​Scrum Master: certyfikat – jak i gdzie go zdobyć?

Każdy rekruter szuka certyfikatu Scrum Mastera w CV, a „kandydat bez PSM to nie kandydat” stało się niepisaną regułą branży IT, więc zdobycie odpowiedniego certyfikatu może zadecydować o twoim sukcesie zawodowym.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Gdzie zdobyć certyfikat Scrum Mastera?
• Jak zdobyć certyfikat Scrum Mastera?
• Jakie certyfikaty powinien posiadać Scrum Master?

Najważniejsze informacje:

• Certyfikaty Scrum Mastera można zdobyć głównie przez dwie organizacje: Scrum.org (Professional Scrum Master) i Scrum Alliance (Certified ScrumMaster), przy czym PSM pozwala na samodzielne przygotowanie bez obowiązkowego szkolenia w zarządzaniu procesami.
• Proces zdobycia certyfikatu PSM I obejmuje: opłacenie egzaminu za 200 USD, przygotowanie przez dogłębną znajomość Scrum Guide, rozwiązywanie testów próbnych oraz zdanie 80 pytań w 60 minut z progiem zdawalności 85% w branży it.
• Scrum Master powinien posiadać co najmniej certyfikat PSM I lub CSM jako podstawę, a w dalszym rozwoju rozważyć PSM II/III, specjalizacje w Kanban (PSK) lub certyfikaty Agile coaching dla poszerzenia kompetencji w całej organizacji.

​Gdzie zdobyć certyfikat Scrum Mastera?

W świecie certyfikacji Agile istnieją dwie główne „bazy”, które kontrolują najbardziej rozpoznawalne certyfikaty Scrum Mastera na arenie międzynarodowej. To nie przypadek, że zostały założone przez samych twórców Scruma – Ken Schwaber i Jeff Sutherland postanowili zachować kontrolę nad jakością i standardami swojego dziecka w metodyce Scrum.

Scrum.org to cyfrowa forteca Kena Schwabera, oferująca serię certyfikatów Professional Scrum. Flagowym produktem jest Professional Scrum Master (PSM) dostępny na trzech poziomach zaawansowania – PSM I, PSM II i PSM III. To jak system levelowania w grze RPG, gdzie każdy poziom wymaga większego doświadczenia i głębszego zrozumienia metodyki w codziennej pracy zespołu.

Kluczową zaletą Scrum.org jest demokratyczne podejście do certyfikacji – do egzaminu PSM I można przygotować się we własnym zakresie, bez konieczności uczestnictwa w kosztownym, akredytowanym szkoleniu. Egzamin odbywa się online na platformie Scrum.org, jest dostępny 24/7 i można do niego przystąpić praktycznie z każdego miejsca na świecie. Koszt pojedynczego podejścia to 200 USD, a kod egzaminacyjny nie ma daty ważności w konkretny zespół.

Scrum Alliance to królestwo Jeffa Sutherlanda i Mike’a Cohna, które oferuje certyfikaty z serii Certified Scrum. Najbardziej rozpoznawalny to Certified ScrumMaster (CSM), ale organizacja oferuje też certyfikaty dla Product Ownerów i deweloperów.

Fundamentalna różnica polega na wymaganiu obowiązkowego uczestnictwa w akredytowanym, często dwudniowym szkoleniu prowadzonym przez certyfikowanego trenera (Certified Scrum Trainer). To oznacza wyższe koszty – od 400 do nawet 1000 USD w zależności od lokalizacji i trenera, ale w cenie otrzymuje się intensywne, praktyczne szkolenie oraz wsparcie instruktora w produktywnego zespołu.

Alternatywne ścieżki certyfikacji to niszowe organizacje jak Scrum Inc. (firma założona przez Jeffa Sutherlanda) czy PeopleCert, które oferują własne certyfikaty. Jednak w Polsce i na rynkach międzynarodowych PSM i CSM to de facto standardy branżowe – inne certyfikaty są znacznie mniej rozpoznawalne przez pracodawców i rekruterzy w całym zespole Scrumowym.

Szkolenia i kursy przygotowawcze dostępne są u licencjonowanych partnerów obu organizacji. W Polsce działa kilku Professional Scrum Trainers akredytowanych przez Scrum.org oraz Certified Scrum Trainers współpracujących z Scrum Alliance. Koszt takich szkoleń waha się od 3000 do 6000 zł za dwudniowe warsztaty.

Istnieją także autorskie szkolenia prowadzone przez firmy jak Agile Force, QAgile czy Inprogress, które przygotowują do egzaminów certyfikacyjnych w niższej cenie (około 2000 zł), ale bez oficjalnej akredytacji. Jakość takich szkoleń zależy od doświadczenia trenerów.

Wybór między PSM a CSM to często kwestia filozofii uczenia się. PSM nagradza samodzielność i głębokie zrozumienie materiału – egzamin jest trudniejszy, ale daje większą satysfakcję z osiągnięcia. CSM stawia nakierowaną naukę i wsparcie społeczności – szkolenie zapewnia networking i praktyczne ćwiczenia, ale egzamin jest łatwiejszy. Oba certyfikaty są równie cenione przez pracodawców, więc decyzja powinna zależeć od twojego stylu nauki i budżetu. Jeśli uczysz się najlepiej samodzielnie i cenisz challenge – idź w PSM. Jeśli potrzebujesz struktury i interakcji z innymi – wybierz CSM w zarządzaniu procesami.

Max Cyrek, CEO Cyrek Digital

​Jak zdobyć certyfikat Scrum Mastera?

Wybór między Professional Scrum Master a Certified ScrumMaster to nie tylko kwestia preferencji, ale strategiczna decyzja, która może wpłynąć na całą Twoją karierę? Z kosztami sięgającymi 200 USD za egzamin^[1] i szansami zdania na poziomie 70%^[2], przygotowanie do certyfikacji wymaga przemyślanej strategii.

​Wybór strategii certyfikacyjnej

Decyzja między PSM I (Scrum.org) a CSM (Scrum Alliance) to pierwszy strategiczny wybór. PSM I oferuje większą autonomię – możesz przygotować się samodzielnie, egzamin jest trudniejszy ale bardziej prestiżowy, a certyfikat nie wymaga odnawiania. CSM wymaga uczestnictwa w szkoleniu, ale oferuje możliwość zdobycia doświadczenia i networkingu.

Dla osób z ograniczonym budżetem lub preferujących samodzielną naukę, PSM I to oczywisty wybór. Koszt to tylko 200 USD za egzamin plus czas potrzebny na przygotowanie. CSM to inwestycja 400-1000 USD, ale w pakiecie ze szkoleniem i wsparciem instruktora w codziennej pracy zespołu.

​Intensywne przygotowanie merytoryczne

Fundament przygotowania to dogłębne zrozumienie Scrum Guide – oficjalnego „przewodnika po galaktyce” Scrum napisanego przez Schwabera i Sutherlanda. Każde zdanie w nim ma znaczenie, każda definicja jest precyzyjna w zarządzaniu projektami. Przygotowania można przeprowadzić następująco:

• Przeczytaj Scrum Guide w wersji polskiej, żeby zrozumieć całość.
• Przeczytaj wersję angielską, żeby poznać terminologię egzaminacyjną.
• Rozwiązuj Open Assessments na Scrum.org wielokrotnie, aż osiągniesz stabilnie 100%.
• Skorzystaj z nieoficjalnych, ale cenionych baz pytań (np. mlapshin.com, mplaza.pm).
• Czytaj forum Scrum.org, żeby zrozumieć niuanse i przypadki brzegowa.

​Praktyczne przygotowania techniczne

Egzamin PSM I to 80 pytań (jednokrotny wybór, wielokrotny wybór, prawda/fałsz) w 60 minut, dostępny wyłącznie w języku angielskim. Próg zdawalności to 85% (maksymalnie 12 błędów). To oznacza średnio 45 sekund na pytanie – nie ma czasu na długie rozmyślania w produktywnego zespołu. Jak się przygotować? Można następująco:

• Przetestuj swoją konfigurację techniczną (przeglądarka, połączenie internetowe).
• Przećwicz timing – rozwiązuj testy próbne w warunkach egzaminacyjnych.
• Przygotuj plan zapasowy (alternatywne połączenie internetowe, ciche pomieszczenie).
• Zapoznaj się z interfejsem egzaminacyjnym na Scrum.org.

​Rejestracja i płatność

Na Scrum.org płacisz 200 USD kartą kredytową lub PayPal, po czym otrzymujesz bezterminowy kod na e-mail. Kod może kupić ktokolwiek (osoba prywatna, pracodawca), można kupować więcej kodów hurtowo, ale nie ma rabatów w praktyce.

Następnie zakładasz konto na Scrum.org, wprowadzasz kod i zyskujesz dostęp do egzaminu. Możesz przystąpić kiedy chcesz – kod nie wygasa, ale uprawnia tylko do jednego podejścia w zarządzaniu procesami.

​Egzamin

Egzamin odbywa się w przeglądarce, bez nadzoru czy sprawdzania pomieszczenia. Pytania są losowane z dużej bazy, odpowiedzi mieszane losowo. Po zakończeniu otrzymujesz natychmiastowy wynik – zdany/niezdany plus analizę wyników.

Po zdaniu egzaminu w Twoim profilu na Scrum.org pojawia się certyfikat w wersji PDF do pobrania, cyfrowa odznaka do LinkedIn oraz wpis w publicznej bazie certyfikowanych osób. Certyfikat PSM I jest bezterminowy.

​Plan B – ścieżka CSM

Jeśli wybierzesz CSM, proces wygląda inaczej:

• Znajdź akredytowane szkolenie u Certified Scrum Trainer.
• Uczestnicz w intensywnym, dwudniowym kursie.
• Otrzymaj kod dostępu do egzaminu (included w cenie szkolenia).
• Zdaj łatwiejszy egzamin online.
• Pamiętaj o odnawianiu certyfikatu co 2 lata.

​Jakie certyfikaty powinien posiadać Scrum Master?

Portfolio certyfikacyjne Scrum Mastera jest jak dobrze wyposażona skrzynka narzędziowa – każdy certyfikat służy konkretnym celom i otwiera określone możliwości kariery:

​PSM I lub CSM

Professional Scrum Master I to najbardziej rozpoznawalny i respektowany certyfikat na polskim rynku pracy. PSM I posiada 71,43% junior Scrum Masterów^[3], co czyni go praktycznym standardem branżowym. Jest to certyfikat, który otwiera drzwi do pierwszych rozmów rekrutacyjnych i potwierdza fundamentalną wiedzę o Scrumie w codziennej pracy zespołu.

Certified ScrumMaster to alternatywa równie ceniona przez pracodawców, szczególnie w firmach o kulturze Scrum Alliance. Wybór między PSM I a CSM to często kwestia preferencji nauki i budżetu, ale oba certyfikaty są tożsame.

​PSM II i PSM III

PSM II to kolejny krok dla doświadczonych praktyków – egzamin składa się z 30 pytań w 90 minut z progiem zdawalności 85%. Jest to poziom wymagający nie tylko znajomości teorii, ale rzeczywistego doświadczenia w rozwiązywaniu poważnych problemów. PSM II często posiadają mid-level i senior Scrum Masterzy z ambicjami coachingowymi.

PSM III to wierzchołek certyfikacji scrumowej – najtrudniejszy i najbardziej prestiżowy certyfikat w portfolio Scrum.org. Kosztuje 500 USD i wymaga demonstracji bardzo rozbudowanych kompetencji. PSM III to certyfikat dla prawdziwych ekspertów, którzy aspirują do ról menedżerskich i zarządczych w organizacjach.

​PSK i PSPO

Professional Scrum with Kanban (PSK) to certyfikat dla Scrum Masterów pracujących w środowiskach hybrydowych, gdzie zespoły Scrum wykorzystują Kanban do optymalizacji przepływu pracy. Czysty Scrum rzadko występuje w praktyce, PSK pokazuje praktyczne zrozumienie podejść mieszanych w zarządzaniu projektami.

Professional Scrum Product Owner (PSPO) to doskonałe uzupełnienie dla Scrum Masterów, którzy chcą lepiej wspierać Product Ownerów lub rozważają zmianę w kierunku zarządzania produktem. Zrozumienie perspektywy Product Ownera czyni Scrum Mastera bardziej efektywnym we współpracy na co dzień w branży IT.

​Ścieżka Agile

Certified Agile Coach (ICP-ACC) od ICAgile to brama do profesjonalnej kariery coachingowej. Dla Scrum Masterów z ambicjami organizacyjnymi to naturalna ścieżka rozwoju, szczególnie ceniona przy transformacjach Agile w dużych przedsiębiorstwach.

Certyfikaty SAFe (SAFe Advanced Scrum Master, SAFe Agile Coach) to niezbędne kwalifikacje do pracy przy wdrożeniach Agile na dużą skalę. W świecie korporacyjnym, gdzie SAFe dominuje jako model enterprise Agile, te certyfikaty otwierają drzwi do lukratywnych możliwości konsultingowych w całej organizacji.

​Management 3.0, Professional Coaching

Management 3.0 to certyfikat oparty na filozofii nowoczesnego przywództwa, doskonale zgodnej z zasadami servant leadership. Dla Scrum Masterów rozwijających swoje umiejętności menedżerskie to świetne uzupełnienie wobec technicznych certyfikacji skoncentrowanych na pracy w zespole.
Certyfikaty z zakresu profesjonalnego coachingu (ICF ACC, PCC) to inwestycja z najwyższej półki dla Scrum Masterów poważnie myślących o karierze coachingowej. To ścieżka kosztowna i czasochłonna, ale daje wyraźne wyróżnienie na konkurencyjnym rynku zarządzania procesami.

​Strategia budowania portfolio

Najczęstszy błąd początkujących to kolekcjonowanie certyfikatów bez strategicznego myślenia. Mądre podejście w branży IT wygląda tak:

• Faza podstawowa: PSM I lub CSM jako baza.
• Faza specjalizacji: PSM II + jedna specjalizacja (PSK, PSPO, SAFe) w zależności od celów zawodowych.
• Faza mistrzostwa: PSM III lub zaawansowane certyfikacje coachingowe dla ról typu thought leader.

Pamiętaj: certyfikaty to narzędzia, a nie cel sam w sobie. Rynek pracy ceni udowodnione doświadczenie ponad papierowe kwalifikacje, ale w konkurencyjnym środowisku właściwe certyfikaty mogą być decydującym czynnikiem różnicującym kandydatów o podobnym tle i umiejętnościach w codziennej pracy zespołu.