Spis treści

Badania rynkowe – kiedy i czemu warto je przeprowadzać?

W dynamicznym świecie biznesu badania rynkowe pozwalają zrozumieć potrzeby i preferencje konsumentów. Dzięki nim firmy mogą nie tylko przetrwać, lecz i prosperować, dostosowując swoje strategie do wymagań rynku.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym są badania rynkowe?
- Jakie są rodzaje badań rynkowych?
- Jakie są metody i narzędzia badań rynkowych?
- Jakie są etapy badań rynkowych?
- Jakie są korzyści z badań rynkowych?
Badania rynkowe – definicja
Badania rynkowe to proces zbierania, analizowania i interpretowania informacji o rynku, w tym o klientach, konkurentach oraz ogólnej sytuacji rynkowej. Pomagają firmom w podejmowaniu decyzji dotyczących produktów, usług, strategii marketingowych oraz ogólnego planowania biznesowego. Mogą dotyczyć różnych aspektów rynku, takich jak preferencje i zachowania konsumentów, wielkość i charakterystyka rynku, analiza konkurencji, możliwości i zagrożenia rynkowe.
Badania rynkowe to proces zbierania, analizowania i interpretowania danych o rynku, w celu lepszego zrozumienia potrzeb i preferencji konsumentów oraz zachowań konkurencji.
Definicja badań rynkowych
Pierwsze formalne badania rynkowe przeprowadzono w latach 20. i 30. XX wieku, ale jednym z pionierów w tej dziedzinie był Charles Coolidge Parlin, który w 1911 roku został mianowany pierwszym menedżerem ds. badań rynkowych w Curtis Publishing Company[1]. Przeprowadził on gruntowne badania rynku samochodowego, sprzętu rolniczego i sklepów detalicznych, które pomogły firmom zrozumieć preferencje konsumentów i tendencje rynkowe.
Rozwój technologii oraz metod statystycznych w kolejnych dekadach przyczynił się do rozwoju i ulepszenia metod badań rynkowych. Po II wojnie światowej zapotrzebowanie na nie znacznie wzrosło, a w latach 60. i 70. XX wieku, wraz z pojawieniem się komputerów, możliwe stało się przetwarzanie dużych zbiorów danych, co znacznie ułatwiło analizę rynku. Współcześnie odgrywają one kluczową rolę w strategii biznesowej każdej firmy.
Rodzaje badań rynkowych
Badania rynkowe można podzielić na różne kategorie, w zależności od kryteriów, takich jak cel badań, metody zbierania danych, charakter danych czy zakres badań. Każda z metod podziałów podkreśla inną perspektywę badawczą i stosowaną metodykę, co pozwala dostosować podejście do konkretnych potrzeb i celów badania:
- Badania rynkowe można podzielić ze względu na metodykę gromadzenia danych. Tutaj wyróżnia się:
- badania pierwotne, w których dane zbiera się bezpośrednio od źródła dla konkretnego celu badawczego poprzez ankiety, wywiady, obserwacje i eksperymenty,
- badania wtórne, które opierają się na analizie już zebranych i opublikowanych danych; przykłady obejmują raporty branżowe, dane rządowe, artykuły naukowe i inne dostępne publikacje.
- Podział ze względu na sposób pozyskiwania danych wyróżnia:
- badania jakościowe, w których stosuje się metody, takie jak wywiady indywidualne, grupy fokusowe czy obserwacje, które skupiają się na zrozumieniu motywacji, opinii i postaw konsumentów; wyniki są subiektywne i trudne do kwantyfikowania,
- badania ilościowe, w których używa się kwestionariuszy i ankiet do zbierania danych, które można łatwo kwantyfikować i analizować statystycznie; pomagają one w mierzeniu postaw, opinii i zachowań na większą skalę.
- Podział ze względu na obiekt badania wyróżnia:
- badania rynku skupiają się na analizie ogólnych trendów rynkowych, rozmiarze rynku, strukturze rynku, segmentacji klientów, zachowaniach zakupowych i trendach,
- badania produktu dotyczą testowania produktów, analizy potrzeb klientów związanych z produktem, oceny ich akceptacji, właściwości, funkcji oraz potencjalnych ulepszeń,
- badania cen analizują wrażliwość cenową, strategie cenowe, postrzeganie cen przez konsumentów oraz ich wpływ na decyzje zakupowe,
- badania promocji skupiają się na efektywności różnych kanałów i technik promocyjnych, analizują skuteczność kampanii reklamowych, strategii komunikacji marketingowej i ich wpływ na świadomość marki,
- badania dystrybucji analizują kanały dystrybucji, efektywność procesów logistycznych czy dostępność produktów na rynku.
- Podział ze względu na cel wyróżnia:
- badania eksploracyjne stosuje się, gdy cel badań jest jeszcze niejasny, ponieważ pomagają one zrozumieć problem i zidentyfikować nowe pomysły; do tego celu używa się metod jakościowych, takie jak grupy fokusowe,
- badania opisowe służą szczegółowemu opisaniu charakterystyk rynku lub funkcji, często za pomocą metod ilościowych, aby przedstawić obraz populacji w kontekście konkretnych zmiennych,
- badania przyczynowe (eksperymentalne) badają relacje przyczynowo-skutkowe między zmiennymi i mogą np. testować, jak zmiana ceny produktu wpłynie na jego sprzedaż; wymagają kontrolowanego środowiska, aby stwierdzić, czy zmiana w jednej zmiennej (przyczyna) powoduje zmianę w innej (skutek),
- badania prognostyczne próbują przewidzieć przyszłe tendencje i zachowania na podstawie danych historycznych, bieżących analiz, modeli statystycznych i algorytmów.
Metody i narzędzia badań rynkowych
Metody i narzędzia badań rynkowych są różnorodne i można je dostosować do konkretnych potrzeb i celów badawczych. Oto niektóre z najczęściej stosowanych metod i narzędzi:
- Ankiety i kwestionariusze to jedne z najbardziej powszechnych narzędzi stosowanych w badaniach ilościowych. Mogą być przeprowadzane osobiście, telefonicznie, pocztą elektroniczną lub online. Dzięki nim można zebrać dużą ilość danych od szerokiej grupy respondentów. Są szczególnie skuteczne w mierzeniu postaw, opinii i zachowań.
- Wywiady mogą być przeprowadzane indywidualnie (wywiady pogłębione) lub w grupach (np. grupy fokusowe). Wywiady pogłębione pozwalają zrozumieć motywacje, opinie i postawy respondentów, podczas gdy grupy fokusowe umożliwiają obserwację interakcji między uczestnikami.
- Obserwacje polegają na monitorowaniu zachowań konsumentów w naturalnym środowisku, np. w sklepach, na ulicach czy podczas korzystania z produktów. Mogą dostarczać informacji na temat rzeczywistych zachowań i sposobów używania produktów.
- Analiza danych wtórnych obejmuje gromadzenie i analizę istniejących danych, takich jak raporty branżowe, publikacje naukowe, dane statystyczne, informacje finansowe firm oraz dane dostępne w internecie.
- Eksperymenty polegają na manipulowaniu jedną lub więcej zmiennymi (np. ceną, opakowaniem, miejscem ekspozycji produktu) w kontrolowanym środowisku, aby zobaczyć, jak zmiana wpływa na zachowanie konsumentów.
- Badania etnograficzne to metoda polegająca na wejściu badacza w codzienne życie badanej grupy w celu zrozumienia kultury, postaw i zachowań z perspektywy pierwszej osoby. Może to dostarczyć pogłębionych informacji na temat kontekstu użytkowania produktów lub usług.
- Analiza mediów społecznościowych wykorzystuje narzędzia do monitorowania social media i analizy big data w celu zrozumienia opinii, postaw i trendów wśród użytkowników Internetu. Pozwala to w czasie rzeczywistym śledzić dyskusje o markach, produktach i trendach.
- Testy użytkownika i badania użyteczności koncentrują się na ocenie, jak łatwo i intuicyjnie użytkownicy mogą korzystać z produktu lub systemu (np. strony internetowej, aplikacji mobilnej). Pomagają zidentyfikować problemy w interakcji użytkownik-produkt.
- Analiza konkurencji obejmuje gromadzenie informacji o konkurentach i rynku, na którym działają, w celu zrozumienia ich mocnych i słabych stron. Narzędzia do analizy konkurencji to m.in. analiza SWOT, benchmarking i