Ryczałt ewidencjonowany – co to jest i kto może z niego skorzystać?

Ryczałt ewidencjonowany to popularna forma opodatkowania dla wielu przedsiębiorców. Jak działa, czy jest odpowiedni dla Twojej działalności oraz jakie są jego zasady, korzyści i ograniczenia?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest ryczałt ewidencjonowany?
• Kto może rozliczać się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego?
• Jakie są limity i stawki ryczałtu ewidencjonowanego?
• Jak wybrać opodatkowanie na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego?
• Jak zrezygnować z opodatkowania na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego?
• Jak prowadzić ewidencję przychodów w ryczałcie ewidencjonowanym?
• Jakie są konsekwencje niewłaściwego stosowania ryczałtu ewidencjonowanego?
• Jakie są korzyści z opodatkowania na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego?

Ryczałt ewidencjonowany – definicja

Ryczałt ewidencjonowany to uproszczona forma opodatkowania, przeznaczona głównie dla małych przedsiębiorców. W tym systemie podatek oblicza się jako stały procent od przychodów bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu^{[1] [2]}.

Ryczałt ewidencjonowany to uproszczona forma opodatkowania, w której podatek dochodowy obliczany jest od przychodu, bez uwzględnienia faktycznych kosztów uzyskania przychodu.

Definicja ryczałtu ewidencjonowanego

Istnieje kilka stawek ryczałtu, które zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Zaletą tej formy opodatkowania jest prostota i przewidywalność kosztów podatkowych, ale nie zawsze jest ona korzystna dla firm o wysokich kosztach działalności. Może on być dobrym rozwiązaniem dla firm z niskimi kosztami prowadzenia działalności i kosztami stałymi.

Możliwość rozliczenia na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego

W 2023 roku ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mogą rozliczać się przedsiębiorcy, którzy spełniają określone kryteria. Mogą z niego korzystać:

• osoby fizyczne,
• spółki cywilne i jawne osób fizycznych,
• przedsiębiorstwa w spadku, które osiągają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Od 2023 roku przychody uzyskiwane z tytułu tzw. najmu prywatnego mogą być opodatkowane wyłącznie w formie ryczałtu ewidencjonowanego.

Z ryczałtu nie mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy:

• opłacają podatek w formie karty podatkowej,
• osiągają przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• osiągają przychody z prowadzenia apteki,
• prowadzą działalność po reorganizacji prawnej lub świadczą usługi na rzecz byłego pracodawcy w zakresie podobnym do wcześniej wykonywanej pracy,
• są okresowo zwolnieni od podatku dochodowego,
• wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej z OZE).

Limity i stawki ryczałtu ewidencjonowanego

W 2023 roku przedsiębiorcy mogą korzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jeśli ich przychody w 2022 roku nie przekroczyły kwoty 9 654 400 złotych. Także przedsiębiorcy, których przychody w 2022 roku nie przekroczyły 965 440 złotych, mogą płacić ryczałt kwartalnie.

Stawki ryczałtu ewidencjonowanego zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Wysokość stawek mieści się w przedziale od 2% do 17%:

• 17% stawka ryczałtu obowiązuje przychody osiągane w ramach wolnych zawodów,
• 15% stawka ryczałtu obowiązuje świadczących usługi parkingowe, reklamowe, kwaterunkowe czy fotograficzne, reprodukcję komputerowych nośników informacji czy pośrednictwo sprzedaży hurtowej, w tym samochodów osobowych i motocykli oraz części do nich,
• 14% stawka ryczałtu obowiązuje za usługi opieki zdrowotnej, architektoniczne, inżynierskie i projektowania specjalistycznego,
• 12% stawka ryczałtu obowiązuje wydawani gier komputerowych i różnych typów oprogramowania, a także doradztwo z zakresu sprzętu komputerowego oraz usługi związane z zakwaterowaniem, wynajmem nieruchomości i środków transportu, badaniami naukowymi na kwotę ponad 100 000 złotych,
• 10% stawka ryczałtu obowiązuje odpłatne zbycie praw majątkowych lub nieruchomości,
• 8,5% stawka ryczałtu obowiązuje sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, wytwarzanie przedmiotów z materiałów powierzonych przez zamawiającego, przychody z prowizji uzyskanych na podstawie umowy komisu czy kolportażu prasy, usługi zwalczania pożarów, edukacji, działalności bibliotek, archiwów i muzeów oraz usługi związane z zakwaterowaniem, wynajmem nieruchomości i środków transportu, badaniami naukowymi na kwotę do 100 000 złotych,
• 5,5% stawka ryczałtu obowiązuje prowadzenie działalności wytwórczej, roboty budowlane, odpłatne zbycie świadectw pochodzenia, prowizje ze sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków pocztowych i do biletów miesięcznych, żetonów i kart magnetycznych do automatów,
• 3% stawka ryczałtu obowiązuje działalność gastronomiczną, handlową, rybaków morskich, produkcję zwierzęcą oraz odpłatne zbycie składników majątku związanych z działalnością gospodarczą i składników majątku przedsiębiorstwa w spadku, a także dotacje i subwencje, odsetki, świadczenia w naturze,
• 2% stawka ryczałtu obowiązuje sprzedaż produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób niż inny opisany w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wybór opodatkowania na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego

Aby wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, należy skierować pisemne oświadczenie do Naczelnika Urzędu Skarbowego. Trzeba je złożyć:

• do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy przychód z działalności gospodarczej w danym roku podatkowym,
• do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.

Oświadczenie można złożyć w urzędzie skarbowym lub w ramach wniosku o aktualizację wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jeśli działalność gospodarcza jest prowadzona w formie spółki cywilnej lub jawnej, oświadczenie powinien złożyć każdy ze wspólników spółki. Warunkiem opodatkowania w ramach ryczałtu ewidencjonowanego jest wybór tej formy opodatkowania przez wszystkich wspólników.

Rezygnacja z opodatkowania na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego

Aby zrezygnować z opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym, należy złożyć pisemne oświadczenie o rezygnacji do Naczelnika Urzędu Skarbowego:

• do 20. dnia następnego miesiąca po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
• do końca roku, jeśli pierwszy przychód uzyskano w grudniu danego roku.

Oświadczenie można złożyć w urzędzie skarbowym lub we wniosku o aktualizację wpisu do CEIDG. Trzeba jednak pamiętać, że wybór opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dotyczy również kolejnych lat działalności, chyba że zawiadomisz naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania w tej formie. Rezygnacja będzie wymagała przejścia na inną formę opodatkowania, taką jak podatek na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) lub podatek liniowy.

Ewidencja przychodów w ryczałcie ewidencjonowanym

Ewidencja przychodów w ryczałcie ewidencjonowanym powinna być prowadzona w sposób uproszczony, co oznacza, że przedsiębiorca zobowiązany jest do ewidencjonowania jedynie swoich przychodów. Jednocześnie powinna być prowadzona rzetelnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami. Warto pamiętać, że nie ma w niej konieczności ewidencjonowania kosztów uzyskania przychodu, więc w praktyce może być prowadzona w formie prostego rejestru przychodów.

Ewidencja może mieć zarówno papierową, jak i elektroniczną formę, ale ważne jest, żeby bez względu na nią, zawierała ona informacje, takie jak numer kolejny wpisu, datę uzyskania przychodu, numer dowodu, na podstawie którego dokonano wpisu, oraz wysokość przychodu według stawki ryczałtu. Powinna być też regularnie aktualizowana, najpóźniej do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. W przypadku ewidencji elektronicznej należy zapewnić możliwość bezzwłocznego wglądu w dokonywane zapisy oraz ich wydrukowania.

Konsekwencje niewłaściwego stosowania ryczałtu ewidencjonowanego

Niewłaściwe stosowanie ryczałtu ewidencjonowanego może prowadzić do konsekwencji podatkowych. Jeżeli przedsiębiorca rozlicza się ryczałtem, ale nie spełnia wymogów tej formy opodatkowania (na przykład przekroczył limit przychodów czy prowadzi działalność w zakresie wyłączonym z ryczałtu), może stracić prawo do korzystania z tej formy opodatkowania. Od momentu utraty prawa do ryczałtu podatnik musi rozliczać się z podatku dochodowego na ogólnych zasadach. Ponadto, jeśli nie zgłosił wyboru ryczałtu do urzędu skarbowego lub prowadzi ewidencję w sposób nierzetelny, urząd skarbowy może oszacować przychód podatnika i nałożyć podatek pięciokrotnie wyższy od właściwego.

Korzyści z opodatkowania na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego

Opodatkowanie na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego przynosi korzyści w postaci uproszczenia rozliczeń podatkowych, gdyż wymaga jedynie ewidencjonowania przychodów, bez konieczności dokumentowania kosztów uzyskania przychodu, co jest szczególnie korzystne dla małych przedsiębiorstw z niskimi kosztami operacyjnymi. Dzięki stałej stawce procentowej od przychodów podatnicy mogą łatwo obliczyć swoje zobowiązania, co przekłada się na lepszą płynność finansową firmy, większą przewidywalność kosztów podatkowych oraz ogranicza obowiązki administracyjne i księgowe, jednocześnie zmniejszając ryzyko błędów w rozliczeniach podatkowych.