Agile a Scrum – czym się różnią?

Kiedy specjaliści z zarządzania projektami dyskutują o metodykach zwinnych, często pojawia się fundamentalne pytanie: czy Agile i Scrum to to samo? To pytanie ma znaczenie dla każdej organizacji planującej transformację w kierunku zwinnego zarządzania projektami.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Czym Agile różni się od Scrum?
• Kiedy stosuje się Agile, a kiedy Scrum?

Najważniejsze informacje:

• Agile to nadrzędna filozofia zarządzania projektami oparta na wartościach manifestu Agile, podczas gdy Scrum to konkretny framework implementujący te wartości poprzez zdefiniowane role jak Scrum master i product owner, wydarzenia i artefakty.
• Główne różnice dotyczą poziomu szczegółowości – Agile oferuje ogólne zasady i podejście do zarządzania projektami, gdy Scrum dostarcza precyzyjną strukturę z planowaniem sprintu, codziennymi spotkaniami i pracą z tablicą kanban.

Czym Agile różni się od Scrum?

70% zespołów Agile wybiera Scrum jako swoją podstawową metodę pracy^[1], ale warto znać różnice między tymi pojęciami.

Agile jako metodologia i sposób myślenia reprezentuje szerokie podejście do zarządzania projektami, które powstało z manifestu Agile w 2001 roku. To zbiór podstawowych zasad i wartości, które stanowią fundament dla wielu różnych metodyk. Podejście Agile nie narzuca konkretnych procesów czy narzędzi, ale wskazuje kierunek myślenia o współpracy, elastyczności i dostarczaniu wartości zgodnie z oczekiwaniami klienta. Metodologia Agile działa jak filozoficzny kompas, który wskazuje północ, ale nie określa dokładnej trasy realizacji projektów.

Scrum jako konkretna metoda Agile to uporządkowany framework z jasno zdefiniowanymi rolami, wydarzeniami i artefaktami, który pomaga zespołom wdrożyć zasady Agile w codziennej pracy. Ten framework precyzyjnie określa, kto za co odpowiada (role: product owner zarządzający wymaganiami produktu, Scrum master wspierający zespół, zespół deweloperski realizujący poszczególne zadania), jakie spotkania są obowiązkowe (planowanie sprintu, codzienne spotkania, przegląd i retrospektywa) oraz jakie dokumenty należy prowadzić.

Metodyki Agile oferują pełną swobodę w dostosowywaniu procesów do specyfiki Twojej organizacji – można łączyć elementy różnych metodyk, tworzyć hybrydowe podejścia lub rozwijać własne praktyki Agile. Scrum natomiast ma ustalone reguły i ramy czasowe, które należy przestrzegać, aby móc mówić o prawdziwym Scrumie. To różnica między jazzową improwizacją a wykonaniem klasycznej kompozycji według nut.

Iteracyjny charakter i organizacja pracy w obu podejściach różni się poziomem szczegółowości. Podczas gdy wszystkie metodyki Agile promują iteracyjne dostarczanie wartości, Scrum konkretyzuje to poprzez sprinty trwające 1-4 tygodnie, z jasno określonym rytmem pracy. Na koniec każdego sprintu zespół dostarcza potencjalnie gotowy do wydania przyrost produktu, co jest podstawową miarą postępu w tej metodzie.

Historia rozwoju i ewolucja również pokazuje tę różnicę. Scrum powstał wcześniej – jego założenia były formułowane już w latach 80., a oficjalna metodyka została przedstawiona w 1995 roku. Manifest Agile został stworzony później, w 2001 roku, jako próba znalezienia wspólnego mianownika dla różnych metodyk zwinnych, w tym Scruma. To jak gdyby Scrum był jednym z dialektów, które później złożyły się na wspólny język zwinnego zarządzania projektami.

Poziom strukturyzacji w codziennej pracy znacznie różni się między tymi podejściami. Zespoły stosujące ogólne podejście Agile muszą same określić, jak będą organizować pracę, jakie narzędzia wykorzystają i jak będą mierzyć postęp w realizacji poszczególnych etapów projektu. Scrum dostarcza gotowe rozwiązania – konkretne role z jasno zdefiniowanymi obowiązkami, regularne wydarzenia i określone artefakty, które wspierają zarządzanie projektami.

Kiedy stosuje się Agile, a kiedy Scrum?

Podejście Agile jako filozofia zarządzania sprawdza się idealnie w organizacjach, które potrzebują wysokiej elastyczności i chcą stopniowo budować własną kulturę zwinnego zarządzania projektami. Gdy zespół ma doświadczenie w zarządzaniu projektami i jest gotowy na eksperymentowanie z różnymi praktykami Agile, filozoficzne podejście pozwala na tworzenie spersonalizowanych rozwiązań. To szczególnie wartościowe w branży IT i innych sektorach, gdzie standardowe frameworki mogą nie pasować do specyfiki codziennej pracy.

Scrum jako gotowa metodyka jest wyborem dla zespołów, które potrzebują konkretnej struktury i jasno zdefiniowanych procesów w zarządzaniu projektami. Gdy organizacja rozpoczyna przygodę z metodami zwinne i poszukuje sprawdzonych rozwiązań, Scrum oferuje gotowy zestaw praktyk przetestowanych przez miliony zespołów na całym świecie. To jak dobrze wytyczona ścieżka dla zespołów rozpoczynających transformację w kierunku zwinnego zarządzania.

Wielkość i złożoność przedsięwzięć również wpływa na wybór między tymi podejściami. Duży projekt wymagający koordynacji wielu zespołów często korzysta ze skalowanych wersji Scruma, podczas gdy mniejsze, bardziej eksperymentalne inicjatywy mogą czerpać więcej korzyści z elastycznego podejścia Agile, które pozwala na szybkie dostosowywanie procesów do zmieniających się potrzeb klienta.

Kultura organizacyjna i jej członkowie odgrywają kluczową rolę w tym wyborze. Organizacje o hierarchicznej strukturze często lepiej przyjmują Scrum ze względu na jasno zdefiniowane role Scrum mastera i product ownera. Firmy o płaskiej strukturze i wysokim poziomie zaufania między członkami zespołu mogą skuteczniej wykorzystać ogólne podejście do zarządzania projektami oparte na zasadach Agile.

Specyfika branży i charakter usług też ma znaczenie dla wyboru metodyki. Zespoły z branży IT, gdzie Scrum powstał i jest najlepiej dostosowany, naturalnie sięgają po ten framework. Zespoły z innych sektorów często lepiej czują się z adaptowanymi zasadami Agile, które pozwalają zachować specyfikę ich pracy przy jednoczesnym wprowadzeniu zwinności od samego początku projektu.

Dojrzałość w metodykach zwinnych jest kolejnym kryterium decyzyjnym. Zespoły rozpoczynające pracę z metodami Agile często potrzebują struktury Scruma jako „kół treningowych”, które pomagają zrozumieć podstawy zwinnego zarządzania. Doświadczone zespoły mogą eksperymentować z różnymi praktykami Agile, tworząc hybrydowe podejścia dostosowane do unikalnych cech swojej organizacji.

Charakter produktu i potrzeby klienta również wpływają na decyzję. Projekty tworzenia oprogramowania z jasnymi wymaganiami funkcjonalnymi idealnie pasują do struktury Scruma z jego sprintami i regularnymi dostawami. Projekty badawcze czy innowacyjne, gdzie wymagania mogą się radykalnie zmieniać, mogą lepiej funkcjonować w elastyczniejszych ramach ogólnego podejścia Agile.

Wybór między Agile a Scrum nie powinien być podyktowany modą czy presją rynkową, ale głęboką analizą potrzeb organizacji i charakterystyk zespołu. Scrum to doskonały punkt wyjścia dla organizacji rozpoczynających transformację w kierunku zwinnego zarządzania projektami, oferujący sprawdzoną strukturę i jasne wytyczne. Jednak prawdziwa zwinność rodzi się wtedy, gdy zespół internalizuje filozofię Agile na tyle głęboko, że potrafi świadomie adaptować praktyki zgodnie z własnymi potrzebami i specyfiką realizowanych projektów. To ewolucja od mechanicznego stosowania reguł do twórczego wykorzystania zasad w różnych kontekstach biznesowych.

Michał Włodarczyk, Head of Customer Success