​Kerning – czym jest? Dobre praktyki

Kerning to jeden z najważniejszy elementów projektowania tekstu. Jak przebiega i w jaki sposób może poprawić jakość projektu graficznego?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym jest kerning?
• Jakie są rodzaje kerningu?
• Jakie są powody stosowania kerningu?
• Jak przebiega kerning?
• Jakie są dobre praktyki w kerningu?
• Jakich narzędzi używa się w kerningu?
• Jaka jest rola kerningu?

​Kerning – definicja

Kerning to pojęcie z zakresu typografii, które oznacza proces regulacji odległości między poszczególnymi znakami w tekście, aby poprawić jego czytelność i estetykę. Służy to zniwelowaniu wizualnych dysproporcji wynikających z kształtów liter, które mogą sprawiać, że odstępy między nimi wydają się nierównomierne, co wpływa na harmonię i spójność kompozycji tekstu^{[1] [2] [3]}.

Kerning to proces dostosowywania odstępów między literami w tekście, mający na celu poprawę jego czytelności i estetyki w projektach graficznych.

Definicja kerningu

Kerning jest istotny w projektowaniu logotypów, nagłówków i wszelkich materiałów, gdzie ważną rolę odgrywa czytelny wygląd tekstu – dostosowanie odległości między literami może nadać całości bardziej wyważony charakter^{[4] [5] [6]}.

​Rodzaje kerningu

W typografii wyróżnia się kilka rodzajów kerningu^{[7] [8] [9]}:

Kerning manualny

W tym rodzaju projektant samodzielnie dopasowuje odległości między literami, wykorzystując narzędzia do precyzyjnego przesuwania znaków. Używa się go tam, gdzie wymagana jest szczególna dokładność i indywidualne dostosowanie każdej pary liter, na przykład w logotypach lub dużych nagłówkach.

Kerning optyczny

Technika stosowana w oprogramowaniu graficznym – automatycznie analizuje kształty liter i dostosowuje odległości między nimi, bazując na wizualnych proporcjach. Mechanizm ten dopasowuje odległości na postawie postrzegania liter przez ludzkie oko, a nie na podstawie standardowych ustawień czcionki. Tej techniki używa się, gdy tekst jest mieszanką różnych krojów pisma lub niestandardowych znaków, które wymagają subtelnych korekt dla zachowania spójnego wyglądu.

Kerning metryczny

Ten rodzaj wykorzystuje wbudowane w czcionkę ustawienia, które są projektowane przez twórców kroju pisma. Litery mają zdefiniowane odległości między sobą, bazujące na parametrach danego kroju, co sprawia, że tekst wygląda poprawnie przy standardowych ustawieniach. Tę metodę stosuje się zwykle, by szybko uzyskać dobry efekt bez konieczności ręcznego dostosowywania każdego odstępu, choć nie zawsze sprawdza się on w nietypowych układach liter.

​Powody stosowania kerningu

Stosowanie kerningu w projektowaniu graficznym wynika z potrzeby nadania tekstowi harmonijnego i estetycznie spójnego wyglądu. Dostosowując odległości między literami, projektanci mogą uniknąć wizualnych dysproporcji, które mogą powstać wskutek różnic w kształtach poszczególnych znaków.

Poprawia to też czytelność tekstu – dzięki równomiernemu rozłożeniu liter w przestrzeni, tekst staje się łatwiejszy do odczytania i mniej męczący dla oka, co jest szczególnie istotne w dłuższych blokach tekstowych oraz w materiałach, w których liczy się szybkie zrozumienie treści, takich jak slogany czy logotypy.

Odpowiednio dobrane odległości międzyliterowe mogą też wpływać na odbiór marki i komunikatu wizualnego – precyzyjne odstępy nadają tekstowi dopracowany charakter, a to podnosi wiarygodność oraz estetyczną wartość projektu.

W przypadku identyfikacji wizualnej, kerning może być jedną z metod budowania rozpoznawalności marki (brand recognition), ponieważ nawet subtelne zmiany mogą znacząco wpłynąć na ostateczny wydźwięk logo czy sloganu. Pozwala to także podkreślić wybrane elementy projektu.

​Przebieg kerningu

Proces kerningu^{[10] [11] [12]} rozpoczyna się od analizy wizualnej tekstu w celu określenia miejsc wymagających dostosowania odstępów między literami. Projektant przygląda się każdej parze znaków, aby ocenić, czy ich naturalne odstępy tworzą czytelny układ. Szczególną uwagę zwraca się na litery o nietypowych kształtach (np. litery o długich, zakrzywionych liniach lub o dużym kontraście między częścią dolną a górną), ponieważ mogą one wymagać najwięcej korekt.

Następnie projektant rozpoczyna modyfikację odstępów, korzystając ze specjalistycznego oprogramowania graficznego. W zależności od wybranego rodzaju kerningu może ręcznie dopasowywać każdą parę liter albo stosować automatyczne ustawienia programu. Pierwszy wypadek wymaga od projektanta wyjątkowej uwagi i wyczucia, ale też daje mu pełną kontrolę nad odstępami. Kerning optyczny i metryczny oferują pewien stopień automatyzacji, co skraca czas pracy, choć może wymagać poprawek.

Po wyregulowaniu liter projektant kontroluje tekstu, aby upewnić się, że odstępy są optymalne pod kątem estetyki i funkcjonalności. Może też dokonać dodatkowych korekt, żeby zapewnić tekstowi estetyczny charakter.

​Dobre praktyki w kerningu

Najlepsze praktyki w kerningu to m.in.:

• Wybór kroju pisma z dobrze zaprojektowanymi ustawieniami metrycznymi jest podstawą efektywnej pracy. Kroje o starannie opracowanych odstępach między literami często wymagają jedynie minimalnych korekt, zwłaszcza w standardowych zastosowaniach.
• Pewne pary liter, jak „A” i „V” lub „T” i „o” mogą tworzyć niepożądane przerwy. Takie problematyczne zestawieniach znaków warto naprawić w pierwszej kolejności.
• W przypadku mniejszych tekstów kerning powinien być subtelny, aby litery były czytelne, natomiast w dużych nagłówkach można pozwolić sobie na więcej, ponieważ tekst o dużej skali eksponuje odstępy bardziej niż drobne fonty.
• Kerning optyczny w programach graficznych dobrze sprawdza się, gdy w jednym tekście pojawiają się różne kroje pisma lub stylizowane litery. Dzięki tej metodzie można automatycznie dostosować odstępy, uwzględniając różnorodne kształty liter.
• Kerning musi być spójny w ramach całego projektu, zwłaszcza jeśli zawiera on różne sekcje tekstowe. Podobne odstępy pomiędzy znakami zapewniają harmonijny wygląd projektu, niezależnie od zmian wielkości, koloru czy kroju pisma.
• Dostosowując odstępy między znakami, warto mieć na uwadze specyfikę projektu oraz pamiętac o roli tekstu w kompozycji. W przypadku eksponowanych logotypów stosuje się bardziej wyrafinowane dostosowania niż w tekstach ciągłych, gdzie najważniejsza jest czytelność. W nietuzinkowych projektach, w których tekst pełni funkcję artystyczną, projektanci mogą pozwolić sobie na niestandardowe rozwiązania, żeby podkreślić charakter tekstu.
• Czasami jest tak, że tekst dobrze wyglądający na ekranie, nie prezentuje się dobrze w druku – przykładowo drukowanie na papierze o wysokiej rozdzielczości może wymagać nieco większych odstępów między literami niż wersja cyfrowa, szczególnie w przypadku drobnych tekstów. To samo dotyczy niskiej jakości wyświetlania – zbyt małe odstępy mogą sprawiać, że tekst stanie się mniej czytelny, zwłaszcza na urządzeniach mobilnych.
• Nawet po zakończeniu procesu warto co jakiś czas spojrzeć na projekt świeżym okiem. Niekiedy pomocne jest wydrukowanie projektu lub przetestowanie go na różnych ekranach, by zidentyfikować miejsca wymagające dodatkowych korekt.
• Ostatecznym etapem jest sprawdzenie czytelności tekstu na różnych urządzeniach i w różnych formatach – jest to ważne zwłaszcza w przypadku tekstów cyfrowych, które mogą wyglądać inaczej na ekranach o różnej rozdzielczości.

​Narzędzia używane w kerningu

W kerningu projektanci korzystają z różnych narzędzi. Jednym z najbardziej wszechstronnych jest Adobe Illustrator – oferuje on rozbudowane narzędzia typograficzne, w tym funkcję kerningu manualnego i optycznego. Jest szczególnie przydatny w projektowaniu logo.

Inne narzędzie od Adobe to InDesign – jest ono standardem w branży wydawniczej, a używa się go głównie do projektowania długich bloków tekstu: książek, czasopism i broszur. Automatycznie optymalizuje odstępy między znakami, ale umożliwia również ręczne korekty.

Do innych narzędzi można zaliczyć:

• CorelDRAW jest popularnym programem do projektowania wektorowego i umożliwia dostosowanie odstępów między literami za pomocą opcji „Kerning” w panelu właściwości tekstu.
• FontLab służu do projektowania krojów pisma, więc za jego pomocą projektanci mogą precyzyjnie ustawiać odstępy między literami dla każdej pary znaków i zapisywać ustawienia kerningu wewnątrz kroju. Stosują go głównie profesjonalni typografowie.
• Glyphs to kolejny program stosowany przez twórcom krojów pisma. Umożliwia on tworzenie ustawień kerningu na poziomie projektu fontu oraz tworzenie grup kerningowych, żeby automatyczne dostosowywać odstępy między podobnymi znakami.
• Typetester to narzędzie online umożliwiające testowanie i porównywanie różnych krojów pisma. Chociaż nie oferuje możliwości edytowania kerningu w samym pliku fontu, pozwala wizualnie dostosować odstępy między literami.
• FontForge, choć mniej zaawansowane niż FontLab, pozwala manualnie ustawić odstępy między literami i jest popularny w środowisku projektantów poszukujących darmowych, otwartoźródłowych rozwiązań do pracy z fontami.
• Canva, popularne narzędzie do projektowania online, także oferuje funkcje kerningu, ale są one bardziej ograniczone niż w specjalistycznych programach.

​Rola kerningu

Dostosowanie odległości między literami nie tylko poprawia czytelność tekstu, ale także nadaje mu odpowiednią harmonię wizualną, co jest ważne w nagłówkach, logotypach czy sloganach. Choć może się to wydawać nieistotne na pierwszy rzut oka, odstępy między znakami także są narzędzie do kreowania profesjonalnego wizerunku marki – nawet ich subtelne modyfikacje mogą zmienić charakter przekazu.

W długich blokach tekstowych kerning pozwala płynnie prowadzić wzrok między literami, co zmniejsza zmęczenie oczu i zwiększa komfort czytania. Wpływa on też na ogólną równowagę kompozycji graficznej, a także na odbiór tekstu. Poprawnie zastosowany pomaga wyeksponować najważniejsze słowa lub frazy oraz zwiększa klarowność komunikatu.

Dzięki kerningowi projektanci mogą zapewnić równowagę pomiędzy estetyką a funkcjonalnością tekstu, dostosowując go do kontekstu użycia i środowiska wyświetlania, co może wpłynąć na postrzeganie projektu oraz wiarygodność marki.