Etyka w biznesie – czym jest?

Nie tylko duże przedsiębiorstwa powinny kierować się odpowiedzialnością społeczną, zrównoważonym rozwojem czy transparentnością działań, ale również kodeks etycznym, ponieważ etyka w biznesie może być decydującym czynnikiem sukcesu rynkowego.

Z tego artykułu dowiesz się, m.in.:  

• Czym jest etyka w biznesie?
• Jaka jest istota etyki w biznesie?
• Jakie czynniki wpływają na etykę w biznesie?
• Jakie są podstawowe wartości etyczne w biznesie?

Etyka w biznesie – definicja  

Etyka w biznesie jest fundamentalna dla zrównoważonego rozwoju każdej organizacji. Definiuje standardy odpowiedzialnego postępowania wobec wszystkich grup interesariuszy. Odpowiedzialność etyczna w biznesie manifestuje się poprzez transparentność działań, uczciwość w komunikacji oraz szacunek wobec praw i oczekiwań poszczególnych podmiotów^{[1] [2]}. 

Etyka biznesu to zbiór zasad i wartości, które kierują postępowaniem przedsiębiorstw i ich pracowników w sposób uczciwy, odpowiedzialny i z poszanowaniem praw wszystkich interesariuszy.

Definicja etyki w biznesie

Praktyki etyczne w biznesie wymagają systematycznej analizy ryzyka i konsekwencji działań przedsiębiorstwa. Obejmuje to zarówno przestrzeganie przepisów prawa, jak i działanie ponad minimalne wymogi prawne. Firmy etyczne aktywnie włączają się w dialog społeczny i są otwarte na feedback, co umożliwia lepszą adaptację do zmieniających się norm i oczekiwań^{[3] [4]}. 

Nieetyczne zachowania, na przykład korupcja, manipulacja czy dyskryminacja, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. Poza możliwością nałożenia kar, firmy mogą doświadczać strat wizerunkowych, co negatywnie wpływa na zaufanie klientów i inwestorów. 

Wspieranie etycznych praktyk w biznesie to nie tylko przestrzeganie zasad. To także aktywne promowanie kultury integritas, która przekłada się na długoterminowe korzyści dla przedsiębiorstwa i jego otoczenia. Etyczne działanie staje się zatem kluczowym elementem strategii każdej odpowiedzialnej organizacji. 

Istota etyki w biznesie  

Etyka w biznesie jest niezwykle ważna z wielu powodów^{[5] [6] [7]}, które przekładają się na sukces i stabilność firmy. Przede wszystkim działania etyczne budują wizerunek firmy jako jednostki godnej zaufania, co zwiększa chęć do współpracy ze strony pracowników, klientów i kontrahentów. To zaufanie jest fundamentem dla wzrostu lojalności, co bezpośrednio przekłada się na różnorodne korzyści operacyjne i strategiczne. 

Firmy, które kierują się etyką, często doświadczają niższej rotacji pracowników, a to wiąże się z oszczędnościami w zakresie strategii rekrutacyjnej i szkolenia nowych osób. Ponadto etyczne podejście do biznesu może prowadzić do wzrostu wartości marki i lepszej motywacji zatrudnionych, co z kolei zwiększa ich wydajność i kreatywność. Pracownicy, czujący się cenieni i traktowani sprawiedliwie, są mniej narażeni na stres zawodowy i wypalenie, co sprawia, że chętniej angażują się w procesy samorozwoju i są bardziej zadowoleni z pracy. 

Czynniki wpływające na etykę w biznesie  

Etyczność firmy kształtuje szereg czynników^{[8] [9]}, które można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Wymiar zewnętrzny opiera się na systemie gospodarczym kraju, który wpływa na przyjęte praktyki biznesowe. System socjalistyczny i kapitalistyczny będą promować różne wartości, co z kolei wpłynie na kształtowanie się standardów etycznych w firmach. Dodatkowo przestrzeganie obowiązujących regulacji prawnych oraz wpływ systemu politycznego, szczególnie poziomu demokracji, są kluczowe dla definiowania ram, w których przedsiębiorstwa mogą działać. Ponadto etyka społeczeństwa, czyli powszechnie akceptowane normy i wartości, również oddziałują na działalność biznesową. 

Z kolei czynniki wewnętrzne determinujące etyczność organizacji związane są bezpośrednio z jej działalnością i kulturą organizacyjną w firmie. Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa ma istotny wpływ na możliwości podejmowania etycznych decyzji – przedsiębiorstwa w lepszej kondycji finansowej częściej mogą pozwolić sobie na wyższe standardy etyczne. Misja firmy, definiująca jej główne cele i wartości, jest fundamentem dla wszystkich decyzji strategicznych i operacyjnych. Polityka firmy, w tym jej kultura organizacyjna, wyraża się w codziennych działaniach, procedurach i w sposobie zarządzania zasobami ludzkimi. Wreszcie, moralność pracowników, czyli indywidualne przekonania i wartości, które przynoszą do firmy, również wpływają na jej etyczny wymiar. Wszystkie te elementy razem formują złożony obraz etycznych praktyk przedsiębiorstwa, wpływając na jego reputację i długotrwały sukces. 

Podstawowe wartości etyki w biznesie  

Przedsiębiorstwa powinny opierać swoje działania na szeregu kluczowych zasad, które są uniwersalne i mają zastosowanie w różnych branżach i środowiskach biznesowych^{[10] [11]}. 

Uczciwość stanowi fundament relacji biznesowych. Obejmuje ona zarówno terminowe regulowanie zobowiązań podatkowych, jak i przestrzeganie zasad uczciwej konkurencji. Uczciwość jest również kluczowa w zapewnianiu sprawiedliwych warunków zatrudnienia, co buduje zaufanie wśród pracowników i klientów. 

Rzetelność odnosi się do sumienności w realizacji zobowiązań, takich jak terminowe wykonanie zamówień czy dotrzymywanie obietnic. Rzetelne działanie firmy jest sygnałem dla klientów i partnerów, że mogą polegać na jej usługach i produktach. 

Transparentność wymaga od firm jasnego i otwartego komunikowania się z interesariuszami o wszystkich aspektach działalności, które mogą mieć wpływ na otoczenie. To również zobowiązuje do jasnych i jednoznacznych zapisów w umowach. 

Odpowiedzialność manifestuje się poprzez gotowość do ponoszenia konsekwencji za błędne decyzje oraz aktywności mające na celu minimalizowanie ich negatywnych skutków. Jest to zasadnicze dla utrzymania długoterminowej wiarygodności i stabilności biznesowej. 

Prawdomówność oznacza unikanie wprowadzania w błąd klientów i partnerów biznesowych, np. w kwestii cen czy jakości oferowanych towarów i usług. Transparentna komunikacja sprzyja budowaniu trwałych relacji. 

Sprawiedliwość wymaga uznawania i respektowania praw innych, w tym pracowników, partnerów biznesowych oraz konkurentów. W praktyce oznacza to działanie w sposób, który jest postrzegany jako fair i zbalansowany. 

Szacunek to wartość obejmująca tolerancję i akceptację różnorodności w miejscu pracy oraz w relacjach zewnętrznych. Szanowanie różnic, wystrzeganie się dyskryminacji i mobbingu jest nie tylko zgodne z prawem, ale także buduje zdrowe środowisko organizacyjne.