków pieniężnych na każde 1 zł bieżących zobowiązań. Sugeruje to, że nie posiada ona wystarczających zasobów gotówkowych, aby natychmiast spłacić wszystkie bieżące zobowiązania, co może być sygnałem potencjalnych problemów z płynnością finansową. Akceptowalny poziom wskaźnika płynności gotówkowej może się różnić w zależności od branży i specyfiki działalności firmy, ale wartości powyżej 1 zazwyczaj uznaje się za bezpieczne, ponieważ pokazują one, że firma ma więcej środków pieniężnych, żeby zarządzać zobowiązaniami.

Analiza cash ratio

Analiza cash ratio pokazuje, w jakim stopniu organizacja może polegać na swoich środkach pieniężnych i ich ekwiwalentach, aby sprostać krótkoterminowym zobowiązaniom bez konieczności zbywania innych aktywów lub zaciągania nowych długów. Wysokie wartości mogą świadczyć o dobrej kondycji finansowej i dużej płynności. Cash ratio nie należy jednak interpretować w oderwaniu od innych miar. Lepszą oceną stabilności finansowej firmy można uzyskać, porównując wartości cash ratio z innymi wskaźnikami, takimi jak:

• Current ratio (wskaźnik bieżącej płynności) jest stosunkiem wszystkich aktywów bieżących do bieżących zobowiązań, co pozwala ocenić ogólną zdolność firmy do spłaty krótkoterminowych zobowiązań z uwzględnieniem zapasów i należności.
• Quick ratio (wskaźnik płynności szybkiej) wyklucza z aktywów bieżących zapasy, co skutkuje bardziej konserwatywną oceną płynności finansowej, ponieważ koncentruje się on na aktywach, które można szybciej zamienić na gotówkę.

Jeśli cash ratio jest znacznie niższy niż quick ratio, może to oznaczać, że firma polega na należnościach i innych aktywach trudniejszych do szybkiego upłynnienia w przypadku nagłej potrzeby posiadania gotówki. Z kolei wysoki cash ratio w porównaniu do current ratio może wskazywać na konserwatywną politykę zarządzania gotówką, co może być korzystne w obliczu np. niespodziewanych wydatków.

Cash ratio warto też analizować w kontekście wskaźników rentowności, takich jak ROA (wskaźnik rentowności aktywów, ang. return on assets) czy ROE (wskaźnik rentowności kapitału własnego, ang. return on equity). Dzięki temu można zrozumieć efektywność wykorzystania zasobów pieniężne do generowania zysków – firmy o wysokim cash ratio, ale niskiej rentowności, mogą nie optymalizować zasobów finansowych, co wskazuje na konieczność poprawy w zakresie zarządzania finansami.

Rola cash ratio

Rola cash ratio w analizie finansowej przedsiębiorstwa jest wielowymiarowa i uwzględnia zarówno ograniczenia, jak i korzyści płynące z zastosowania tego wskaźnika. Ograniczający może być przede wszystkim wąski zakres analizy – cash ratio koncentruje się wyłącznie na środkach pieniężnych i ich ekwiwalentach w stosunku do bieżących zobowiązań, co może nie oddawać pełnego obrazu płynności finansowej firmy. Warto zatem pamiętać, że należności i zapasy również mogą być ważnymi aktywami bieżącymi zdolnymi do szybkiego przekształcenia w gotówkę.

Cash ratio może też nie odzwierciedlać przyszłych przepływów pieniężnych, a jego wysokie wartości mogą także sugerować nadmierne gromadzenie gotówki, co może być nieefektywne, ponieważ można ją zainwestować w rozwój firmy czy generowanie zysków.

Pomimo wad trzeba podkreślić, że cash ratio dostarcza informacji o zdolności firmy do spłaty bieżących zobowiązań bez potrzeby zbywania innych aktywów czy zaciągania długów. Jest to szczególnie ważne, gdy przedsiębiorstwo musi szybko reagować na nagłe zobowiązania finansowe. Wysoki cash ratio może świadczyć o dobrej płynności finansowej, co może być pozytywnie postrzegane przez inwestorów i kredytodawców.

Cash ratio ma też znaczenie dla menedżerów i liderów zespołów – może np. być ostrzeżeniem i sugestią konieczności optymalizacji zarządzania środkami pieniężnymi, aby uniknąć nadmiernego zamrażania gotówki, którą można wykorzystać np. do inwestowania. Dobrze jest też pamiętać, że w połączeniu z innymi wskaźnikami i analizami cash ratio może sprawić, że interesariusze będą lepiej rozumieć kondycję finansową firmy.